دراین آشفته‌بازار ارائه خدمات غیراصولی سلامت درفضای مجازی، برخی ازافراد و به‌اصطلاح دلالان پا را فراتر گذاشته و بازارسیاه خریدوفروش تخمک راطبق گفته خودشان با قیمتی بین ۱۵تا۲۰میلیون تومان به زوجین ناباروری که در تلاش برای مادر یا پدرشدن هستند،به فروش می‌گذارند.البته بماند که این فرآیند دلالی فقط به اهدای تخمک ختم نمی‌شود ودراهدای جنین و رحم‌اجاره‌‌ای نیز رد پایی از این افراد به‌اصطلاح دلسوز دیده میشود.سودجویانی که درسایه خلأهای قانونی و نبود نظارت مسئولان و متولیان این امر، پای خود را به این عرصه باز کرده و با تبلیغاتی که برای آن انجام می‌‌دهند، سعی در ترغیب زنان برای انجام این کار دارند.
سودجویان اهدای تخمک!
موضوعی که دراین میان نگران‌کننده است، تبدیل این فرآیند به شغلی است که به کسب درآمدهای میلیونی برای زنان ۱۸تا ۳۳ سال منجر شده است. زنانی که درسودای کسب درآمد و در معامله‌ای پنهان که از آسیب‌های آن مطلع نیستند، اشتیاقی دوچندان برای به‌سرانجام‌رسیدن این کار دارند.در تماسی که خبرنگار جام‌جم با یکی ازاین دلالان داشت، او سن زیر۳۳سال، اندازه تخمک و رحم، متاهل یا مطلقه بودن و فرزندداشتن فرد را ازجمله شرایط اهداکننده برشمرد. البته او به ما می‌گوید: «قد و وزن اهداکننده در این موضوع بسیار مهم است و فرد باید ۱۶۰ سانتی‌متر قد داشته و وزنش نیز متناسب با آن باشد.»البته ما به همین یک تماس اکتفا نکردیم و این‌بار با عنوان گیرنده تخمک، با ادمین یکی از این کانال‌های تلگرامی که کار خود را به‌صورت مجازی و در سراسر کشور انجام می‌دهد نیز تماس گرفتیم. این خانم دراین‌باره به ما توضیح می‌دهد: «باید پزشک معالج‌تان این کار را به همراه پرونده پزشکی‌تان تایید کند. ما خانمی را به شما معرفی می‌کنیم و فرآیند اهدای تخمک که به تخمککشی معروف است تحت نظر همان پزشک انجام میشود.»او ادامه می‌دهد که ممکن است در هر بار تخمککشی، ۱۵ ــ ۱۰ یا حتی ۶ تخمک آزاد شود و هزینه ۱۶ تا ۲۰ میلیونی نیز برای هر دفعه است. البته او از حق معرفی خودش که دومیلیون تومان است نیز صحبت کرد. این گرداننده کانال تلگرامی اهدای تخمک نیز در پاسخ به این سؤال که روال کار برای اهداکننده به چه شکل است به خبرنگار ما می‌گوید: «هزینه درمان، رفت‌وآمد و دارو بر عهده گیرنده تخمک است. همه کارها را به‌صورت مجازی انجام می‌دهیم اما روزی را برای ملاقات هر دو طرف مشخص می‌کنیم. در روز دوم قاعدگی فرد اهداکننده، همه آزمایش‌های پزشکی و سونوگرافی برای صحت و سلامت فرد اهداکننده نیز انجام میشود.» البته او به ما توصیه کرد تا زمان اتمام مرحله تخمککشی، مبلغی واریز نکنیم!
نبود قانونی برای اهدای تخمک
تنها قانون مصوب در زمینه این‌گونه روش‌های درمان ناباروری، قانونی تحت عنوان «نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور» مصوب سال ۱۳۸۳ است که طبق گفته دکتر سحرخیز، درباره موضوع اهدای تخمک هم از همان قانون تبعیت میشود. البته سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت در گفت‌وگویش با خبرگزاری تسنیم می‌گوید: «قانون اهدای جنین بیش از ۲۰ سال است که تصویب شده اما هنوز قانونی برای اهدای تخمک وجود ندارد. به‌همین‌منظور لایحه اهدای تخمک آماده شده است اما بحث‌های حقوقی دارد و باید به مجلس برود تا تبدیل به قانون شود. در پروانه‌های جدیدی که به مراکز درمان ناباروری ارائه میشود، موضوع اهدای تخمک فعلا ممنوع شده است تا تکلیف لایحه اهدای تخمک نیز مشخص شود.»
روش‌های نوین بارداری با اما و اگر
افزایش میزان ناباروری طی سال‌‌های اخیر باعث شده مراکز درمانی کشور، روش‌های جایگزین در درمان ناباروری را به شکل اهدا انجام دهند. ازجمله مرسوم‌‌ترین این روشها اهدای تخمک است. دکتر نسرین سحرخیز، متخصص زنان و زایمان با اشاره به موارد این اهدا به جام‌جم می‌گوید: «اهدای تخمک زمانی رخ می‌دهد که یک خانم دارای سن بالا بوده و ذخایر تخمک‌های آن تمام شده باشد. البته گاهی‌اوقات یائسگی به‌صورت زودرس رخ می‌دهد و نارسایی زودرس تخمدان را داریم. در اینجاست که یک خانم می‌تواند از زن دیگری تخمک دریافت کند.» وی همچنین معتقد است که ناباروری، بیماری‌های ژنتیکی، عمل جراحی روی تخمدان‌ها، برداشتن تخمدان، کیست و تومور ازجمله دلایلی است که برخی زنان کاندیدای دریافت تخمک میشوند. درست است خیلی از زوجینی که نابارور هستند به هر آب و آتشی می‌زنند تا طعم شیرین پدر و مادر شدن را تجربه کنند، اما به نظر می‌رسد تا زمانی که قانون دقیقی برای اهدای تخمک و این‌گونه شیوه‌ها در کشور به تصویب نهایی نرسد، نمی‌شود خیلی به این روشها اعتماد کرد. شاید برای آن پدر و مادر فقط بچه مهم باشد اما سایر مسائل حقوقی و فقهی این مسأله نیز حائز اهمیت است.
چالش‌های یک اهدا!
با وجود این‌که این عمل در بسیاری از مراکز درمان ناباروری مطرح کشور نیز با طی روند قانونی و بدون واسطه‌‌گری دلال‌ها انجام میشود اما هر فرآیند غیرشفافی می‌تواند تبعات و پیامدهایی برای افرادی که درگیر آن میشوند نیز داشته باشد. همان‌طور که دکتر نسرین سحرخیز، متخصص زنان و زایمان نیز در گفت‌وگوی خود با جام‌جم به این امر اذعان دارد و بر این باور است که اگر این روش به‌صورت قانونی و درست انجام و انتخاب شود، مشکلی ندارد، فقط باید هردو طرف ازهمه جوانب آن آگاهی داشته باشند. وی همچنین می‌افزاید: «ممکن است در برخی موارد به‌سبب عدم آگاهی، یکی از طرفین از ادامه راه منصرف شود. به‌هرحال انجام کارهای قانونی، مشاوره روانپزشکی نیز باید برای این موضوع انجام شود، چراکه این کودک از نظر ژنتیکی فرزند گیرنده است و اهداکننده نباید هیچ ادعایی در این خصوص داشته باشد.»
