پیوند قدرت نظامی و اقتصادی

مرور چندباره برخی مولفههای متحولشده قدرت کشور نیاز کنونی جامعه بهویژه تحلیلگران است. نکته کلیدی در این یادداشت آن است که در واقع قدرت واقعی و ریشهای جمهوری اسلامی ایران در این سالها، در کنار خلق انواع مولفههای قدرت، توان بالای آن در غلبه بر پیچیدهترین و دشوارترین پدیدههای امنیتی در سطح بینالمللی و داخلی در این ۴۶ سال است. تحمل جنگ ویرانگر و ناجوانمردانه هشتساله با محوریت دولت بعث عراق، مقاومت در برابر انواع تحریمهای پرفشار از روزهای آغازین انقلاب اسلامی، ترورهای متعدد مسئولان بلندپایه و دانشمندان و حتی مردم عادی، پشت سر گذاشتن چندین جنگ بزرگ در همسایگی و منطقه از جمله اشغال کویت و عراق، تجاوز به افغانستان توسط شوروی (سابق) و بعدا آمریکا و بروز طالبان و میزبانی امواج گسترده مهاجران و آوارگان به کشور، ظهور داعش و تکفیریها، جنگ در قفقاز و زیادهخواهی برخی کشورهای شمالی و اخیرا نیز منازعه میان روسیه و اوکراین در محیط منطقهای نمونههایی هستند که جمهوری اسلامی ایران توانسته آنها را مدیریت کند. در عرصه داخلی، تابآوری در برابر ایجاد، حمایت و پشتیبانی از بحرانهای داخلی همانند شکلدادن گروههای مسلح و جداییطلب قومیتی در گوشهوکنار این سرزمین، اقدامات گروههای تندروی مذهبی مورد حمایت سرویسهای اطلاعاتی و همچنین مهار موفق بحرانهای اقتصادی و اجتماعی و حتی پدیدههایی همانند بیماری همهگیر کووید و... بهتنهایی و بدون کمک کشوری دیگر از نمونههای درشت و برجستهای هستند که جمهوری اسلامی ایران با موفقیت پست سر گذاشته است. باید اذعان کرد هر کدام از این پدیدههای امنیتی و هر نوع تصمیم اشتباه برای پایاندادن به عمر کشور و نظام سیاسی کفایت میکند. بدیهی است که دنیا همه این پدیدهها و نحوه مدیریت و غلبه بر چالشها را به مشاهده نشسته و ارزیابی میکند. کشوری که در چند پدیده مهم بینالمللی اجازه شکلگیری نظم آمریکایی در غرب آسیا و همچنین تصرف شرق جهان توسط آمریکا و ناتو را به رغم جنگ رسانهای گسترده نداد، امروز الگویی مطرح برای جهان است و بسیاری از کشورها از جمهوری اسلامی ایران بهعنوان کشوری باثبات و قدرتمند یاد میکنند. این قابلیت برای یک کشور که در بحرانیترین منطقه جهان قرار گرفته، افقهای جدید و درخواستهای گوناگون برای همکاری با کشورمان را فراهم کرده که نیازمند توجه به الزامات نقشآفرینی سازنده و موثر است. در کنار گسترش روزافزون روابط با جهان، لزوم توجه کشور به همسانسازی انواع قدرتها و پشتیبانی همه آنها و استفاده از فرصت بهوجودآمده پس از آن بسیار ضروری است. داشتن طراح و نقشه موثر برای بهرهبرداری اثربخش پس از غلبه بر بحرانها ــ نکتهای که شهید حاجقاسم سلیمانی مدام آن را گوشزد میکرد ــ از حلقههای مفقوده امروز کشور است. دستاورد عملیات وعده صادق علاوه بر بازدارندگی، موازنه قدرت و ترسیم نظم جدید، میبایست در بخش اقتصادی و سرمایهگذاری و جهش اقتصادی خود را متباین کند؛ نکتهای که سرفصل جدیدی از پیوند قدرت نظامی و اقتصادی خواهد بود.