نهال کاری با رویکرد برگشت به توده های درختی زیستگاه های اولیه

نهالکاری که به معنای احیای جنگل به قهقراء رفته و برگشت توده های جنگلی پیدایش اولیه است، خود فن و تجربه وافر طلب میکند.

ابتدا به بینینم واژه نهالکاری یعنی چه و رسیدن به اهداف یاد شده چه نقشه راهی نیاز است!

نهالکاری سنتی مرسوم

روش بسیار دشواری است که سالیان دراز در کشور باب شده اما به جهت نیاز به دانش تجربی تحقیقی متاسفانه اکثر نهالهای غرس شده مناسب زیستگاه نهال مورد انتخاب نبوده و طی زمان دانستیم راه و روش تولید نهال و کاشت و داشت بیراهه بود و منجر به برگشت به توده جنگلی اولیه مورد هدف نشده است، و میدانیم این اتفاق سبب هدر رفت زمان و هزینه کلان شده است.

متاسفانه طی سالیان اخیر دانش لازم در انتخاب بذر و کاشت و داشت وجود نداشت، چون ندانستیم نهال متناسب نقطه رویش نهال نیاز به رعایت انتخاب بذر و تبحر در تشخیص بذر با قوه نامیه برتر است.

وقتی صحبت از کاشت در نقطه رویش مناسب نهال تهیه شده در نهالستان میشود، یعنی محلی که هر نهال کاشت میشود اولا" حتما" میباید بومی آن ناحیه باشد، ثانیا" نهال مورد کاشت از بذر درختان نخبه همان دامنه ارتفاعی با فیزیوگرافی (شیب و جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا) همسان تهیه شود، که در صورت عدم رعایت موارد مزبور به معنای آنست انتخاب نهال و کاشت آن خارج از معیارهای علمی بوده است که عملا" طی دهه های اخیر چنین بود، لذا جدای از عدم توفیق حداکثری در رویش نهال هرساله درصد زیادی از نهال غرس شده دچار خشکیدگی و واکاری و هزینه مجدد داشته است.

مضاف بر آن در صورت توفیق و ماندگاری نهال، *اهداف نهالکاری یعنی برگشت به توده های درختی زیستگاه اولیه* به فراموشی رفته و بهمین نهالها که در انتخاب بذر و تولید نهال پر خطاء بوده بسنده شد، غافل اینکه طی آینده نزدیک آن نهالهای به توفیق رسیده از اهداف نهالکاری نبود.

در واقع متولیان و مدرسان و محققین و کارشناسان علوم جنگل دلخوش بودند نهالکاری با توفیق همراه بود، اما غافل بودیم این نهالکاری اهداف طرح و برنامه نهالکاری نبود و این خطای محرز سالیان دراز تداوم یافت تا بامروز...!

*در پی آن روش خارج از معیارهای علمی* و سکوت همه ی مراجع علمی که ناشی از نبود دانش تجربی تحقیقی آنان بوده است، کار بجائی رسید رئیس سازمان منابع طبیعی حال حاضر جسارت کرده و کاشت یک میلیارد نهال را طی چهار سال مطرح میکند، که انتخاب و پرورش نهال و کاشت آن در هر نقطه که صلاح بدانند بدون طرح و برنامه مدون در امور نهالکاری و خارج از معیار علمی اجرائی نهالکاری، از جمله انتخاب بذر تا پرورش و کاشت و داشت و احیای زیستگاهها و چگونگی برگشت آن در دست انجام است، که خود توهین به دانش تجربی تحقیقی کارشناسان خبره عملگرا و مردم فهیم ایران است!

*حال آنکه امروزه نهالکاری بروش مدرن از راه تکثیر سلولی انجام میشود*

که نیاز به ساختمان و دستگاه مجهز بوده و دیگر نیازی به تهیه بذر و تشخیص بذر با قوه نامیه برتر نیست.

در این روش کافی است از شاخه یک درخت نخبه در دامنه ارتفاعی با اختلاف تا ۱۰۰ متر چند سانتی تهیه و از آن شاخه چند سانتی توسط آن دستگاه تکثیر سلولی صدها نهال نخبه و سازگار با محیط آن دامنه ارتفاعی پرورش و کاشت شود، که هم ماندگاری اش بسیار بالا و پایدار است و هم برگشت به زیستگاه اولیه قطعی است و به جنگل پربار مناسب آن زیستگاه خواهیم رسید.

*کاش متولیان سازمان منابع طبیعی این درک را داشتند* بجای شعار دروغین کاشت یک میلیارد نهال به روش دیمی فقط یک دهم هزینه مزبور را در ساخت محل پرورش نهال بومی به روش تکثیر سلولی اختصاص می‌دادند که کاری ماندگار و مفید در عرصه نهالکاری با اهداف یاد شده در فوق است!