باید‌ و نباید‌های درمان سرماخوردگی کودکان

به گزارش جام جم آنلاین، بی‌رمق و ساکت از اتاقش بیرون می‌آید و به مادرش می‌گوید: «مامان! حالم خوب نیست. وقتی آب دهنمو قورت میدم گلوم درد میگیره. فکر کنم مریض شدم...» 

سرما خوردگی، آنفلوآنزا و کرونا از جمله بیماری‌های ویروسی متداولی هستند که ممکن است همه افراد در گروه‌های سنی مختلف به آن‌ها مبتلا شوند. بسیاری از افراد در زمان ابتلا به این بیماری‌های ویروسی بدون مراجعه به پزشک خود درمانی کرده و برای خود نسخه می‌پیچند. درحالی که این‌کار در برخی از مواقع می‌تواند برایشان دردسر ساز باشد و طول درمان آن‌ها را افزایش دهد.

اما روند درمان در کودکان کمی متفاوت‌تر از بزرگسالان است. زیرا کودکان نسبت به بزرگسالان از تاب و توان کمتری برخوردارند و ممکن است از مصرف برخی دارو‌ها و مواد غذایی که به تسریع روند درمانشان کمک می‌کند، مقاومت کنند. از این رو والدین باید کمی سلیقه و دقت بیشتری برای رسیدگی به فرزندشان به خرج دهند. در این گزارش می‌خواهیم برخی از باید‌ها و نباید‌های درمان سرماخوردگی در کودکان را بررسی کنیم. 

سرفه کودک را سرکوب نکنید

یکی از عوارض ابتلا به سرماخوردگی سرفه‌های مکرر و خشک است که ممکن است بر کیفیت خواب، عملکرد بچه‌ها در مدرسه و توانایی آن‌ها در بازی کردن تأثیرگذار باشد. همچنین ممکن است این مسئله خواب سایر اعضای خانواده را مختل و یا در کلاس درس اختلال ایجاد کند. معمولاً والدین در این شرایط برای بهبود حال فرزندشان به دنبال راهی برای سرکوب سرفه او هستند، اما باید گفت که سرفه باعث پاک شدن ترشحات دستگاه تنفسی شده و سرکوب آن می‌تواند منجر به احتباس ترشحات و انسداد راه هوایی شود. 

«عسل» دوای سرفه کودکان 

عسل یکی از مؤثرترین مواد خوراکی برای درمان سرماخوردگی است که به عنوان یک گزینه بی‌خطر برای درمان سرفه در کودکان بالای یک سال پیشنهاد می‌شود. اما میزان استفاده از آن مهم است. مصرف نیم یا یک قاشق چایخوری عسل «به صورت مستقیم و یا رقیق شده با آب یا چای» برای کودکان مناسب است. به گفته متخصصان استفاده به اندازه از عسل بیش از مصرف دارو‌های ضد سرفه در کنترل و درمان سرفه کودکان بالای یک سال مؤثر است و هیچ عارضه‌ای ندارد. اما اگر سرفه‌های کودک شدید و مدت زمان آن طولانی‌تر از حد انتظار باشد، باید به پزشک مراجعه کند. 

هشدار: گفتنی است که در کودکان زیر یک سال به دلیل خطر مسمومیت با سم بوتولیسم نباید از عسل استفاده کرد. ​

درمان آبریزش بینی در کودکان

آبریزش بینی یکی دیگر از علائم شایع در ابتلا به سرماخوردگی است و از آنجایی که کودکان همانند بزرگسال توانایی تخلیه بینی خود را ندارند بیش از سایر افراد از این مسئله «در زمان خواب و بیداری» اذیت خواهند شد. شست‌وشوی مداوم بینی با استفاده از محلول سدیم کلراید، استفاده از قلم بینی برای باز شدن راه تنفس و همچنین استفاده از بخور سرد در خانه می‌تواند در کنترل این عارضه مؤثر باشد. اما اگر ترشحات بینی شدیدتر و طولانی‌تر از حد انتظار باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.

چه درمان‌هایی در سرماخوردگی، تاثیری در بهبود علائم ندارند؟ 

معمولاً برخی از والدین برای درمان سرماخوردگی فرزندشان به مصرف بی‌رویه و یا بدون نسخه آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی هیستامین‌ها و... روی می‌آورند. در حالی که این دارو‌ها حتماً باید توسط پزشک برای کودک تجویز شود و مصرف سرخود آن می‌تواند عوارض زیادی برای کودک داشته باشد. 

گفتنی است که در اکثر موارد مصرف آنتی بیوتیک‌ها هیچ نقشی در درمان و با کنترل علائم سرماخوردگی ندارد، اما می‌تواند مقاومت میکروبی در بدن کودک را افزایش دهد. مصرف آنتی بیوتیک تنها در صورتی که عفونت ثانویه توسط پزشک تشخیص داده شود، با نظر او قابل استفاده است.

از نظر برخی از متخصصان، مصرف آنتی هیستامین در تسکین علائم بینی و یا سرفه در کودکان موثر نبوده و ممکن است همراه با عوارض باشد، در نتیجه مصرف آن بدون تجویز پزشک در کودکان پیشنهاد نمی‌شود. گفتنی است که در کودکان کمتر از ۱۲ سال بهتر است دارو‌های ضد سرفه با احتیاط و تجویز پزشک مصرف شود.

به کودک «کدئین» ندهید

برخی از والدین برای کاهش تب، سردرد، سنگینی سر و سرفه‌های کودک در اثر سرماخوردگی به او کدئین می‌دهند. استفاده از کدئین برای کنترل سرفه در کودکان توصیه نمی‌شود، زیرا مصرف کدئین «به دلیل مواد تشکیل دهنده آن» در کودکان می‌تواند با عوارض و خطرات جدی همراه باشد.

چگونه سرماخوردگی کودکان را در خانه درمان کنیم؟

پدر و مادر‌ها برای تسریع درمان سرماخوردگی فرزندشان باید نکاتی را رعایت کنند که عبارتند از:

رژیم غذایی: یکی از روش‌های مؤثر در درمان سرماخوردگی استفاده از نوشیدنی‌های گرم، آب‌میوه طبیعی، سوپ، عسل «درکودکان بالای یک سال» و خودداری از مصرف برخی خوراکی‌های تشدید کننده بیماری مانند چیپس، پفک، غذا‌های سرخ‌کردنی و فست فود است.

حمام کردن: معمولاً خانواده‌ها از ترس سرما خوردن دوباره کودک، از حمام کردن آن در روز‌های ابتدایی ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کنند. در حالی که حمام کردن در دوران سرما خوردگی باعث متعادل شدن دمای بدن، جلوگیری از تب و لرز و باز شدن بینی می‌شود. 

استراحت: بی‌حالی و سردرد از جمله عوارض سرماخوردگی در کودکان است، بنابراین باید شرایط و محیط خانه برای استراحت کودکان مهیا باشد.

چگونه از سرما خوردن کودکان جلوگیری کنیم؟ 

 از قدیم گفتند پیشگیری بهتر از درمان است. از آنجایی که درمان بیماری در کودکان سخت‌تر از بزرگسالان است باید والدین سعی در جلوگیری از بیمار شدن فرزندشان داشته باشند؛ بنابراین باید این نکات را به کودک آموزش دهند:

شست‌وشوی دست‌ها: یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از انتقال ویروس سرماخوردگی در کودکان شستن مکرر دست‌ها و اجتناب از دست زدن به دهان بینی و چشم‌ها ست. زیرا ویروس سرماخوردگی می‌تواند از طریق دست‌ها به اشیای موجود در محیط به افراد دیگر منتقل شوند. برای جلوگیری از آلوده شدن دست‌ها می‌توان به کودکان مبتلا به سرماخوردگی آموزش داد تا به جای دست‌هایشان، در دستمال یا آرنج خود سرفه کنند. همچنین باید به آن‌ها یادآوری کرد که دستمال‌های استفاده شده باید در سطل زباله ریخته شود.

استفاده از ماسک: با شروع شدن فصل مدارس و فصل زمستان آمار ابتلا به سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی در کودکان افزایش پیدا می‌کند. یکی از مؤثر‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از سرماخوردگی کودکان استفاده آن‌ها از ماسک در محیط‌هایی مانند مدرسه و یا مهدکودک است؛ بنابراین باید به آن‌ها آموزش داد تا در محیط‌های بسته «خصوصاً اگر فردی سرماخورده است» باید از ماسک استفاده کرد.