«فخوز» پیشرو در توسعه صنعت فولاد کشور

در این همایش خبری خوش توسط مدیران عامل فولاد خوزستان مبنی بر تکمیل زنجیره ارزش فولاد در پایین‌دست به سرمایه‌گذاران عنوان شد. بر این اساس پروژه نورد ورق عریض تا سه ماه آینده آغاز می‌شود که ظرفیت تولید آن ۲میلیون تن در سال است و این پروژه می‌تواند ارزش افزوده بالایی برای گروه فولاد خوزستان به دنبال داشته باشد. در این گزارش ضمن تشریح صحبت‌های مدیرعامل فولاد خوزستان، شرکت‌ها و معادن زیرمجموعه گروه فولاد خوزستان معرفی شده و وضعیت تولید و فروش این شرکت طی سه سال اخیر و سال جاری بررسی شده است.

در ادامه ضمن بررسی آماری آسیب‌های مربوط به محدودیت انرژی طی سال‌های اخیر، پروژه‌های آتی این شرکت به تفکیک و با جزئیات عنوان شده است.

بزرگ‌ترین صادرکننده فولاد کشور

فولاد خوزستان در سال ۱۳۶۸ به بهره‌برداری رسید که در حال حاضر با احتساب آخرین مرحله افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سرمایه این شرکت به ۱۹هزار میلیارد تومان رسیده است. فولاد خوزستان بزرگ‌ترین عرضه‌کننده فولاد میانی (بلوم، بیلت و اسلب) و اولین تولیدکننده فولاد میانی به روش احیای مستقیم در کشور است.

همچنین به لحاظ صادرات در میان فولادی‌ها بزرگ‌ترین صادرکننده کشور محسوب می‌شود. ظرفیت اسمی این شرکت در ابتدا ۱.۵میلیون تن بوده که طی چهار فاز به ۴میلیون تن شمش فولادی افزایش یافته است که با این احتساب ۱۰درصد از تولید کل کشور را به خود اختصاص داده است.

ارزش روز دارایی‌های گروه فولاد خوزستان در پایان سال ۱۴۰۱ به میزان ۷۰هزار میلیارد تومان است که در قیاس با سال ۱۴۰۰ به میزان ۴۶درصد افزایش یافته است. بیش از ۴۶درصد از سهام فولاد خوزستان به شرکت گروه توسعه اقتصادی پایندگان (سهامی خاص) تعلق دارد.

پس از آن بیشترین درصد سهام به سهام عدالت استانی با ۱۸درصد تعلق دارد و ۱۱درصد از سهام نیز به سهامداران عدالت با روش مستقیم مربوط است.

ظرفیت تولید ۴میلیون تنی شمش

بزرگ‌ترین عضو گروه فولاد خوزستان شرکت فولاد خوزستان است که ظرفیت ۶.۲میلیون تنی گندله و ۳.۹میلیون تنی آهن اسفنجی را داراست که در نهایت ظرفیت اسمی تولید شمش فولادی این شرکت به ۴میلیون تن در سال می‌رسد.

دومین زیرمجموعه گروه فولاد خوزستان فولاد شادگان است که ظرفیت تولید ۸۰۰هزار تن آهن اسفنجی، ۸۰۰هزار تن شمش فولادی، ۸۰هزار تن بریکت و یک‌هزار و ۲۰۰هزار تن اسلب را دارد.

پس از آن معدن گوزل‌دره در زنجان از زیرمجموعه‌های بزرگ فولاد خوزستان محسوب می‌شود که ذخیره قطعی ۱۵میلیون تنی و احتمالی ۲۵میلیون تنی را داراست. توسعه فراگیر سناباد با ظرفیت تولید ۲.۵میلیون تن کنسانتره که قابل توسعه به ۵میلیون تن است و ۲.۵میلیون تن گندله که قابل‌توسعه به ۵میلیون تن است، از بزرگ‌ترین معادن زیرمجموعه فولاد خوزستان محسوب می‌شود.

شرکت پیشگامان توسعه صنعتی و معدنی ایساتیس با ظرفیت تولید یک‌میلیون تنی کنسانتره از معادن بزرگ فولاد خوزستان در جنوب کشور محسوب می‌شود.

آخرین عضو این گروه فولادی طرح مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک است که در مجموعه فولاد خوزستان مستقر است و ظرفیت تولید ۴۰۰هزار تن بیلت فولادی را دارد.

سهم ۶۰درصدی بلوم و بیلت

بررسی میزان تولید و فروش فولاد خوزستان نشان می‌دهد که جمع فروش شمش طی سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ماقبل افزایش ۴درصد را تجربه کرده است. این در حالی است که صادرات این محصول در سال گذشته با توجه به سیاست شرکت مبنی بر رفع نیاز داخلی کشور، با افت ۳۸درصد همراه بوده است.

در شش ماه آغازین امسال یک‌هزار و ۴۹۰هزار تن شمش توسط فولاد خوزستان به فروش رسیده است که در قیاس با شش ماه سال قبل رشد ۳درصد را تجربه کرده است. در سال ۱۴۰۱ میزان فروش صادراتی این شرکت به دلیل حمایت از مصرف‌کننده داخلی با افت همراه بوده است.

بر این اساس طی سال گذشته میزان فروش صادراتی این شرکت ۳۳درصد به ثبت رسیده است که در قیاس با سال ماقبل افت ۲۶درصدی یافته است. طی شش ماه امسال سهم صادرات در سبد فروش این شرکت ۲۸درصد بوده است که به گفته ابراهیمی، مدیر‌عامل فولاد خوزستان، در ۶ماه دوم سال شکاف سهم درآمد صادراتی رفع می‌شود و فروش صادراتی این شرکت همچون سال قبل به ۳۳درصد خواهد رسید.

بیشترین سهم از فروش این شرکت به محصول بلوم و بیلت تعلق دارد که در حدود ۶۰درصد از فروش این شرکت را تشکیل می‌دهد. پس از آن بیشترین سهم از فروش به محصول اسلب تعلق دارد که ۳۷درصد از فروش فولاد خوزستان را تشکیل می‌دهد. پس از اسلب، دو محصول «گندله» و «آهن اسفنجی» با سهم ۲ و ۱درصد در سبد فروش این شرکت جای دارند.

سه سال سخت با محدودیت انرژی

بنا بر وجود محدودیت انرژی، طی سال‌های اخیر همواره فروش و سود شرکت‌های فولادی با افت همراه بوده است. شرکت فولاد خوزستان نیز از این قاعده مستثنی نیست.

بر این اساس طی سال ۱۴۰۰ محدودیت‌های انرژی موجب شده تولیدات این شرکت با افت ۶۳۸هزار تن همراه شود که این امر موجب شد ۱۲هزار میلیارد تومان از فروش این شرکت و ۴هزار میلیارد تومان از سود فولاد خوزستان کاسته شود.

طی سال ۱۴۰۱ افت تولید این شرکت در مجموع ۲۷۰هزار تن بوده است که این مساله موجب شده ۳هزار و ۴۹۴میلیارد تومان از فروش فولاد خوزستان کاسته شود و نتیجتا ۷۰۶میلیارد تومان سود این شرکت هدر رود. طی سال جاری مجموعا ۵۴۵هزار تن از تولید شمش فولاد کاسته شده است که این امر منجر به هدررفت ۱۱هزار و ۱۰۰میلیارد تومان از فروش فولاد خوزستان و کاهش ۲هزار و ۵۰۰میلیارد تومان از سود این شرکت شده است.

افت حاشیه سود با کاهش نرخ جهانی 

طی سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ متوسط قیمت جهانی شمش فولاد به‌ترتیب ۴۰۸ و ۶۱۵دلار به ازای هر تن بوده است که این موضوع موجب شد شرکت‌های فولادی وضعیت مناسبی را تجربه کنند.

حاشیه سود فولاد خوزستان طی سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب ۴۰ و ۳۳درصد ثبت شده است که در قیاس با متوسط ۹ساله رشد بیش از ۱۳درصد تجربه را کرده‌ است.

با‌این‌حال طی سال ۱۴۰۱ قیمت جهانی فولاد به ۵۲۴دلار به ازای هر تن کاهش یافت که این موضوع در کنار تثبیت نرخ دلار موثر ۲۷هزار و ۲۰۰تومانی، موجب شد با وجود ثبت تولید ۳میلیون و ۵۷۰هزار تن و رشد ۷درصدی نسبت به ۱۴۰۱، حاشیه سود ناخالص فولاد خوزستان به ۱۷درصد تقلیل یابد و سود شرکت ۶هزار و ۶۷۷میلیارد تومان به ثبت برسد.

ارزندگی نرخ شمش فخوز با چاشنی دلار آزاد

مقایسه نرخ دلار بازار آزاد و شمش فولاد خوزستان نشان می‌دهد که همواره رابطه مستقیم دارند. نرخ ارز همواره شاخص پیشتاز برای شمش فولاد خوزستان محسوب می‌شود، چراکه نرخ ارز همواره در ایران افزایشی است و با رشد نرخ ارز، انتظارات جهت بالا رفتن نرخ شمش فولاد خوزستان افزایش می‌یابد.

طی ۵سال گذشته درصد افزایش نرخ فولاد خوزستان ۹۳۹درصد بوده و این در حالی است که دلار آزاد یک‌هزار و ۱۵۲درصد به ثبت رسیده است.  با توجه به رابطه مستقیم قیمت دو متغیر یاد‌شده و همین‌طور روند همواره افزایشی نرخ دلار آزاد، می‌توان انتظار داشت که شمش فولاد خوزستان طی دوره‌های آتی این شکاف به‌وجود‌آمده را جبران کند.

با توجه به موارد یادشده می‌توان انتظار داشت نرخ شمش دلار طی دوره‌های آتی با افت بیشتر در بازار داخل همراه نشود و افزایش نسبی را تجربه کند که این خود به افزایش سودآوری شرکت‌های فولادی همچون «فخوز» منجر شود.

چهار پروژه با‌اهمیت گروه فولاد خوزستان

از پروژه‌های با‌اهمیتی که در فولاد خوزستان به ثبت رسیده است می‌توان به پروژه احداث کارخانه اکسیژن شماره ۴ اشاره کرد. این پروژه با هدف افزایش ظرفیت و قابلیت اطمینان واحدهای تولیدی مصرف‌کننده موجود ایجاد شد که می‌تواند اکسیژن مورد‌نیاز سیستم‌های تزریق کوره‌های جدید، خطوط جدید ریخته‌گری و مگامدول زمزم۳ را تامین کند.

ظرفیت تولید اکسیژن پروژه یاد‌شده ۱۶هزار نرمال مترمکعب در ساعت با خلوص ۹۹.۵درصد و فشار ۱۷بار است. همچنین ظرفیت تولید ۸هزار نرمال مترمکعب نیتروژن با فشار ۸درصد و ۵۶۰نرمال مترمکعب آرگون نیز در این پروژه به تولید می‌رسد.

اشتغال‌زایی مستقیم این پروژه ۲۰۰نفر در طول اجرا و ۱۰۰نفر در دوران بهره‌برداری است.

تاریخ شروع قرارداد یاد‌شده ۱۰شهریور ۱۴۰۰ بوده که در مورخ ۹شهریور ۱۴۰۳ و به مدت ۳۶ماه به بهره‌برداری می‌رسد. مبلغ قرارداد ۲۳۳میلیارد تومان معادل ۲۶میلیون یورو است که در حال حاضر هزینه پرداخت‌شده برای این پروژه ۴۷میلیارد تومان معادل ۸.۲میلیون یورو است.

پروژه بااهمیت بعدی که در فولاد خوزستان تعریف شده است پروژه مگامدول آهن اسفنجی زمزم ۳ است. این پروژه با هدف تولید ۱.۷۶میلیون تن آهن اسفنجی ایجاد شد که تا ۲میلیون تن در سال نیز قابل افزایش است. ارزش افزوده بالای تولید آهن اسفنجی نسبت به خرید آن با نرخ بازگشت سرمایه کمتر از یک سال یکی از اهداف اصلی برای تعریف پروژه زمزم ۳ است.

مبلغ این قرارداد ۱۴۹میلیون یورو است که تا به حال در حدود ۱۳۳میلیون یورو از آن پرداخت شده است. تاریخ آغاز این پروژه ۱۵مهر سال ۹۸ بوده که برآورد می‌شود تا ۲۱تیرماه ۱۴۰۳ به بهره‌برداری برسد.
پروژه مهم فولاد خوزستان تحت عنوان احداث پکیج کوره قوس الکتریکی کوره ۷، پروژه‌ای است که به‌تازگی در فولاد خوزستان تعریف شده و ۶۰میلیون یورو برآورد مبلغ سرمایه‌‌گذاری این طرح است. تاریخ قرارداد پروژه ۱خرداد ۱۴۰۳ است که پیش‌بینی می‌شود تا انتهای اردیبهشت ۱۴۰۶ به بهره‌برداری برسد.

اشتغال‌زایی مستقیم پروژه یادشده ۲۰۰نفر در طول دوره اجرا و ۵۰نفر در بهره‌برداری است. با توجه به ریسک کمبود برق که موجب زیان سنگین طی سال‌های اخیر به فولادسازان شده است، پروژه‌ای تحت عنوان ساخت نیروگاه فتوولتاییک با مدت ۱۸ماه تعریف شده است. برآورد شده است که به میزان ۴هزار و ۴۰۰میلیارد تومان هزینه سرمایه‌گذاری این پروژه شود.

قرار است این نیروگاه از پنل‌های خورشیدی ایجاد شده باشد که در دو نوع مونو‌کریستال و پلی‌کریستال است.

ظرفیت اسمی این نیروگاه ۲۰۰مگاوات است که منجر به اشغال‌زایی مستقیم ۵۰ نفر طی اجرا و ۱۰ نفر در زمان بهره‌برداری می‌شود.
یکی از پروژه‌هایی که اخیرا در فولاد خوزستان تعریف شده است پروژه بازچرخانی پساب صنعتی است.

سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در این پروژه ۷.۲میلیون یورو معادل ۴۳میلیارد تومان است.

این پروژه با هدف بازیافت پساب صنعتی، کاهش برداشت آب از کارون، بهینه‌سازی مصرف آب و صرفه‌جویی در مصرف آب به ازای هر تن تولید است. ظرفیت این طرح بازیافت ۷۵۰متر‌مکعب آب به ازای هر ساعت است و مواد اولیه مصرفی آن نیز از پساب خروجی از تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی است.

ابراهیمی: صنعت فولاد به 3.5میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت نیاز دارد

مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان در جمع سهامداران این شرکت با اشاره به ارزش جایگزینی «فخوز» گفت: ارزش جایگزینی گروه فولاد خوزستان ۷۰هزار میلیارد تومان بود که امروز، این میزان به بیش از ۴برابر رسیده و ۲۸۰هزار میلیارد تومان شده است.

امین ابراهیمی عنوان کرد: با گذشت ۴ دهه از آغاز فعالیت مجموعه فولاد خوزستان، رکورد در این شرکت بسیار سخت شکسته می‌شود. این شرکت در سال ۱۴۰۱، رشد ۷درصدی را به خود اختصاص داده است.
امین ابراهیمی در ادامه گفت: ایران یکی از بازیگران اصلی تولید فولاد در جهان است. در افق ۱۴۰۴ در صنعت فولاد پیش‌بینی شده که کشور به تولید ۵۵میلیون تنی برسد. فولاد ظرفیت تولید محصولات زیادی دارد و حتی از آن نیز می‌تواند فراتر برود اما زیرساخت‌های مربوط به تولید این محصولات کاملا فراهم نشده است.

یکی از مشکلات اصلی صنعت فولاد عدم توجه به آمایش سرزمینی است. رقابت کاذبی در کشور به وجود آمده است و شرکت‌های معدنی به سمت تبدیل شدن به شرکت‌های فولادی و شرکت‌های فولادی به سمت تبدیل شدن به شرکت‌های معدنی حرکت کرده‌اند.
مدیرعامل فولاد خوزستان در ادامه افزود صنعت فولاد باید از سمت کویرمحوری به سمت دریامحوری حرکت کند تا حمل‌و‌نقل و صادرات محصولاتش راحت‌تر باشد. فولاد یک صنعت صادرات‌محور است و برای اینکه صنعت فولاد بتواند به‌راحتی صادرات داشته باشد باید 3.5میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها صورت گیرد. صنعت فولاد به‌رغم رشد بی‌نظیری که طی چند سال اخیر داشت، با چالش‌های متعددی نیز روبه‌رو بود که یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها بحث بخشنامه‌های خلق‌الساعه‌ای است که طی این روزها تبدیل به بخشنامه‌های خلق‌الثانیه شده‌اند و عطف به ما سبق می‌شوند.

زمانی صادرات جایزه داشت اما اکنون سیاست‌های صادراتی از سمت تشویق صادرات به سمت تنبیه صادرات رفته است. امروزه برای هر تن صادراتی که انجام می‌شود ۴درصد در نظر گرفته می‌شود که دودرصد عوارض صادراتی و دودرصد مالیات است. مالیاتی که باید تا پایان سال و پس از بررسی عملکرد شرکت پرداخت شود، از قبل گرفته می‌شود.

ابراهیمی چالش‌های زیرساختی مانند کمبود برق و گاز را از مشکلات این صنعت دانست و ادامه داد : بحث حمل‌و‌نقل و رفتن به سمت تکنولوژی‌های جدید از جمله مشکلاتی است که در این صنعت وجود دارد. به علت نبود برق و گاز در سال۱۴۰۱ بالغ بر ۹۰۰هزار تن و در سال ۱۴۰۲ تا به امروز نزدیک به ۵۴۰هزار تن تولید از دست رفته است. یکی از چالش‌های اصلی صنعت فولاد کمبود سنگ‌آهن است. تنها در ۵ درصد کشور آمایش سرزمین انجام شده است.

ذخایر موجود در کشور در حال حاضر 13.3میلیارد تن است و برای تولید ۵۵میلیون تن نزدیک به ۱۶۷میلیون تن سنگ آهن نیاز است. هرچند به واسطه محدودیت‌های انرژی که طی این سال‌ها اتفاق افتاده است، محدودیت سنگ‌آهن کمتر دیده شده است.

ابراهیمی افزود: اقدامات جدیدی در سطح شرکت‌ها و در سطح حاکمیت باید اتفاق بیفتد. یکی از آنها این است که مجوزهای جدید برای شرکت‌ها صادر نشود.

در حال حاضر نزدیک به ۱۰۰میلیون تن مجوز تولید فولاد صادر شده است. در حال حاضر کمبود سنگ آهن وجود دارد و ایجاد فولادسازان جدید قطعا چالش بیشتری را متوجه صنعت فولاد می‌کند.  وی همچنین به عقب‌ماندگی در حوزه اکتشاف اشاره کرد و افزود: یکی از شرکت‌های داخلی نخستین دستگاه اکتشافی را برای عمق 2هزار متر وارد کشور کرده است. خبری که در روز‌های گذشته به ما رسید این بود که به عنوان مثال از عمق ۷۰۰ تا یک‌هزار و 200 متری زمین آهن وجود داشته است.

این نشان می‌دهد که در اعماق زمین آهن وجود دارد و کشور ذخایر آهنی مناسب دارد.

وی ادامه داد: حتما باید در حوزه اکتشاف کار خاصی انجام شود و فولاد خوزستان نیز سعی کرده از این موضوع عقب نماند. هدف کلی کاهش استفاده از سنگ‌آهن و استفاده از قراضه‌هاست که البته این روزها قیمت قراضه نیز افزایش پیدا کرده است.

مجموعه فولاد خوزستان برای اینکه بتواند چالش سنگ‌آهن را به یک فرصت برای خود تبدیل کند، مجموعه‌ای را تحت عنوان مجموعه توسعه معادن فولاد خوزستان به وجود آورد که ماموریت اصلی آن اکتشاف و استخراج است.

مهم‌ترین اقدام این مجموعه پهنه آباده جازموریان است که به پروانه اکتشاف رسیده و پیش بینی می‌شود ۱۰۰میلیون تن ذخیره قطعی در این محدوده وجود داشته باشد.

 
ابراهیمی عنوان کرد: در برنامه‌های آتی در نظر داریم در محدوده توسعه معادن فولاد خوزستان یک کارخانه کنسانتره ایجاد شود و بتوان بخشی از کنسانتره مورد نیاز را از این حوزه تامین کرد.

مدیر‌عامل فولاد خوزستان در ادامه گفت: با فعالیت‌هایی که تا آخر آذرماه انجام شد، برای اولین بار فولاد خوزستان وارد حوزه معدن شد و معدن را تملک کرد. امروزه کنسانتره این معدن وارد کارخانه شده است و تقریبا معادل آنچه برای این معدن هزینه شده، ماده معدنی استحصال و وارد کارخانه شده است.

به گفته ابراهیمی، دو معدن در حال حاضر تملک شده است و برنامه‌ریزی برای تملک حداقل ۱۰ معدن تا پایان سال صورت گرفته است.

از آنجایی که شرکت یادشده یک شرکت معدنی است، این اجازه صادر شده است تا در حوزه‌های آهک و مس نیز فعالیت کند و به همت کارشناسان شرکت فولاد خوزستان این شرکت به یک هلدینگ معدنی قوی تبدیل شود و به عنوان یک ارزش افزوده برای کشور مطرح باشد.