جابجایی به مثابه یک خدمت، راهکاری برای تحول سیستم حمل و نقل اصفهان

جام جم آنلاین اصفهان؛ مصطفی نباتی نژاد در نطق میان دستور نود و نهمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار کرد: این روزها همه در مسیر امام حسین (ع) هستند، آرزو داریم در روزهای آتی ما نیز به این جمعیت ملحق شویم. همچنین از حوزه خدمات شهری برای کمک رسانی به زائران اربعین در مرز و عتبات عالیات تقدیر و تشکر می‌کنیم.

وی با آخرین دعوت از شهراندیشان برای شرکت در نظرسنجی برنامه اصفهان ۱۴۱۰ گفت: فردا آخرین مهلت شرکت در این نظرسنجی است که شهروندان می‌توانند به نشانی SANA.ISFAHAN.IR مراجعه کرده و در این نظرسنجی شرکت کنند.

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به رویداد روز چهارشنبه با حضور شهراندیشان گفت: در این رویداد تعدادی از منتخبین شهراندیش بی واسطه با شهردار و شورا ایده‌های خود را به اشتراک می‌گذارند.

وی بیان کرد: درخواست داریم کلیه مکاتباتی که رئیس شورا با دستگاه‌های مختلف اجرایی استان و ملی برای امور عمومی مردم و شهروندان انجام شده را به صورت فهرست در اختیار اعضا و کمیسیون‌ها قرار دهند تا ما نیز پیگیری‌های لازم را انجام دهیم.

نباتی نژاد اظهار کرد: چند ده مکاتبه انجام شده که متأسفانه به صورت کامل و جامع در اختیار اعضای شورا نیست و خواهش می‌کنیم آنهایی که جنبه محرمانگی ندارد در اختیار اعضا قرار گیرد.

وی در خصوص پیشنهاد مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر در حوزه حمل و نقل گفت: امروزه بسیاری از افرادی که در شهرهای پیشرفته دنیا زندگی می‌کنند نسبت به گذشته، گزینه‌های بیشتری برای جابجایی از یک نقطه به نقطه دیگر در دسترس دارند. علاوه‌بر وسائل (یا مدهای) «سنتی» سفر مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، حمل‌ونقل عمومی و تاکسی، موج جدیدی از خدمات نوآورانه و مبتنی بر فناوری - مانند اشتراک‌گذاری خودرو، اشتراک‌گذاری دوچرخه، و اشتراک‌گذاری اسکوتر- در حال ایجاد یک چشم‌انداز حمل‌ونقل شهری متنوع است. این خدمات همچنین در کشورهای با درآمد کم و متوسط نیز رو به رواج است و به سیستم حمل‌و‌نقل اضافه می‌شوند. خدمات مذکور در چنین کشورهایی اغلب توسط بخش خصوصی متفرق، کم‌سرمایه و بدون قوانین و مقررات کافی ارائه می‌شود.

وی افزود: شرایط فوق با اینکه انتخاب‌های سفر را گسترش می‌دهد، دربردارنده پیچیدگی و پراکندگی است که اغلب برای شهرها و ساکنان آن‌ها هزینه دارد:

• برای شهرها، فقدان یکپارچگی بین خدمات مختلف حمل‌و‌نقل می‌تواند همپوشانی‌ها و رقابتی مضر را در بازار ایجاد کند و تأثیر نامطلوبی بر ایمنی، آسایش و کارایی داشته باشد. افزون بر این، چنین بازارهای ناهنجار و ناهماهنگ حمل‌ونقل شهری، بسیاری از کاربران، به‌ویژه فقیرترین و آسیب‌پذیرترین افراد را به حال خود رها می‌کنند.

• برای مسافران، انتخاب گزینه مناسب اغلب مستلزم جمع‌آوری و مقایسه اطلاعات (اغلب ناقص) از منابع مختلف، خرید بلیط یا اشتراک جداگانه برای مراحل مختلف یک سفر است. وقتی مسافران هزینه برنامه‌ریزی، رزرو، پرداخت هزینه و پیمایش در حالت‌های مختلف را متحمل می‌شوند، عجیب نیست که آن‌ها از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنند که خدمات «درب به درب» را بدون نیاز به نقل‌و‌انتقالات چندگانه و چندوجهی ارائه می‌کنند - حتی زمانیکه این گزینه هزینه‌های مالی و زیست‌محیطی بالایی دارد.

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان بیان کرد: اما مسئولین شهرهای هوشمند روش جدیدی برای جابه‌جایی پیدا کرده‌اند که پاسخی موثر به دو معضل پیش‌گفته است: جابه‌جایی به‌عنوان خدمت (MaaS: Mobility as a Service). این ابتکار می‌تواند دو مساله اساسی که افراد هرروز با آن‌ها مواجه هستند، یعنی تصمیم‌گیری برای بهترین مسیر و وسیله سفر را کاملا حل کند. جابجایی به مثابه یک خدمت بر اساس جابه‌جایی فعال و حمل‌ونقل عمومی موثر، بهترین مسیر و وسایل حمل‌ونقل را به افراد پیشنهاد می‌دهد. علاوه بر این بستر یکپارچه‌ای برای رزرو و پرداخت هزینه وسیله را نیز فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: جابجایی به مثابه یک خدمت می‌تواند ابزاری برای دستیابی به جابه‌جایی و محیط زیست پایدار باشد. بدیهی است که استفاده از جابجایی به مثابه یک خدمت باعث کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی خواهد شد و کاهش وسایل نقلیه شخصی در نهایت باعث کاهش میزان انتشار کربن ناشی از حمل‌ونقل می‌شود. به عنوان مثال، اگر جابجایی به مثابه یک خدمت به درستی اجرا شود، افراد تمایل بیشتری به استفاده از روش‌های حمل‌ونقل اشتراکی مثل همسفری (car-pooling) از خود نشان خواهند داد. چنین رویکردی در شهری مثل اصفهان که از آلودگی هوا رنج می‌برد، راهگشا خواهد بود.

نباتی نژاد خاطرنشان کرد: در حالیکه تعاریف متعددی از جابجایی به مثابه یک خدمت وجود دارد، اکثر آن‌ها دیدگاه مشترکی در ارتباط با رفع نیاز به مالکیت (خودرو، موتورسیکلت یا سایر وسایل) دارند و در عوض کاربران را قادر می‌سازند تا به بهینه‌ترین وسائل (یا مدهای) سفر دسترسی داشته باشند.

پیاده‌سازی جابجایی به مثابه یک خدمت در کلان‌شهر اصفهان

وی گفت: برای دستیابی به این هدف، جابجایی به مثابه یک خدمت باید پیوندی آسان بین کاربران و خدمات حمل‌ونقل از طریق یک پلت‌فرم مجهز به فناوری، بويژه فناوری بلاک‌چین مانند یک اپلیکیشن تلفن هوشمند فراهم سازد. جابجایی به مثابه یک خدمت یک رابط واحد است که در آن کاربران می‌توانند از طریق آن برای برنامه‌ریزی، رزرو و پرداخت طیف وسیعی از خدمات حمل‌و‌نقل اقدام نمایند. این امر، بارِ یکپارچه‌سازی سفر چندوجهی را از مسافر به ارائه‌دهنده جابجایی به مثابه یک خدمت منتقل می‌کند. با توجه به آنچه گفته شد، برای پیاده‌سازی جابجایی به مثابه یک خدمت در کلان‌شهر اصفهان، توجه به نکات زیر ضروری است:

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح کرد: از منظر مدل حکمرانی، دستگاه‌های بخش عمومی با محوریت شهرداری باید محیط مناسبی را برای تبادل اطلاعات ایجاد کنند و زمین بازی برابری برای همه وسائل و اپراتورها فراهم نماید. مدل حاکمیتی جابجایی به مثابه یک خدمت باید نتیجه‌گرا و هدف‌محور باشد تا سیاست‌هایی مانند قیمت‌گذاری و تخصیص فضا بتوانند در همه حالت‌ها اعمال شوند اما مشوق کارآمدترین و پایدارترین گزینه‌ها باشد. این امر مستلزم آن است که بخش عمومی به عنوان یک تسهیل‌کننده عمل کند و بر توسعه ظرفیت تحلیلی، انعطاف‌پذیری برای آزمایش مدل‌های جدید و اصلاح محیط نظارتی تکیه کند.

وی افزود: از منظر داده‌ها و اطلاعات، شهرداری و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط باید داده‌ها و اطلاعات در اختیار خود را در دسترس بخش خصوصی قرار دهند تا شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان بتوانند از طریق این داده‌ها ارزش افزوده‌ای برای شهر ایجاد کنند که در راستای ماموریت و وظایف سازمان‌های ذی‌ربط، در خدمت شهروندان باشد و هم سود مالی برای شرکت‌ها داشته باشد.

نباتی نژاد بیان کرد: از منظر سیستم‌های موجود، ضرورت دارد دستگاه‌ها، سیستم‌ها و جزایر پراکنده و منفردی مانند سامانه‌های مسیریابی همچون گوگل و نشان، مکان‌یاب خودکار وسیله نقلیه (AVL)، سامانه مدیریت پرداخت الکترونیکی شهرداری اصفهان (سمپا) و ابزار توانمندی چون اصکیف را که در حال حاضر وجود دارد، در قالب یک نظام یکپارچه، سازمان‌دهی و از همه ظرفیت‌های آن‌ها استفاده نماید و پس از آن در صورتیکه که ضرورت داشت به توسعه سیستم‌های جدید مبادرت ورزد.

وی گفت: با توجه به آنچه گفته شد، ضرورت دارد شورای شهر و شهرداری با سیاست‌گذاری در این زمینه و اجرای اقدامات مفید و موثر با همکاری بخش خصوصی، جابجایی به مثابه یک خدمت را در اصفهان پیاده‌سازی نمایند تا ضمن کاهش حمل‌ونقل با وسایل شخصی، آلودگی هوا هم کاهش یافته و خدمتی شایانی به نسل‌های فعلی و آتی نمایند. مرکز پژوهش‌های شورای شهر نیز در راستای رسالت خود آماده همکاری در این زمینه است.

/* هاجر مقضی خبرنگار جام جم آنلاین