هنرمندان زیر خیمه‌گاه عاشورایی

این خیمه با ۸۰۰متر مربع مساحت و ارتفاع ۱۸ متر به منظور هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن مراسم عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی، برپا شده تا تعزیه‌خوانان، هنرمندان تجسمی با خلق آثار عاشورایی و نوحه‌خوانان با مرثیه‌های حسینی به همراه کاتبان سوگ در پلازای میدان هفتم تیر، شورآفرینی هنر متعهد را به تماشا بگذارند.

از ذوالجناح تا مرغ حق
البته برپایی خیمه عاشورایی، تنها اثر هنری این خیمه‌گاه نیست، دو اثر حجمی، به تماشا گذاشته شده در این مکان دل هر رهگذری را برای چند ثانیه ایستادن و دل به دریای کرم شهدای عاشورا دادن مجاب می‌کند. اثر حجمی اسب ذوالجناح؛ به هنرمندی حسین ملاعبدالهی که از جنس فایبرگلاس و شیشه مقرنس در ابعاد ۳۵۰ سانتی‌متر در درب خیمه‌گاه کار شده، راوی مظلومیت امامی است که بینندگان را به درون خیمه دعوت می‌کند. تابلوی نقاشی قهوه‌خانه‌ای با موضوع عاشورا به هنرمندی سعید مصیبی نیز روایتگر سنت هنری ایران برای توسل به اهل بیت است و مرغ تیغه علامت در ابعادی بزرگ با نام «حرم شده دل ما» به هنرمندی هیمن نسیمی؛ تجلی از حق‌باوری مردم ایران و ولایتمداری است که در این اثر حجمی در ابعاد بزرگ خودنمایی می‌کند. در کنار این آثار، جانمایی تیغه علامت‌های کالیگرافی‌شده در کنار کتل‌های عاشورایی، میدان هفت‌تیر را به میعادگاهی برای عاشقان اباعبدا... بدل کرده است. همزمان جمعی از هنرمندان دست به قلم شدند و تمام توان هنری خود را به‌کار گرفتند تا سهمی در این مجلس بزرگ عزای عزیز فاطمه(ع) داشته باشند. این هنرمندان در خیمه هنرهای عاشورایی گرد هم آمده‌اند و برای برپایی مراسم عزای حضرت سیدالشهدا(ع) با هنرمندی خود فعالیت می‌کنند. پرچم‌های کوچک و بزرگ مزین‌شده به «یا اباعبدا...الحسین» و ندای مظلومیت «هل من ناصر ینصرنی» بهترین خلق خدا در روز عاشورا در این میعادگاه خودنمایی می‌کند. 
 
نمایی کلی از فرهنگ ایرانی
این خیمه‌گاه که به همت سازمان زیباسازی شهر تهران و همزمان با چهارمین روز محرم۱۴۴۵ با حضور مدیرانی شهری افتتاح شد. این شب‌ها میزبان عاشقان حسینی است. رضا صیادی مدیرعامل سازمان زیباسازی درباره خیمه هنرهای عاشورایی گفت: این خیمه بزرگ در طول ماه محرم و صفر میزبان مردم شریف تهران است و تلاش می‌شود با برگزاری برنامه‌های متنوعی مانند؛ اجرای سرود، تعزیه، پرده‌خوانی، شعرخوانی و مجلس روضه، پذیرای شهروندان باشیم. 

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران به جام‌جم گفت: امسال از هنرهای مختلفی که در عاشورا نقش داشتند و از هنرمندانی که ایده‌های عاشورایی داشتند، استفاده شد. یکی از این هنرها مربوط به خیمه میدان هفت تیر است که در معرض دید مردم قرار گرفته است. این خیمه بزرگ‌ترین خیمه عاشورایی میدان هفت تیر و کل تهران بوده که شکل آن نیز شبیه طرح یزدی و مخروطی است.

او ادامه داد: یک‌سری نشانه‌های حجمی برای روزهای محرم ساخته شده که هنرمندان متخصص درحال کار روی آنها هستند. یکی از این نشانه‌ها برگرفته از مرغ علامت دسته‌های عزاداری است که جزو شناخته‌شده‌ترین نشانه‌ها در تاریخ عاشوراست. یکی از مرغ‌های علم به ارتفاع پنج متر از جنس فایبرگلاس ساخته شده و یکی از هنرمندان نیز روی آن کار انجام می‌دهد تا تکمیل شود.همچنین تیغه‌های مختلف علامتی که در سطح شهر وجود دارد را هنرمندان با نگارگری و تصویرگری مزین کردند.

صیادی افزود: کالیگرافی، نقاشی قهوه‌خانه‌ای درباره واقعه کربلا، نقاشیخط و خوشنویسی از جمله هنرهایی است که در این خیمه به‌کار رفته؛ یعنی تمام هنرهای آیینی موجود در فرهنگ شیعه را زنده و هنرمندان را برای انجام این کار دور هم جمع کردیم.

 صیادی یادآوری کرد: همچنین کتل‌دوزی، پارچه‌دوزی و پارچه‌نویسی(خطاطی روی پارچه) را به عنوان یکی از سنت‌هایی که در عاشورا نقش داشته با کمک هنرمندان خطاط زیر خیمه‌ هفت تیر با پارچه‌های سیاه انجام می‌دهیم. کارهای آیینه‌کاری مجسمه ذوالجناح، اسب امام‌حسین(ع) (به معنای صاحب دو بال و پر) درحال انجام است که دوبال دارد.

این مقام مسئول سازمان زیباسازی اضافه کرد: هرشب زیر این خیمه مراسم روضه و مداحی برگزار می‌شود و نقالان، واقعه کربلا را توضیح می‌دهند. دمام‌زنی، سنج‌زنی و یک‌سری سرودهای کودک و نوجوان را در اجرای برنامه‌ها گنجاندیم. همچنین از اول مرداد بعد از نماز مغرب و عشا زیر این خیمه تعزیه اجرا می‌شود. ما بنا را بر این گذاشتیم که خیمه هفت تیر به عنوان جایگاه هنرهای عاشورایی باشد و مردم را با فرهنگ عاشورا بیشتر آشنا کند. 

صیادی خاطرنشان کرد: قرار است این خیمه در طول ماه‌های محرم و صفر هم میزبان مردم باشد و مصداق کامل یک تکیه است که در آن پرده‌خوانی، تعزیه‌خوانی، سنج‌زنی و دمام‌زنی برقرار است. به عبارتی، علاقه‌مندان می‌توانند همه آثار عاشورایی را که در این چند قرن در فرهنگ ایرانی وجود داشته و نسل به نسل منتقل شده، در این مکان ببینند.او با بیان این‌که دلیل خاصی برای انتخاب میدان هفت‌تیر وجود ندارد و تنها شلوغی این میدان ملاک بود، افزود: در میدان‌های مختلفی مانند امام‌حسین(ع) هم برنامه‌های مفصلی وجود دارد و جا داشت برنامه‌ای هم در میدان هفت تیر یکی از میدان‌های بزرگ مرکز شهر، با برپایی خیمه وجود داشته‌باشد. صیادی درباره نحوه استقبال مردم از این خیمه عاشورایی توضیح داد: استقبال مردم خیلی خوب بوده و مردم هم هنرمندان را حین کار تحسین می‌کنند و خود مردم که خیمه بزرگ امام‌حسین (ع) را در میدان می‌بینند، یاد و خاطرات کودکی در آنها زنده می‌شود و حس خوبی را به آنها منتقل می‌کند. 
 
از المان نوری بین‌الحرمین تا رویداد «نشان عاشقی»
وی درباره دیگر اقدامات سازمان زیباسازی برای روزهای محرم در سطح شهر گفت: ما رویداد نمایشگاه نقاشیخط به نام «نشان عاشقی» داریم که در آن ۴۰۰ تیغه علامت در سطح شهر به کمک هنرمندان کالیگرافی و در سطح شهر در میدان‌های مختلف جانمایی شد و ۱۶۰ هنرمند برای این رویداد کار کردند.

او ادامه داد: ما علاوه بر انتشار و پخش تصاویر حرم امام‌حسین(ع) و روز عاشورا در سطح شهر، کتیبه‌ها و کتل‌ها را نصب و نگارخانه پوسترهای عاشورایی را هم برپا کرده‌ایم. یک‌سری بنرهای تعاملی وجود دارد که خود شهروندان آن را با امضا و نوشته‌های‌شان از قبیل لبیک یا حسین، لبیک یا عباس و لبیک یا زینب(س) تکمیل کردند و در سطح شهر منتشر شده‌است. همچنین پرچم‌ها، نماپرچم‌ها و ابرپرچم‌ها نیز در سطح شهر نصب شده است. 

او درباره نشانه‌های نوری نصب شده در دریاچه شهدای خلیج‌فارس هم توضیح داد: نشانه‌های نوری در زمینه عاشورا در دریاچه شهدای خلیج‌فارس(چیتگر) طراحی و نصب شده‌است. این کار با هدف هویت‌بخشی به سیمای شهری و فضا آرایی متناسب با ایام محرم با مشارکت شرکت نوسازی و عمران چیتگر انجام شده که در آن المان نوری بین‌الحرمین در زمینی به مساحت ۲۰۰۰ متر مربع در جوار مقبره‌الشهدای دریاچه بنا شده‌است.

المان نوری بین‌الحرمین 
 بزرگ‌ترین المان نوری عاشورایی و ۳۱ المان نوری شمعدانی در آستانه فرارسیدن ایام شهادت سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدا...الحسین(ع) در فضای شهری پایتخت رونمایی شد.المان نوری بین‌الحرمین برای اولین بار و به خلاقیت اداره نور و مبلمان شهری سازمان زیباسازی ساخته و در مجاورت آرامگاه شهدای گمنام دریاچه چیتگر جانمایی شده است.المان نوری بین‌الحرمین با الهام از تناسبات مکان اصلی در کربلای معلی با عرض ۱۰ متر و ۳۱ مترمربع طول با ارتفاع ۷ متر با استفاده بیش از پنج تن آهن و ۴۵۰۰ متر مربع ریسه نوری ساخته شده است.همچنین ۳۱ المان‌ شمعدانی نوری منقوش به عبارت «السلام علیک یا ابا عبدا...الحسین» و «یا حسین شهید» به ارتفاع ۳متر از ‌جنس فلز و شیشه الوان در میدان هفت‌تیر، میدانگاه سعدی و کنار دریاچه چیتگر، میدان امام خمینی(ره) و میدان بهارستان جانمایی شده است.