حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه از ترس ایران

به گزارش جام جم آنلاین، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا برای اولین بار به خبرنگاران گفت کهF-16 ها برای پوشش هوایی کشتی هایی هستند که از آبراه یعنی مهمترین مسیر تامین نفت جهان عبور می کنند و همچنین برای مهار ایران در نظر گرفته شده است.

این گونه اقدامات آمریکا تا چه حد مشروع و موجه است؟

مجتبی جلال زاده، کارشناس مسائل بین الملل، سیاست آمریکا در پاسخ به این سوال به خبرنگار اسپوتنیک گفت: واقعیت این است که سیاست ایالات متحده امریکا از آغاز ریاست جمهوری اوباما، خروج از منطقه خاورمیانه بود. در واقع کوچ امنیتی ایالات متحده از خاورمیانه به جنوب شرق آسیا برای مهار چین و متحدانش است. اما این کوچ و خروج به معنای ترک کامل و پاکسازی آمریکا از خاورمیانه و غرب آسیا نیست، بلکه همزمان با خروج تعداد عمده و پرشمار نیروهای نظامی امریکایی از خاورمیانه، به مدیریت آشوب می پردازند.

این مدیریت آشوب در منطقه ای رخ می دهد که به عنوان منطقه ای از لحاظ ژئوپلیتیک آشوب زا و آشوب زی است. در نتیجه خروج آمریکا از منطقه تمام و کمال نخواهد بود و مدیریت منطقه را به اروپایی ها واگذار نخواهد کرد. چون با خروج آمریکا خلع قدرتی شکل می گیرد و کشورهایی نظیر بریتانیا، فرانسه و آلمان در فکر بازگشت به منطقه و پر کردن خلع قدرت اند.

آنچه که امروز شاهدش هستیم و تحولات بیشماری که در سپهر روابط بین الملل شکل گرفته ، بحث درگیری روسیه و اوکراین، موضوع خروج ترامپ از برجام و کاهش تعهدات برجامی ایران و موارد دیگر، امریکایی ها را ترغیب کرده است که خودشان دست به کار شوند. در واقع بعد از دوره اوباما در دوره ترامپ، امریکایی ها سعی کردند با استراتژی انزوا و ایزوله ایران، از لحاظ سیاسی و اقتصادی ضربه زده و امتیاز خودشان را بگیرند. بخشی از امتیازات در بحث هسته ای و برجام بود، بخش دیگر آن مسائل اقتصادی و مالی بود و بخشی هم بالانس روابط ایران و قدرت های دیگر. اما مهم ترین نقشه ای که داشتند این بود که بتوانند جلوی قدرت و نفوذ منطقه ای ایران را بگیرند. در واقع آنچه به لحاظ هویتی باعث شکل گیری انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ بود، موجب شد که بسیاری از جنبش ها، گروه ها و نهضت های منطقه پیوندهای ایدئولوژیکی با ایران برقرار کنند. برای نمونه حضور حزب الله در جنوب لبنان و غیره.

امریکایی ها درگیر این مسئله بودند که بتوانند با آوردن فشارهای اقتصادی و سیاسی و منزوی کردن ایران و همچنین با کمک متحدین منطقه ای شان به خصوص عربستان سعودی، قدرت و نفوذ منطقه ای ایران را کاهش دهند و سیاست ها و راهبرد خودشان را بعد از خروج از منطقه خاورمیانه حفظ کنند و همچنین امنیت و بقای متحد استراتژیک خودشان یعنی اسرائیل را تضمین کنند.

اما با جمیع شرایطی که اتفاق افتاد یعنی کاهش تعهدات برجامی ایران، دور زدن تحریم ها توسط ایران با کمک کشورهایی نظیر روسیه که خودش هم شامل تحریم های بین المللی شده است و همچنین بحث افزایش مناسبات دیپلماتیک بین ایران وعربستان و تنش زدایی در روابط بین این دو کشور، موجب شد که سیاست امریکایی ها راه به جایی نبرد و حضور دوباره و پرقدرت نظامی امریکا در منطقه علاوه اینکه تحریک کننده است نشان از این دارد که استراتژی های سیاسی آمریکا در سپهر سیاست خارجه برای مهار ایران موثر نبوده است.

آیا این موضوع می تواند به تشدید تنش با ایران منجر شود؟

بسیار بعید به نظر می رسد که درگیری نظامی حداقل به صورت مستقیم بین ایران و ایالات متحده امریکا حتی به صورت محدود شکل گیرد، اما قطعا باعث بالا رفتن سطح تنش در منطقه خواهد شد. با توجه به این نکته که اعراب و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس که دارای مرز آبی با جمهوری اسلامی ایران هستند همواره نگاه شان به امنیت یک نگاه برون زا بوده است و نه یک نگاه درون زا. به این معنا که برای برقراری امنیت خودشان خصوصا امنیتی که معطوف به خارج از مرزهاست همواره به قدرت های خارجی تکیه داشتند. اما نباید از یاد ببریم که حضور امریکایی ها تکه های بزرگی ( به دلیل وزن و تاثیرگذاری) از یک پازل است. تکه های دیگر این پازل کشورهای عربی شامل امارات متحده عربی، عربستان سعودی، عراق و عمان و قطر. اگر چه کشورهای نامبرده جزء کشورهای تاثیر گذار هستند اما همسو نیستند و برآیند روابط آنها با جمهوری اسلامی ایران گاها متضاد است.

اما شکل گرفتن یک ائتلاف نانوشته ای و حضور قدرت های بزرگ فرامنطقه ای هم باعث شده که آمریکایی ها به دنبال محکم کردن و حفظ جایگاه خود بیافتند. به طور مثال همین هفته گذشته شورای همکاری خلیج فارس با حضور روسیه برگزار شد. حضور روسیه در بین متحدین دیرینه ایالات متحده می تواند یک پیام برای غرب بفرستد. پیش تر از این هم سرمایه گذاری های کلان چینی ها را در منطقه شاهد بودیم و هستیم. آمریکایی ها این خطر را حس می کنند که جدای از بحث ایران، کشورهای عرب یعنی متحدین اقتصادی خاورمیانه ای هم در حال فاصله گرفتن از او بوده و به دنبال شرکای جدید هستند.

منبع: خبرگزاری اسپوتنیک روسیه