خشم بی‌پایان از یک توافق

بدون شک یکی از راهبردهای کلان غرب، ایجاد ناامنیهای مزمن و دامنهدار در غرب آسیاست، بهگونهای که در آن صلح و ثبات تحقق پیدا نکند و آشفتگی حاکم بر منطقه، به مبنایی برای مداخلهگرایی بیحد و حصر آنها تبدیل شود. تحرکات اخیر مقامات آمریکایی علیه ثبات منطقه و خشم آنها از عادیسازی روابط تهران ــ ریاض نیز در همین قالب و چارچوب قابل تجزیه و تحلیل است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا با توجه به وضعیت رکود در روابط آمریکا با عربستان سعودی و امارات، با هدف تلاش برای کاهش شکاف میان کشورش و متحدان واشنگتن، پس از نفوذ چین در منطقه و موفقیتش در فیصله دادن پرونده آشتی پادشاهی سعودی و ایران، شتابان به منطقه سفر کرده است. سفر بلینکن دارای ابعاد سیاسی و راهبردی است و نشان میدهد آمریکا تمایل دارد به متحدانش، بهویژه عربستان و امارات اطمینانخاطر دهد، آن هم بلافاصله پس از اعلام رسمی توقف مشارکت امارات در ائتلاف بینالمللی دریایی به سرکردگی آمریکا در غرب آسیا که اواخر ماه می گذشته پس از تکمیل ارزیابیهای امنیتی انجام شد. آمریکا یکی پس از دیگری در حال از دست دادن سنگرهای خود در منطقه است. سفر بلینکن به عربستان طبق اعلام وزارت خارجه آمریکا از ششم ژوئن آغاز و هشتم پایان مییابد. بلینکن در این سفر با مقامهای سعودی دیدار خواهد کرد تا درباره همکاری راهبردی واشنگتن و ریاض بر سر موضوعات منطقهای و بینالمللی گفتوگو کند و همچنین در نشست وزرای شورای همکاری خلیجفارس شرکت کند.آمریکا نگران است!دانیل بنیم، دستیار معاون وزیر خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد، یکی از اهداف سفر بلینکن تأیید این موضوع است که آمریکا بهعنوان بازیگری قوی در منطقه به حضورش ادامه خواهد داد و هیچ خلأیی باقی نمیگذارد تا دیگر رقبا آن را پر کنند.سفر بلینکن سه ماه پس از ازسرگیری روابط ایران و عربستان با میانجیگری چین و همچنین بازگشت سوریه به کرسی خود در اتحادیه عرب انجام شد؛ نشستی که این اتحادیه ماه گذشته میلادی در جده برگزار کرد و بشار اسد، رئیسجمهور سوریه در آن حضور یافته است! رمزگشایی از سخنان دستیار معاون وزیر خارجه آمریکا چندان دشوار نیست! واشنگتن خود رادر موقعیت و جایگاهی ضعیف در منطقه تصور میکند. همین ضعف، سبب شده است تا بایدن به مشاوران و مقامات وزارت خارجه خود دستور دهد که سفر مکرر به منطقه را در دستور کار قرار دهند! این سفر چند هفته پس از سفر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان و حدود یکسال پس از سفر جو بایدن، رئیسجمهور این کشور به ریاض انجام شد که البته با نتیجهای متفاوت همراه شد. سالیوان ماه «می» با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در رابطه با روابط راهبردی دو کشور گفتوگو کرد و حتی به رایزنی با شیخ طحنون بن زاید آلنهیان، مشاور امنیت ملی امارات و آجیت دوال، مشاور امنیت ملی هند پرداخت تا بتواند دیدگاه خود را نسبت به منطقهای امنتر و مرفهتر برای هند و جهان به این کشورها بقبولاند! اما این ادعای مقامات آمریکایی حتی برای نزدیکترین متحدان واشنگتن نیز پوچ و تهی به نظر میرسد! تحلیل رسانههای غربی از مناسبات واشنگتن ــ ریاض بلومبرگ تأیید کرد، سفرهای متوالی مقامهای بلندپایه آمریکایی به عربستان سعودی نشان میدهد دولت بایدن مصمم است بر بنبست در روابط واشنگتن و ریاض فائق آید. روابط واشنگتن و ریاض بهویژه از زمان تشکیل مجموعه «اوپک پلاس» متشکل از ۱۳ کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به رهبری عربستان سعودی و روسیه دچار رکود شد. مجموعه اوپک پلاس اکتبر گذشته کاهش سهمیههای تولید نفت را با هدف حمایت از قیمتهای نفتخام اعلام کردند. در آن زمان کاخسفید معتقد بود تصمیم برای کاهش تولید به نفع مسکوست، به این معنی که ریاض تصمیم گرفت در رقابت با آمریکا در کنار روسیه بایستد. تنشها میان دو کشور از زمانی آغاز شد که بایدن در جریان رقابتهای انتخاباتی خود به عربستان سعودی حمله کرد و دو کشور در دو سالی که رئیسجمهور دموکرات در کاخ سفید گذراند، نسبت به هم انتقاداتی مطرح کردند؛ حتی در جولای گذشته که بایدن به پادشاهی سعودی سفر کرد، دیدارش با ولیعهد عربستان در جلسهای غیرعلنی بود. محمود حلمی، کارشناس امور منطقه معتقد است، سفر بلینکن به عربستان در پرتو تلاشهای آمریکا برای بازگشت روابط با عربستان در پروندههای متعدد و اطمینان دادن به متحد خود، ریاض در زمینه قدرتمند بودن اتحاد میان دو کشور انجام میشود. قدرتی که الان تنها در آمریکا، روی کاغذ نمود و عینیت دارد! به نظر میرسد آمریکا باید این واقعیت مطلق را بپذیرد که دوران هژمونی خودخوانده آن در نظام بینالملل، به پایان رسیده و مناسبات قدرت در جهان امروز دیگر بر وفق مراد کاخ سفید نمیچرخد! گردش قدرت میان جمهوریخواهان و دموکراتها تاثیری در استمرار این مسیر نخواهد داشت!