رهاورد آیت‌الله رئیسی از سفر تاریخی به سوریه

در نخستین سفر رئیس جمهور ایران به سوریه بعد از ۱۳ سال (زمان آغاز جنگ داخلی)، آیت الله سید ابراهیم رئیسی در رأس هیئتی عالی رتبه به سوریه رفت و با کوله باری از توافق نامه همکاری بازگشت. در این سفر دو روزه وزیران امور اقتصادی و دارایی، امور خارجه، نفت، دفاع ، ارتباطات و فناوری اطلاعات و راه و شهرسازی آیت الله رئیسی را همراهی کردند. به نقل از مقام های ارشد ایران، دو طرف دست کم ۱۵ توافقنامه همکاری ازجمله پیمان راهبردی جامع بلندمدت برای تقویت همکاری های اقتصادی و امنیتی دوجانبه امضا کردند.

آیت الله رئیسی پس از بازگشت به تهران، این سفر را نقطه عطفی در گسترش همکاری های اقتصادی، تجاری، سیاسی و امنیتی دو کشور خواند و با بیان موج اخیر عادی سازی روابط میان سوریه و همسایگانش گفت: در بحبوحه تغییرات ژئوپلیتیکی سوریه و کشورهای منطقه، موضوعات اقتصادی و تجاری در دستور کار قرار دارد.

از ناآرامی های سال ۲۰۱۱ علیه بشار اسد که به جنگی داخلی تبدیل شد، ایران یکی از حامیان اصلی بشار اسد بوده است. اکنون پس از سال ها جنگ داخلی و خصومت، کشورهای عربی به سمت سازش گام برداشته اند و مقام های ایران آن را پیروزی بزرگ می بینند؛ زیرا تهران در تغییر مسیر به نفع بشار اسد نقش مهم و تعیین کننده ای داشت.

برخی تحلیلگران امور راهبردی ایران معتقدند، مرحله جدید همکاری تهران و دمشق عمدتاً در حوزه اقتصادی خواهد بود؛ هر چند ایران به ارائه کمک های نظامی و امنیتی خود ادامه خواهد داد. همان گونه که آیت الله رئیسی و دیگر مقام های ایرانی در سفر دو روزه گفتند، ایران آمادگی دارد در آینده اقتصادی این کشور سرمایه گذاری گسترده ای انجام دهد.

طبق بیانیه مشترک، مقام های ارشد دو کشور بر گفت و گوی دوجانبه در زمینه توسعه و تقویت روابط متقابل و همکاری در زمینه بازسازی تأکید کردند. مقام های دو کشور همچنین ابراز تمایل کردند، هر اقدامی را که برای توسعه روابط اقتصادی لازم است، انجام دهند؛ زیرا سوریه به دنبال احیای اقتصاد آسیب دیده خود ناشی از جنگ داخلی است.

سفر آیت الله رئیسی به سوریه در حالی انجام شد که کشورهای عربی به سمت عادی سازی روابط با سوریه گام برداشته اند و این سفر با هدف تأکید مجدد ایران بر حمایت و پشتیبانی از دولت سوریه در مرحله بازسازی انجام شد. بسیاری از کشورهای منطقه برای بازگرداندن روابط با سوریه پیش گام و متعهد به سرمایه گذاری در بازسازی این کشور شده اند، بنابراین ایران نمی خواهد از قافله عقب بماند.

طبق گزارش ها، صادرات ایران به سوریه 11.4 درصد رشد داشته است که نشان دهنده بهبود روابط تجاری میان دو کشور است. آیت الله رئیسی در این سفر دو روزه با گروهی از بازرگانان سوری نیز دیدار و درباره ارتقای روابط تجاری گفت و گو کرد.

احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران نیز با همتای سوری خود دیدار کرد و دو طرف بر گسترش همکاری در زمینه های بانکی، بیمه ای و گمرکی توافق کردند. طبق بیانیه مشترک، تفاهم‌نامه‌های امضا شده میان دو طرف شامل تجارت، نفت و انرژی، مهندسی، مسکن، حمل‌ونقل ریلی و هوایی، مناطق آزاد، ارتباطات و فناوری، امدادرسانی به زلزله‌زدگان و زیارت مکان های مقدس است.

پس از این سفر علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در دیدار با وزیر منابع آب سوریه گفت، ایران آماده تأمین بودجه و تخصیص برای بازسازی زیرساخت های ویران شده آب و برق سوریه است. در حالی که بُعد اقتصادی در این سفر غالب بود، دو طرف درباره موضوعات امنیتی نیز رایزنی کردند. امیر سرتیپ حاتمی، وزیر دفاع ایران در دیدار با همتای سوری خود در دمشق آمادگی تهران را برای تجهیز ارتش سوریه به تسلیحات و ایجاد زیرساخت های دفاعی اعلام کرد.

پویایی ژئوپلیتیک نشان می دهد ایران اکنون در بازسازی سوریه رقبای مهمی دارد. طبق گزارش ها، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی منطقه در حال بررسی سرمایه گذاری های بزرگ در آینده اقتصادی این کشور هستند.

آیت الله رئیسی پس از بازگشت به تهران از تفاهم نامه های همکاری تهران و دمشق در زمینه هایی مانند تولید و توزیع انرژی، ایجاد بانک ها و شرکت های بیمه مشترک، کاهش تعرفه ها و احیای بخش کشاورزی سوریه خبر داد. در عین حال، دولت آمریکا در واکنش به سفر رئیس جمهور ایران به سوریه هشدار داد، گسترش روابط میان دو طرف باید نگرانی زیادی برای جهان ایجاد کند./راهبرد معاصر