روند پرشتاب تغییرات اقلیمی ایران

تغییرات اقلیمی که باید در هزاران یا میلیونها سال رخ میداد، در فاصله کمتر از سه دهه، وضعیت اقلیمی ایران را کاملا دگرگون کرده که آثار این دگرگونی، سبک زندگی اجتماعی ایرانیان را هم تحتتاثیر قرار میدهد. هرچند با شروع سال آبی جدید، بارشهای به نسبت خوبی را در ایران شاهد بودیم اما این پدیده به این معنا نیست که منابع آبی ایران تقویتشده و امسال از خطر خشکسالی جستیم، بلکه این هشدارها زنگ خطری برای همه ابعاد زندگی اجتماعی است. روند بارندگیهای ۵۰ سال اخیر کشور، بیانگر وضعیت نامطلوب نزولات جوی سال آبی جاری است. بهطور مثال سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ با ثبت ۱۵۷.۷ میلیمتر بارندگی، یکی از کمبارشترین سالهای نیمقرن اخیر را به خود اختصاص داد. باوجود آنکه این میزان در سال آبی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ تا اندازهای بهبود یافت و به میزان ۲۰۳.۹میلیمتر رسید اما از آنجا که این میزان بارندگیها در فصل مناسب یعنی پاییز، زمستان و بهار رخ نداد، کار به جایی رسید که بنابر گزارشهای وزارت نیرو سدهای پایتخت بیش از ۷۶ درصد کسری آب داشتند. بیشترین میزان بارندگی سال آبی گذشته هم به دلیل بروز پدیدهای به نام «مونسان» بود که درست در مرداد ۱۴۰۱ یعنی در فصلی که کمتر نیاز آبی از نزولات آسمانی برای کشت محصولات در کشور وجود داشت، آن هم در مناطق کویری رخ داد که بیشتر به صورت سیلاب و همراه با گل و لای فراوان بود و تاثیر چندانی بر وضعیت منابع آبی نداشت، هرچند که نمیتوان منکر اثرات مثبت آن هم بود. همچنین بررسیها نشان میدهد در ۵۰ سال اخیر فقط سالهای آبی ۱۳۴۸-۱۳۴۹ با ثبت ۱۳۴ میلیمتر میانگین بارندگی، ۷۹-۷۸ با ثبت ۱۴۹ میلیمتر و سال آبی ۸۷-۸۶ با ثبت ۱۳۴ میلیمتر بارندگی به مراتب وضعیت نامناسبتری را نسبت به سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ تجربه کرده و در پایان جدول بارندگیهای نیمقرن اخیر کشور قرار گرفته است. در این بین سال آبی ۷۲-۷۱ نیز با ثبت ۳۶۸ میلیمتر پربارشترین دوره زمانی کشور در نیم قرن اخیر بوده و پس از آن سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ با ثبت ۳۴۲ میلیمتر و سال آبی ۷۴-۷۵ با ثبت ۳۳۹ میلیمتر، پربارشترین سالهای نیمقرن اخیر کشور بوده است. درمجموع میتوان گفت از حدود ۱۰ سال پیش به این سو، کشور بهصورت مداوم بارندگیهای کمتر از میانگین بلندمدت را تجربه کرده و گرفتار خشکسالی شده، هرچند در دو سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ و ۱۳۹۸-۱۳۹۹ به ترتیب ۳۴۲.۱ و ۳۱۷.۷ میلیمتر بارندگی در کشور را شاهد بودیم که از میانگین بلندمدت کشور هم بیشتر بود اما این میزان درست در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ و ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به میزان بسیار زیادی کاهش داشت و از سال آبی ۸۶-۸۷ که کشور بدترین شرایط بارشها را در آن زمان تجربه کرده بود، این دو سال نیز به عنوان کمبارشترین سالهای کشور شناخته میشوند. روزنامه جام جم