ایران بعد از این توقف، وارد مسیر جامجهانی ۲۰۲۶ خواهد شد. راه دراز است و خطرات این جاده بسیار. هر چند با ۴۸ تیمی شدن جامجهانی بعدی، خیلیها پیشبینی میکنند صعود سخت نخواهد بود اما جامجهانی ۲۰۲۲ به تمام دنیا نشان داد تیمهای کوچک میتوانند دست به کارهای بزرگ بزنند. با جهش عجیب پیشرفت فوتبال در کشورهای شرق آسیا و همینطور خاورمیانه، کنفدراسیون فوتبال آسیا امید دارد دردو جامجهانی بعدی، اروپا و آمریکای جنوبی قدرت بلامنازع فوتبال جهان نباشند. قطر از جامجهانی میزبانی کرد، عربستان رونالدو را آورد تا به میزبانی جامجهانی برسد و به موازات این اتفاقات، در ازبکستان هم سرمایهگذاری هنگفتی برای پیشرفت فوتبال صورت گرفته است. تکلیف کشورهای شرق آسیا هم مشخص است. تایلند برای قدرت گرفتن برنامه بلندمدتی تا سال ۲۰۳۰ ریخته. مالزی، ویتنام و... هم در حال تکاپو هستند تا به قدرتها نزدیک شوند. در مقابل وضعیت تیمملی ایران هر روز نگرانکنندهتر و هر روز چشمه مالیاش خشکتر میشود. به دلیل تحریمها امکان رسیدن به پولهای بینالمللی فراهم نیست. همین حالا پاداش تیمملی و فدراسیون در فیفا «گیر» است. داخل تیمملی هم اوضاع به نسبت سالهای گذشته متفاوت است. سن بازیکنان بالاتر رفته و باید آرام آرام با نسل طلایی فوتبال ایران خداحافظی کرد. اکثر آنها ۳۰سال به بالا هستند و فدراسیون در تلاش است پوستاندازی را آغاز کند. این کار شبیه عمل قلب باز است و باید با بالاترین دقت ممکن صورت گیرد. شکلگیری بازیکن «ملی» هم زمانبر است. سردار آزمون از ۲۰۱۴ کنار تیمملی بود ولی به برزیل نرفت و یک سال بعد در جام ملتهای آسیا خوش درخشید. مهدی طارمی چند بار خط خورد تا توانست وارد فهرست تیمملی شود. سعید عزتاللهی فهمید برای رسیدن به پیراهن ملی باید به اروپا برود. جهانبخش آنقدر کیفیت داشت که سه جامجهانی بازی کرد. اینها در یک پروسه زمانی اتفاق افتاد و حالا هم ایران برای تغییر دوباره نیاز به زمان دارد اما در کمال تعجب مربی ندارد!
آخرین خبر درباره کیروش
دیروز از مهدی تاج در این باره سوال کردیم که پاسخ داد: «سرمربی تیمملی؟ هنوز مشخص نیست.» فدراسیون تصور میکند زمان دارد اما واقعیت این است که پیشرفت فوتبال در جهان ثانیهای است و بازندهها بدون نقشه هستند. هنوز تیمملی نقشه راه خود را ندارد. فدراسیون منتظر مذاکره با کارلوس کیروش است. این روزها خبرهایی از قطر میرسد مبنی بر اینکه آنها خواهان توافق با کارلوس هستند. خبرگزاری تسنیم دیروز نوشت: «پیگیری ها از نزدیکان کارلوس کیروش حاکی از آن است که ادامه حضور این مربی پرتغالی روی نیمکت تیم ملی فوتبال ایران منتفی به نظر میرسد. یک منبع نزدیک به کیروش ۶۹ساله گفت: «با توجه به اتفاقاتی که اخیرا در ایران و حول تیم ملی رخ داده، کیروش از ادامه کار در این تیم سرد شده است. پس از توافق شفاهی که مهدی تاج با او بعد از برتری مقابل ولز داشت، کارلوس نیز مشتاق به ادامه کار بود. بعد از بازی با آمریکا و روزهای بعد از آن اما فاصله بیشتر و بیشتر شد و ظاهراً صحبتهایی بین طرفین رد و بدل شده که همین موضوع احتمال بازگشت او به تیم ملی را تضعیف کرده است.»
واقعا کارلوس را میخواهند؟!
در روزهای اول انتشار خبر مذاکرات کارلوس با قطریها خیلیها گفتند: «شوخی است؟!» حرف آنها پربیراه نبود، به این دلیل که نگاهی به مسیر فوتبالی قطر نشان میدهد کیروش گزینه چندمشان هم نیست. آنها پول دارند، امکانات دارند و کار اصولی و با برنامه میکنند و به دلیل سختیهای کار، یک مربی ۶۹ ساله نمیتواند چالاکی لازم را داشته باشد. قطریها سال ۲۰۰۸ فلیکس سانچز را از لاماسیا به اسپایر بردند تا استعدادها را پرورش دهند. به دلیل عملکرد موفق، سرمربی تیمملی کشورشان شد و سال ۲۰۱۹ توانست در حرکتی عظیم، با این تیم به قهرمانی آسیا برسد. ژاپن، کره و عربستان هاج و واج مانده بودند که چطور این اتفاق رخ داده؟ قطر اینقدر پول دارد که همین حالا زیدان را قانع کند. اینقدر پول دارد که بهترین مربیان جهان را به دوحه بکشاند و حالا در این شرایط آیا ممکن است کیروش را جذب کند؟ یک منبع آگاه دیروز به خبرنگار ما گفت: «این حاصل کار رسانهای است.» او در پاسخ به این سوال که چرا فدراسیون قطر تکذیب نکرده، جواب داد: «مگر آنها نسبت به خبرهای مرگ کارگران در جامجهانی و قبل از آن واکنش نشان دادند؟ قطریها یک سیاست مشخص دارند. درباره خیلی از اخبار سکوت میکنند، چه رسد به اینکه بخواهند درباره شایعه حضور کیروش حرف بزنند؟ از طرفی فراموش نکنید فیلیپه که کنار دست کارلوس کار میکند، ارتباط وسیعی با رسانههای جهان دارد.»
ما و ژاپن
تیمملی اگر مربی داشت قبل از پایان سال احتمالا اردوی خود را برگزار میکرد یا حداقل اوایل سال آینده برای اردو و بازی دوستانه نقشه میریخت. ژاپن از همین حالا برنامه سال۲۰۲۳ را مشخص کرده. آنها از روز سوم فروردین۱۴۰۲ وارد جام کِرین کاپ میشوند. مذاکره برای انتخاب تیمهای شرکت کننده در این مسابقات ادامه دارد و شاید ایران را هم دعوت کنند. ژاپن ۴بازی در کمتر از یک ماه در کرین کاپ انجام میدهد. قبل از جام ملتها هم آنها ۴ دیدار دوستانه برگزار میکنند و برای دوردوم مقدماتی جام جهانی۲۰۲۶ هم آماده میشوند. ژاپن سپس وارد جام ملتها میشود و قطعا یکی از مدعیان خواهد بود. طبیعی است که آنها با این نقشهها مدعی باشند، درست برعکس ایران که با شکست در جامجهانی، خود را از جمع مدعیان آسیا عقب کشید. هاشم بیکزاده بازیکن سابق تیمملی میگوید: «واقعبین باشیم. ما در جام ملتهای بعدی شانس پنجم ششم قهرمانی هستیم. دیگر حرف است که ما اول آسیاییم. تمام شد آن دوران. همه در جامجهانی دیدیم در چه جایگاهی قرار گرفتهایم.»
حالا در این شرایط هنوز تیمملی سرمربی ندارد. اسم مربیان ایرانی هم مطرح شده. میل و استقبال از بعضی گزینهها کم است. تاج و همکارانش هم سرگیجه گرفتهاند که چه کنند؟ گزینه ایرانی باشد یا خارجی؟
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد