مجادله آمریکا و اوکراین پس از نمایش ناکام زلنسکی

همین اصرار‌های او باعث شده به گفته روزنامه نیویورک‌تایمز، شکافی میان رئیس‌جمهور اوکراین و غرب ایجاد شود و این یک نمونه نادر از مجادله علنی بین اوکراین و متحدانش از جمله واشنگتن است. به نوشته نیویورک‌تایمز با این‌که مقامات آمریکایی از جمله رئیس‌جمهور و وزیر دفاع این کشور گفته‌اند موشک شلیک شده متعلق به روس‌ها نیست و به سامانه دفاع هوایی اوکراین تعلق دارد، اما زلنسکی همچنان اصرار دارد کی‌یف در این اتفاق دست نداشته است.

این مجادلات پس از آن صورت گرفته که رئیس‌جمهور اوکراین طی هفته‌های اخیر بازی ناشیانه و پرهزینه قبلی خود درخصوص عضویت کشورش در ناتو را با دروغ‌هایی خطرناک تکمیل کرده است. زلنسکی از حمایت تهران از روسیه در جنگ اوکراین یا اصابت موشک‌های روسی به لهستان سخن می‌گوید تا بلکه بتواند وسعت و جغرافیای میدان نبرد را گسترش دهد. با این‌حال حتی اربابان غربی رئیس‌جمهور کمدین اوکراین نیز قصد همراهی با شانتاژ‌های وی را ندارند. این بدترین خبر ممکن برای زلنسکی محسوب می‌شود.

روز سه‌شنبه هفته گذشته (۱۵نوامبر) موشکی در خاک لهستان نزدیک مرز اوکراین سقوط کرد و طی این سقوط، دو شهروند لهستانی کشته شدند. زلنسکی درباره این حادثه گفته بود این موشک روسی بوده و این رویداد، نشان از افزایش تنشی خطرناک از سوی مسکوست. در حالی که وزارت دفاع روسیه در گزارش‌هایی رسمی تاکید کرد نیرو‌های مسکو هیچ هدفی در مرز‌های اوکراین با لهستان را مورد حمله قرار نداده‌اند. با این‌حال، حتی متحدان غربی و ناتویی کی‌یف نیز در پذیرش ادعا‌های رئیس‌جمهور اوکراین تردید دارند. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در این‌باره گفته است این اظهارات زلنسکی نمی‌تواند به عنوان مدرکی دال بر دخالت نکردن اوکراین در این حادثه باشد.

بسیاری از تحلیلگران اروپایی و آمریکایی به دولت‌های خود هشدار داده‌اند زلنسکی به دنبال آغاز جنگ جهانی سوم است. در یکی از این موارد، اندرو کوریبکو در وبگاه موسسه مطالعاتی «رون پل برای صلح و پیشرفت» در آمریکا طی مطلبی می‌نویسد حکومت اوکراین به ریاست ولودیمیر زلنسکی تلاش کرد با فریبکاری و دروغ، جنگ جهانی سوم را آغاز کند. این روزنامه‌نگار گفته است: «این واقعیت که مقامات بلندپایه در کی‌یف به معنای واقعی کلمه برای اجرای این سناریوی آخرالزمانی توطئه کردند، نشان می‌دهد جبهه آن‌ها به قدرت خود اطمینان ندارد». اما مروری بر مواضع بازیگران غربی نشان می‌دهد به‌رغم تاکید صوری آن‌ها بر حفظ موجودیت ناتو، بسیاری اساسا حاضر به پذیرش ادعای زلنسکی نیستند. به عبارت بهتر، حامیان آمریکایی و اروپایی رئیس‌جمهور اوکراین، بیش از هر بازیگر دیگری با روحیات و دغدغه‌های وی در برهه کنونی آشنا هستند. دغدغه‌هایی که باعث می‌شود زلنسکی به‌راحتی دروغ بگوید و برای فرار از تله‌ای که آتلانتیکی‌ها وی را در آن افکنده‌اند، میدان نبرد را بسط و گسترش دهد.

خبری از فعالسازی ماده ۵ ناتو نیست

گسترش جنگ جاری در شرق اروپا به لهستان می‌تواند خطر شدت گرفتن نبرد‌ها میان روسیه و اوکراین را افزایش دهد و دامنه آن را به‌واسطه تعهدات صورت‌گرفته میان اعضای ناتو گسترده‌تر کند. کشور‌های عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی براساس ماده ۵ این پیمان، متعهد به دفاع جمعی هستند و از همین رو بررسی منشا شلیک موشکی که روز سه‌شنبه دو کشته در لهستان به جای گذاشت برای متحدان غربی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.

علاوه‌بر آمریکا فرانسه و بریتانیا که خواستار بررسی و راستی‌آزمایی گزارش‌های مرتبط با شلیک موشک به خاک لهستان شده‌اند، دو کشور آلمان و کانادا نیز پیشتر اعلام کردند اوضاع را زیر نظر دارند. اتحادیه اروپا، هلند و نروژ نیز اعلام کرده‌اند جزئیات مربوط به این واقعه را به‌دقت دنبال می‌کنند. لتونی شلیک موشک به لهستان را غیرقابل قبول خواند و اعلام کرد ممکن است ناتو دفاع ضدهوایی بیشتری برای لهستان و اوکراین فراهم کند.

گزاره‌ای که به زلنسکی اثبات شد

موضعگیری سلبی آمریکا در قبال ادعای زلنسکی می‌تواند بیانگردو فرضیه مهم باشد. نخست این‌که مقامات کاخ‌سفید اساسا نواختن هرگونه مهر تاییدی بر ادعای زلنسکی را مولد بحرانی تازه و غیرقابل کنترل در حوزه امنیتی و بین‌المللی خود قلمداد می‌کنند. دوم این‌که مقامات کاخ‌سفید معتقدند دروغ‌پردازی‌های رئیس‌جمهور و دولت اوکراین، به‌خصوص در برهه کنونی که جنگ اوکراین حالت فرسایشی پیدا کرده، برای آن‌ها هزینه‌ساز است و باید در نطفه این موضوع را خفه کرد. در آن‌سوی میدان، رئیس‌جمهور اوکراین هر روز بیشتر خود را در تنگنا می‌بیند. حتی عقب‌نشینی نیرو‌های روسیه از خرسون نتوانسته منجر به تقویت وی و همراهانش در صحنه نبرد شود. از سوی دیگر، زلنسکی به‌خوبی صاحبان غربی خود را می‌شناسد و به‌وضوح آگاه است که هر یک از آن‌ها قادر هستند درلحظه، وی را به وجه‌المصالحه دیپلماسی پنهان خود با روس‌ها بدل کنند. البته رئیس‌جمهور اوکراین بابت این مسأله نباید خود را بیش از حد سرزنش کند. این انتخابی بود که شخص زلنسکی و همراهانش کردند و اکنون درحال مشاهده آثار و تبعات آن هستند.

آمریکا همیشه متحدانش را رها می‌کند

معاون شورای امنیت روسیه به کی‌یف هشدار داد که واشنگتن همواره متحدانش را تنها می‌گذارد و سرنوشت اوکراین هم جز این نخواهد بود. دیمیتری مدودف در کانال تلگرامی خود نوشت بعد از انتخابات میان دوره‌ای جمهوریخواهان کنترل مجلس نمایندگان را در اختیار گرفتند و آغاز پایان حمایت آمریکا از اوکراین را کلید زدند. وی افزود: جمهوریخواهان وعده داده‌اند کمک‌های مالی آمریکا به اوکراین را بیشتر مورد بررسی قرار دهند. موضوع ارسال پول به اوکراین یک موضوع بغرنج می‌شود و نمایندگان کنگره می‌خواهند بررسی کنند که این پول‌ها کجا رفته است. رئیس‌جمهور سابق روسیه اضافه کرد، این مورد درباره ده‌ها میلیارد دلاری که جو بایدن به‌تازگی درخواست آن را داده است نیز صدق خواهد کرد. معاون شورای امنیت روسیه در عین حال اضافه کرد شکی نیست که تامین مالی اوکراین به عنوان بخشی از پروژه روس‌هراسی نخبگان سیاسی آمریکا علیه مسکو ادامه خواهد یافت. با این حال این مسأله خیلی سخت‌تر خواهد شد و مردم عادی آمریکا به‌تدریج واقعیت را خواهند فهمید.

روزنامه جام جم