آوار تعرفه‌های پزشکی بر سر مردم

دعوایی که حالا پای مهاجرت پزشکان را هم به میان کشیده و این بار سازمان نظام پزشکی هشدار می‌دهد اگر تعرفه‌ها واقعی نشود، رشد آمار مهاجرت پزشکان چشمگیرتر خواهد شد.

سمت دیگر این ماجرا مردمی قرار دارند که باید تمامی بار افزایش تعرفه‌ های پزشکی را به تنهایی به دوش بکشند. چرا که بیمه‌ها طی سال‌های اخیر ثابت کرده‌اند پای کار نیستند و مابه‌التفاوت تعرفه‌های پزشکی را نمی‌پردازند تا پرداخت از جیب مردم بیشتر از این افزایش نیابد. پرداخت از جیبی که طبق قوانین توسعه و اسناد بالادستی، باید به کمتر از 30 درصد می‌رسید اما هم‌اکنون بالای 60 درصد است. بیمه‌ها سرشان به بنگاهداری خودشان گرم است و از سوی دیگر بسیاری از پزشکان هم اصلا با بیمه‌ها قرارداد ندارند و اگر احساس کنند تعرفه‌های پزشکی برایشان عادلانه نیست، خودساخته عمل می‌کنند و زیر بار تعرفه‌های مصوب نمی‌روند و حتی زیر میزی می‌گیرند!

مناقشه بر سر تعیین تعرفه‌های پزشکی یا مزد درمان از قدیمی‌ترین چالش‌های نظام سلامت است که هرساله تکرار شده و به نتیجه نمی‌رسد! در این بین هرکس هم ساز خودش را می‌زند؛ نظام پزشکی و پزشکان خواستار واقعی‌شدن و افزایش مزد درمان هستند و از سوی دیگر بیمه‌ها هم زیر بار این افزایش قیمت نمی‌روند. وزارت بهداشت هم اغلب یکی به نعل می‌زند، یکی به میخ ! آن هم در شرایطی که بیمه سلامت به عنوان بزرگ‌ترین بیمه کشور زیرمجموعه این وزارتخانه است. در نهایت هم بعد از چانه‌زنی‌های فراوانی که از نیمه دوم سال برای تعیین تعرفه‌های سال بعد از سوی نظام پزشکی آغاز می‌شود، خروجی جلسه شورای عالی بیمه در تعیین تعرفه‌ها بر مبنای طرح‌های پیشنهادی بیمه است، نه نظام پزشکی! بگذریم از این که بسیاری از پزشکان به تعرفه‌های مصوب کاری ندارند و مطابق تعرفه‌های خودخواسته عمل می‌کنند. با وجود این، مدیران سازمان نظام پزشکی معتقدند آنچه موجب تمایل پزشکان به مهاجرت شده همین تعرفه‌های غیرواقعی است و با این تعرفه‌ها زیرمیزی‌گرفتن پزشکان هم جای تعجب ندارد!

آغاز چانه‌زنی بر سر تعیین تعرفه‌ها

امسال کمی زودتر از همیشه چانه‌زنی بر سر افزایش تعرفه‌های پزشکی در سال ۱۴۰۲ آغاز شد. محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در یکی از سخنرانی‌هایش به مناسبت روز پزشک برای ترسیم فاجعه واقعی‌نشدن تعرفه‌ها، جمله‌ای جنجالی گفت که در کنار مساله مهاجرت پزشکان، بحث آموزش پزشکی را هم به چالش کشید. رئیس‌زاده تصریح کرد: «تخصص جراحی قلب در سال جاری ۱۸ نفر ظرفیت داشته‌است، اما هیچ‌کس متقاضی‌نشده و در کل کشور فقط دو فارغ‌التحصیل جراحی اطفال داریم.»

هفته گذشته هم وی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار تسریع در تعیین تعرفه‌های پزشکی شد و بر واقعی‌کردن این تعرفه‌ها تاکید کرد. در نامه رئیس‌زاده آمده است: بر اساس ماده ۸ قانون بیمه همگانی سلامت و نیز ماده ۹ قانون احکام دائمی کشور، شورایعالی بیمه سلامت مکلف است تعرفه‌های خدمات سلامت را بر اساس قیمت‌های واقعی و نرخ سرانه حق بیمه درمانی، قبل از تصویب بودجه سال بعد در هیات وزیران، تعیین کند و به تصویب هیات وزیران برساند. نتیجه این ترک فعل در شورایعالی بیمه سلامت در سال‌های اخیر منجر به تعیین تعرفه‌های دستوری، افزایش پرداختی از جیب مردم، عدم امکان ساخت و توسعه زیرساخت‌های حوزه سلامت و بروز ناهنجاری‌های متعدد در رابطه مالی بیمار با بخش بهداشت و درمان شده است.

وی از رئیس‌جمهور خواسته به قید فوریت شورایعالی بیمه سلامت، وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه اقدامات قانونی لازم را به عمل آورند تا مشابه سال جاری حوزه سلامت دچار مشکلات تعیین تعرفه و تاخیر در ابلاغ آن نشود.

دولت و بیمه‌ها، متهم ردیف اول

علی سالاریان، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی، متهم اصلی کلاف سر درگم تعرفه‌ها را دولت و بیمه‌ها می‌داند که زیربار واقعی‌شدن قیمت تمام‌شده خدمات سلامت نمی‌روند.

وی با تاکید بر این که کاهش کیفیت خدمات‌ سلامت، دریافت زیرمیزی و مهاجرت پزشکان از تبعات غیرواقعی‌بودن تعرفه‌های پزشکی است، می‌افزاید: سیاست سازمان نظام پزشکی در تعیین تعرفه‌ها این است که قیمت تمام‌شده خدمات سلامت توسط شرکت‌های حسابرسی معتمد و مستقل که وزارت بهداشت و شورایعالی بیمه سلامت معرفی می‌کنند، مورد ارزیابی قرار بگیرد و بر اساس آن، حق‌الزحمه خدمات سلامت را تعیین کنند.
سالاریان با تاکید بر این که برای آن که خروج از جیب مردم افزایش نیابد بیمه‌ها باید تقویت شوند، تصریح می‌کند: بیمه‌ها باید از دولت و مجلس بخواهند که بهای تمام‌شده خدمات سلامت را بپردازند.

به گفته این عضو سازمان نظام پزشکی، هزینه‌های مراکز رادیولوژی، آزمایشگاه‌ها و... به ۷ تا ۸ برابر افزایش یافته اما تعرفه‌ها نسبت به هزینه‌ها افزایش نداشته است. به عنوان مثال، تعرفه آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی ۳۰ درصد افزایش داشته اما قیمت کیت آزمایشگاهی ۷۰۰ درصد افزایش یافته است.

سالاریان با اشاره به افزایش قیمت اجزای فنی در مقایسه با سال‌های گذشته می‌گوید: به راحتی می‌توان بر اساس نرخ تورم و افزایش قیمت دارو، تجهیزات و...، حساب کرد جزء فنی چقدر بالا رفته است.

به گفته وی، این شرایط باعث شده بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، اشتیاقی به انجام برخی امور تخصصی نداشته باشند. به طور مثال، یک فوق‌تخصص جراحی قفسه صدری که شاید در یک استان فقط یک نفر هم نباشد، سراغ انجام عمل‌های زیبایی فاقد ارزش‌های حیاتی برود.

بنگاهداری بیمه‌ها با پول مردم و پزشکان

تعرفه‌های پزشکی یا به تعبیر جامعه پزشکان، واقعی‌شدن تعرفه‌ها اما موجب می‌شود تا بیش از پیش مردم زیر بار فشار هزینه‌های دارو و درمان استخوان خرد کنند چرا که بیمه‌ها به راحتی خودشان را از ماجرا کنار می‌کشند. عبدالرسول صداقت، عضو شورای عالی نظام پزشکی و رئیس نظام پزشکی کرج هم می‌پذیرد اگر تعرفه‌ها واقعی شود، به ضرر مردم خواهد بود، زیرا در دنیا بخش عمده‌ای از هزینه‌های درمان را بیمه‌ها پرداخت می‌کنند، اما در ایران حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد را بیمه‌ها پوشش می‌دهند و الباقی از جیب مردم پرداخت می‌شود. وی تأکید می‌کند: طی سال‌های گذشته بیمه‌ها در کشور از محل پول مردم در بخش املاک و سایر حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ یعنی همان کاری را کرده‌اند که بانک‌های خصوصی انجام داده‌اند، اما در همان سال‌ها نیز حاضر نبودند مطالبات مؤسسات طرف قرارداد و جامعه پزشکی را به موقع پرداخت کنند.

طبق آمارهای رسمی سال ۹۸، دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر به واسطه هزینه‌های کمرشکن سلامت به زیر خط فقر سقوط کردند. حالا در نظر بگیرید واقعی‌شدن تعرفه‌ها و کنارکشیدن بیمه‌ها چقدر می‌تواند این آمار را افزایش دهد.