نگاهی به مراکز مشاوره جوانان مشاوره برای در و دیوار!

الو خانم سلام ببخشید خانم دکتر...چه روزایی هستن؛ روزهای سه شنبه و چهارشنبه از ساعت 2تا شش مشکلتون چیه؛ می خواستم از خانم دکتر راهنمایی بخوام و ایشون به من کمک کنن چون چند وقته که توی خانواده مشکل پیدا کردم.

کد خبر: ۱۳۸۲۲

شما اگر بخواین ، می تونین چهارشنبه این هفته ساعت 5/3 تشریف بیارین ؛ اسمتون ؛ اگر منشی یک دفتر و مرکز مشاوره باشی ، از صبح تا شب با صدها تلفن از این دست مواجه می شوی که با تو تماس می گیرند تا اسمشان را در فهرست اسامی کسانی قرار دهی که برای رفع مشکل خود، نیازمند مشاوره اند. سالهاست کسانی که در رشته هایی مانند روان شناسی ، مشاوره و یا روان پزشکی تحصیل کرده اند و مشغول فعالیت در این رشته ها هستند، به انحای مختلف سعی می کنند به مردم بقبولانند که مراجعه به یک روان شناس ، روان پزشک و یا مددکار اجتماعی نیز مانند مراجعه به پزشک ، ضروری است ؛ اما با وجود این اصرار و تاکید، شاهد مقاومت مردم در این خصوص هستیم . در چند سال اخیر با گسترش شبکه های تلویزیونی و افزایش برنامه های تزیینی آنها و گسترش روزنامه ها و مطبوعات و رویکرد اجتماعی و تربیتی آنان به خانواده ها و جوانان ، توفیق نسبتا خوبی در زمینه جلب مردم به مراکز مشاوره و در میان گذاشتن مشکلات فردی و اجتماعی و خانوادگی شان با مشاوران ، به دست آمده است . ازدیاد جمعیت جوان کشور و به دنبال آن ، گسترش مشکلات این قشر، مسائل و تبعاتی را برای خانواده ها و جوانان در بر داشته است که بسیاری از آنها را نیازمند راهنمایی و مشاوره کرده است . زهرا امیری 19ساله دانشجو در این باره می گوید: از قدیم گفته اند که آنچه جوان در آیینه می بیند، پیر در خشت خام می بیند. زهرا با یادآوری این جمله حکیمانه می گوید: با توجه به بالا رفتن میزان سواد و گسترش کسب تجربیات و نیز افزایش تحصیل در رشته های مشاوره و علوم تربیتی ، نباید انتظار داشت که الزاما سن مشاوران بالا باشد. وی ضرورت توجه جدی به مشاوره را در جامعه خواستار می شود و می گوید: در جامعه جوان ما بر اثر وجود حجب و حیای خانوادگی و اجتماعی و البته کم سوادی برخی والدین ، افراد چندان به سمت مشاوره خانوادگی نمی روند و بسیاری از جوانان به دنبال کسی یا کسانی هستند که حرفهای نگفته خود رابا آنها در میان بگذارند. زهرا که همراه دوست خود مریم به مرکز مشاوره مراجعه کرده است ، می گوید: بیشتر پدرها و مادرها خیر و صلاح بچه های خود را می خواهند؛ ولی چون نحوه راهنمایی فرزندان و حتی طرز محبت کردن با آنها را بدرستی نمی دانند، نمی توانند در زمینه دوستی با فرزندان خود، موفق شوند. مریم نیز می گوید: من خودم هم مشکلاتی دارم ، از جمله این که فکر می کنم نمی توانم با پدر و مادرم درد دل کنم ؛ به همین دلیل بعد از مشورت با زهرا، تصمیم گرفتیم به این مرکز بیاییم . دکتر شریفی ، مشاور تربیتی نیز درباره وضعیت مشاوره در کشور و استقبال جوانان از مراجعه به مشاوران تربیتی می گوید: متاسفانه هنوز این موضوع به صورت یک عادت مثبت در نیامده است که جوانان و نوجوانان ، مشاوران را به دید یک راهنما نگاه کنند؛ آنها هنوز با ترس و لرز به مشاوران و روان پزشکان مراجعه می کنند؛ چون از بازگو کردن مشکل روحی و روانی خویش نزد دیگران و بویژه پدر و مادر می ترسند؛ به همین دلیل اغلب مراجعه نمی کنند و یا در مراحل بسیار حاد، به فکر چاره می افتند. وی درباره زمینه های پیدایش چنین گرایشی می گوید: دلایل متعددی می تواند در بروز چنین رفتاری تاثیرگذار باشد، از جمله نبود فرهنگ مشاوره در مراجعه به روان شناسی و مشاور برای حل مشکل ، حاکم بودن بافت سنتی ، بویژه در شهرستان های کوچک و روستاها، تصور غلط درخصوص مشاوره به این معنی که هر کس به مشاور مراجعه کند، دیوانه است ، نبود آموزش لازم در مدارس و رسانه ها درباره ضرورت مراجعه به مشاور، کمبود مشاور با تجربه و با سواد و... . وی تعداد مراجعان به مراکز مشاوره در تهران را در مقایسه با شهرهای دیگر، بسیار بیشتر می داند و می گوید: البته ازدیاد مراجعه ، به دلیل فراوانی مشکل یا جرم در این منطقه نیست ؛ بلکه بیشتر به دلیل داشتن ذهنیت مناسب برای مراجعه به مشاوران است . اما با این حال هنوز هم مراجعان بعد از استفاده کردن همه راهها و نتیجه نگرفتن ، به مشاور مراجعه می کنند و انتظار دارند با یک جلسه یا 2جلسه ، مشکلشان رفع شود. وی می افزاید: برخی از مشکلات مراجعان ، ناشی از نشناختن شرایط و عدم واقع بینی آنهاست که با مراجعه های اولیه ، مشکلشان رفع می شود ؛ البته کسانی هم هستند که نیازمند مراقبت و راهنمایی مستمرند و باید بدانند که در این شرایط نباید مقاومت کنند؛ بلکه باید به طور صحیح و اصولی و منطقی با روان شناسی مشاور یا روان پزشک برخورد کنند. مجتبی محمدی ، کارشناس روان شناسی و مشاور تربیتی یک مرکز مشاوره در تهران نیز می گوید: هنوز میزان مراجعه مردم به مراکز مشاوره پایین است و بویژه جوانان و نوجوانان ، کمتر به این مراکز مراجعه می کنند؛ مثلا بسیاری از آنها از وجود بیش از 10مرکز مشاوره سازمان ملی جوانان در تهران خبر ندارند و نمی دانند برای مقابله با کوچکترین مشکلات خود چه کنند. وی می افزاید: البته دوره جوانی و نوجوانی ، همراه بامشکلات فردی و اجتماعی است که بیشتر ناشی از تغییرات فیزیکی و روحی و ذهن و تغییر نادرست آنهاست . محمدی می افزاید: افزایش مراکز مشاوره ، در حقیقت ناشی از کاهش تنش خانواده در تربیت فرزندان و مشاوره با آنهاست ؛ ضمن این که با نگاهی انتقادی می توان به ضعف کارکردهای خانواده در این ارتباط نیز اشاره کرد. این کارشناس تربیتی در عین حال تاکید می کند:ابتدا باید ضرورت وجود مراکز مشاوره و حضور مشاوران در زندگی افراد و جوانان و خانواده ها تبیین و تشریح شود و سپس با تجویز مشاوران و مراکز مشاوره به مبانی علمی و امکانات عملی ، برای برداشتن بار بر زمین مانده نقش مشاوره خانواده از سوی این مراکز، اقدام کرد.به عقیده این کارشناس ، این وظیفه به عهده مراکز مشاوره ، صدا و سیما، مطبوعات و مدارس است که ابتدا فرزندان و مادران و خانواده ها را با ضرورت بهره برداری از مشاوره اجتماعی آشنا کنند و سپس جوانان را برای مراجعه به این مراکز به منظور رفع مشکلات و پاسخگویی به پرسشهای خود، ترغیب کنند. حدود 10نفر در اتاق انتظار نشسته اند. خانم امینی می گوید: امروز جزو شلوغترین روزهای این مرکز است ؛ چون روزانه بیش از 2یا 3نفر به این مرکز مراجعه نمی کنند؛ در حالی که هر روز می شنوم یا می خوانم که در این منطقه چه مشکلاتی پیش می آید و چه حوادثی روی می دهد. او می گوید: بسیاری از جوانها، بویژه دختران جوان و حتی نوجوان برای مراجعه با ما تماس می گیرند؛ ولی در روز و ساعت معین مراجعه نمی کنند. من دلیل آن را بیم از برخورد با مشاوران و ناآگاهی از یکدندگی طرح مشکل و ترس از آبروریزی می دانم . خانم امینی می گوید: در برخی موارد مردم و جوانها به دلیل مسائل پیش پا افتاده ای مراجعه می کنند که خود من خنده ام می گیرد و نمی دانم یک جوان 23یا 24ساله چطور نمی تواند مثلا با مشکل مربوط به نحوه برخورد با پدر و مادر یا دوست خود، تصمیم بگیرد. آنچه در این مرکز به چشم می خورد، مراجعه دختران جوان و پسران جوان و نوجوان به صورت انفرادی است . دکتر صادقی ، مشاور مسائل جوانان می گوید: اغلب مراجعان ما هم مثل خود ما تنها هستند. وی عدم حمایت دولت و مراکز اجتماعی از مشاوران و روان شناسان و ناآگاهی مردم از فواید مشاوره را به تنهایی مشاوران تعبیر می کند. شقایق 16ساله می گوید: با یک نفر مشکل پیدا کردم ؛ با اینجا، تماس گرفتم تا به صورت رایگان مشاوره کنم . او می گوید: می ترسم با پدر و مادرم درباره مشکلم حرف بزنم . وی می افزاید: شرمنده ام ، به شما هم نمی توانم حرفی بزنم ؛ چون مشاور نیستید. بختیاری ، مشاور تربیتی خانواده می گوید: البته همین مراجعه انفرادی هم غنیمت است ؛ چون به ما این اطمینان را می دهد که این افراد، حرفشان را به افرادی که سر راهشان قرار می گیرند و با وعده و وعید از آنها حرف می کشند، نمی زنند. ضمن این که ما در اغلب موارد در مشاوره مراجعان خود، آنها را به سمت خانواده و ارتباط نزدیکتر با آنها سوق می دهیم . وی از ناتوانی برخی والدین در برقراری ارتباط دوستانه با جوانان و نوجوانان اظهار تاسف می کند و می گوید: در حالی که بسیاری از ادارات و وزارتخانه ها و مراکز دولتی و مدیران آنها، از انواع و اقسام مشاوران با انواع و اقسام حقوق و مزایای مکفی بهره می برند؛ در بعد تربیتی و اجتماعی ، هیچ تلاشی برای شناساندن مراکز مشاوره به جوانان و خانواده ها صورت نمی گیرد. او می افزاید: البته بسیاری از این مراکز مشاوره هم با ساختمان هایی شیک وتر و تمیز، خود را به مردم نمایانده اند؛ ولی مراجعان ، تنها به نگاهی و آهی اکتفا می کنند. خیلی ها هم این ساختمان های شیک با تابلوهای زیبا را در کنار زرق و برق دیگر ساختمان ها و تابلوها می گذارند و می گذرند.