دردسرهای شاهزاده تاریکی

این درحالی‌است که قبلا بن‌سلمان به‌عنوان ولیعهد پادشاه نیز انتخاب شده و بسیاری از اختیارات ملک سلمان نیز به وی محول شده بود.

اکنون بن‌سلمان در حالی خود را برای حضور در راس هرم قدرت در ریاض آماده می‌سازد که بحران‌های عمیق و مزمنی دامنگیر وی و همراهانش شده است.

محمد بن‌سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان، در یک جابه‌جایی دولتی به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی شد؛ پستی که به‌طور سنتی در اختیار پادشاه بود.

محمد بن‌سلمان که پیش از این چندین سال در عمل حاکم واقعی این پادشاهی بود، پیش‌تر معاون نخست‌وزیر در زمان ملک سلمان و همچنین وزیر دفاع بوده است.

خبرگزاری فرانسه در گزارش ۲۷سپتامبر نوشت، برادر کوچک‌ترش، خالد بن‌سلمان که معاون وزیردفاع بود جایگزین وی به‌عنوان وزیر دفاع می‌شود. براساس فرمان سلطنتی ملک سلمان که توسط خبرگزاری رسمی عربستان منتشر شد، روسای سایر وزارتخانه‌های مهم ازجمله کشور، امور خارجه و انرژی در جای خود باقی‌ماندند.

شاهزاده محمد که ماه گذشته ۳۷ساله شد، از سال۲۰۱۷ در صف اول جانشین پدر بیمارش به‌عنوان پادشاه بوده است.

شاهزادگان ناراضی

یکی از بحران‌هایی که بن‌سلمان پیش‌روی خود خواهد داشت، شاهزادگان ناراضی دربار است. اگرچه بن‌سلمان بسیاری از این شاهزادگان ناراضی را بازداشت یا حتی به بهانه‌های گوناگون ازبین‌برده‌است اما براساس گزارش‌های موثق، برخی شاهزادگان هنوز مخالفت مخفیانه خود را با ولیعهدی بن‌سلمان و متعاقبا پادشاهی وی داشته و درصدد کودتا علیه وی با حذف فیزیکی شاهزاده پرحاشیه سعودی هستند.

طی روزهای اخیر، اخبار زیادی درخصوص وضعیت بد محمد بن‌نایف، اصلی‌ترین رقیب بن‌سلمان در دربار سعودی شنیده می‌شود. طبق گفته منبع سعودی لیکس، رفتار بسیار بدی با محمد بن‌نایف صورت می‌گیرد و او از دیابت و فشارخون بالا رنج می‌برد؛ این درحالی‌است که وی در حبس هیچ دارویی دریافت نکرده و همین مسأله باعث شده تا تقریبا ۲۲ کیلو وزن او کاهش یابد و دچار افسردگی و اختلال روانی شود.

این منبع در ادامه فاش کرد اخبار موثقی از شکنجه وحشیانه محمد بن‌نایف به‌دست‌آورده‌است و وی گاهی از خوابیدن منع شده و برای چند روز دست‌وپا و چشم بسته نگه داشته شده است.

محمد بن‌نایف در پنجم مارس ۲۰۲۰ همراه عمویش، احمد بن‌عبدالعزیز و به دستور محمد بن‌سلمان به اتهام خیانت دستگیر و روانه زندان شد.

بن‌نایف که از متحدان سعودی مورد اعتماد سیا بود، از سال ۲۰۱۲ تا سه سال پس از آن‌که ولیعهد شود، در سمت وزیر کشور عربستان حضور داشت. وکلای مدافع تاکید کردند که بن‌نایف بدون اتهام تا به امروز در بازداشت است.

اصلاحات بی‌بنیان

بن‌سلمان طی دو سال اخیر دست به اصلاحاتی زده که آن را نماد «گذار جامعه سعودی» به وضعیتی مطلوب قلمداد می‌کند. او این اصلاحات را در قالب برنامه‌ای موسوم به «چشم‌انداز ۲۰۲۰» صورت داده است.

این تغییرات و اصلاحات شامل اعطای حق رانندگی به زنان، افتتاح سینما، استقبال از گردشگران خارجی، بی‌‌اعتنایی به پلیس مذهبی و میزبانی از ستارگان پاپ و مسابقات بوکس سنگین‌‌وزن و برجسته و سایر رویدادهای ورزشی می‌‌شود.

بااین‌حال، او همچنان منتقدان را زندانی کرده و در یک پاکسازی گسترده از نخبگان کشور، حدود ۲۰۰شاهزاده و تاجر را در هتل ریتز کارلتون ریاض به بهانه فساد مالی (آنچه بن‌سلمان خود بیشتر از همه به آن مبتلاست) دستگیر کرد. برخی نزدیکان بن‌سلمان به وی هشدار داده‌اند که این اصلاحات ظاهری به‌دلیل فقدان بنیان‌ها و زیرساخت‌های لازم اجتماعی و امنیتی، می‌تواند به پاشنه‌آشیل وی طی ماه‌ها و سال‌های آتی تبدیل شود؛ استدلالی که بن‌سلمان آن را نپذیرفته است.

پرونده باز خاشقچی

اگرچه پس از وقوع جنگ اوکراین و نیاز غرب به نفت سعودی‌ها، بایدن و سران اروپایی دست به لاپوشانی و سانسور پرونده قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌‌نگار منتقد سعودی توسط بن‌سلمان و همراهانش زده‌اند اما این پرونده هنوز در سطوح رسانه‌ای و توسط برخی سازمان‌های حقوق‌بشری مستقل مفتوح است.

سال گذشته میلادی و زمانی که بایدن به واسطه علاقه وافر بن‌سلمان به ترامپ و جمهوریخواهان قصد انتقامگیری از وی را داشت، یک گزارش اطلاعاتی را از طبقه‌بندی محرمانه خارج کرد که نشان می‌داد بن‌سلمان دستور قتل خاشقچی را مستقیما صادر کرده است.

خدیجه چنگیز، همسر خاشقچی اخیرا در شکایت خود محمد بن‌سلمان و ۲۰ نفر دیگر را به دست‌داشتن در قتل همسرش متهم کرده و می‌‌گوید این جنایت به لحاظ شخصی و مالی به او لطمه زده است. او خواستار دریافت غرامت شده است.

بااین‌حال، یک قاضی آمریکایی از بایدن و دولت آمریکا پرسیده است آیا بن‌سلمان طبق قوانینی که از رئیس دولت کشورها محافظت می‌کند، در این پرونده مصونیت دارد یا خیر؟ به نظر می‌رسد یکی از دلایل انتصاب بن‌سلمان در مسند نخست‌وزیری سعودی‌ها همین مسأله باشد. اقدامی که بن‌سلمان به سفارش پشت‌پرده مقامات آمریکایی صورت داده است.

استیصال در یمن

نکته مهم دیگر که در آینده‌ای نزدیک می‌تواند به نماد سقوط بن‌سلمان تبدیل شود، شکست در جنگ یمن است.

این جنگ از سال ۲۰۱۴ میلادی آغاز شده است. نه‌تنها سعودی‌ها در این نبرد نامتوازن به اهداف ازپیش‌تعیین‌شده خود نرسیده‌اند، بلکه خود را در مناطق راهبردی یمن مستاصل‌تر از قبل می‌بینند.

در الحدیده و مارب اوضاع کاملا برخلاف خواست و اراده ریاض و ابوظبی پیش می‌رود. فراتر از آن، تنفس مصنوعی دولت جو بایدن و فروش سلاح‌های متعدد آمریکایی به سعودی‌ها نیز نتوانسته است برای رژیم حاکم بر عربستان چاره‌ساز باشد.

دموکرات‌های کاخ‌سفید که در ابتدای حضور خود در مسند قدرت وعده قطع حمایت تسلیحاتی از رژیم سعودی را داده بودند، اکنون خود را به آب‌وآتش می‌زنند تا بلکه کالبد بی‌جان اشغالگران یمن را حتی برای لحظاتی ظاهرا سرپا نگاه دارند. امروز در سال ۲۰۲۲ میلادی قرار داریم.

سعودی‌ها ماه‌هاست به قول خود اخبار امیدوارکننده‌ای از یمن نمی‌شنوند. در چنین شرایطی محمد بن‌سلمان بدترین روزهای خود را سپری می‌کند. در این میان، بهترین راه پیش‌روی ولیعهد سعودی‌ها، پذیرش فوری و بی‌قیدوشرط شکست در جنگ یمن و پذیرش هزینه‌ها و تبعات ناشی از هشت سال نسل‌کشی در این کشور است.