حساب‌های‌بانکی زیر ذره‌بین شفافیت

هرچند رئیس‌ کل بانک مرکزی اعلام کرده معیاری که تعیین‌شده، وحی منزل نیست اما بررسی‌ها برای نحوه فعالیت حساب انجام می‌شود. ابتدای فعالیت دولت سیزدهم زمانی که علی صالح‌آبادی وارد ساختمان شیشه‌ای میرداماد شد و بر صندلی ریاست کلی بانک مرکزی تکیه زد، بحث حکمرانی ریال مطرح شد؛ موضوعی که بخشی از زیرساخت تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی را تشکیل می‌دهد. همچنین ساماندهی دستگاه‌های کارتخوان و اجرای قانون جدید چک ابعاد این پازل را تکمیل کرد که جزئیات آن در ادامه آمده است.

دولت سیزدهم به‌دنبال افزایش مالیات‌ستانی از بخش‌های واسطه‌گری، جلوگیری از فرار مالیاتی و تامین همه هزینه‌های بودجه عمومی از محل مالیات است و تفکیک حساب‌های تجاری از حساب‌های غیرتجاری در راستای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و شناسایی درآمد مودیان مالیات، فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کار انجام می‌شود. زمانی که اعلام شد حساب‌های تجاری از شخصی قرار است جدا شود و شورای پول و اعتبار هم اعلام کرد اگر ماهانه ۱۰۰تراکنش و ۳۵میلیون تومان واریزی به حساب انجام شود آن حساب تجاری تلقی خواهد شد برخی فعالان اقتصادی نگران شدند که چه آینده‌ای در انتظارشان است. بانک مرکزی اعلام کرده قرار است فعالیت حساب‌ها شفاف شود و فعالان اقتصادی نگران این موضوع نباشند. ضمن این‌که رئیس کل بانک مرکزی گفته قوانین مربوط به حساب تجاری وحی منزل نیست و اگر مشخص شود یک فرد فعالیت تجاری ندارد، مالیاتی اخذ نخواهد شد.

برخی حساب‌ها مانند حساب‌های متصل به کارتخوان‌ها مشخص هستند اما برخی حساب‌ها ماهیت شخصی دارند ولی فعالیت تجاری با آنها انجام می‌شود. در صورتی که در یک حساب شخص حقیقی که به سازمان امور مالیاتی معرفی نشده است، کمتر از ۱۰۰تراکنش واریز به حساب در ماه داشته باشد و مجموع واریزی به آن حساب کمتر از ۳۵میلیون تومان در طول ماه باشد، آن حساب، حساب تجاری تلقی نمی‌شود. ممکن است این سؤال و ابهام مطرح می‌شود که اگر حسابی کمتر از ۱۰۰ تراکنش داشته باشد اما مجموع واریزی به آن حساب بیش از ۳۵ میلیون تومان باشد، آن حساب تجاری محسوب نخواهد شد؟ پاسخ به این سوال، از این قرار است که اولا برای حساب‌های متعلق به شرکت‌ها و به عبارت دیگر اشخاص حقوقی، کلا حساب بانکی، حساب تجاری تلقی می‌شود. پس این قواعد برای حساب‌های اشخاص حقوقی برقرار نیست. دوم، حساب‌های اشخاص حقیقی که به سازمان امور مالیاتی معرفی شده یا معرفی می‌شود، حساب تجاری در نظر گرفته می‌شود. بنابراین صرفا حساب‌های احراز نشده توسط اشخاص حقیقی، مشمول این فرآیند شناسایی می‌شوند. بر اساس اعلام بانک مرکزی معامله در بورس مشمول حساب‌های تجاری نیست، همچنین اگر کسی خانه بفروشد و چند میلیارد هم به حسابش واریز شود، بازهم شامل حساب‌های تجاری نمی‌شود. صندوق‌های خانگی هم تجاری نیست، کار تجاری به معنی کاسبی و معاملات زیاد مالی است.

سازمان امور مالیاتی کشور در خردادو تیرامسال اعلام کرد مودیان حساب‌های تجاری مربوط به فعالیت کسب و کارشان را به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند که تاکنون بیش از هشت میلیون و ۱۳۰هزار حساب تجاری توسط مودیان به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شده است. اقدام دیگر سازمان امور مالیاتی که با همکاری بانک مرکزی انجام شد، اتصال همه کارتخوان‌های احراز شده توسط صاحبان آن به حساب مرتبط و معرفی شده به سازمان امور مالیاتی بود که این اقدام از نیمه دوم سال گذشته تا پایان مرداد انجام شد. در همین خصوص ۹میلیون کارتخوان، ساماندهی و ۹میلیون کارتخوان هم غیرفعال شد.

بانک مرکزی همچنین هشدار داده ملاک برای تشخیص حساب تجاری، لزوما استفاده از یک حساب نیست بلکه معیار بررسی، کدملی است. به بیان بهتر افراد ممکن است از چند حساب فعالیت تجاری داشته باشند و هیچ‌کدام از آنها به ۱۰۰تراکنش و ۳۵میلیون تومان در ماه نرسد اما آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده فعالیت مجموع حساب‌هایی که با یک کدملی انجام می‌شود، ملاک بررسی است.

علیرضا غفاری، معاون اداره مبارزه با پولشویی بانک مرکزی، مبنای شناسایی حساب‌های معرفی نشده افراد، صرفا یک حساب نیست بلکه مبنا کدملی افراد است و مجموع تعداد واریزی به حساب‌های متعلق به یک کدملی مورد محاسبه قرار می‌گیرد. بنابراین اگر مجموع تعداد تراکنش‌های حساب‌های معرفی نشده به سازمان امور مالیاتی برای یک فرد حقیقی در طول یک ماه ۱۰۰مورد و بیشتر بوده و در کنار آن، مجموع واریزی به حساب ۳۵میلیون تومان و بیشتر بود، مالیات از مبالغ واریزی به کل این حساب‌ها محاسبه می‌شود.

مشوق‌های بانک مرکزی برای ایجاد حساب تجاری

اعطای دسته چک جدید در صورت بازگشت تمامی برگه‌های دسته چک‌های قبلی و نیز بازگشت سه پنجم (۶۰واحد درصد) از برگه‌های آخرین دسته چک متصل به حساب تجاری
اعمال تخفیف در کارمزد خدمات بانکی حداکثر تا ۴۰ درصد در رابطه با سرفصل‌های صدور انواع ضمانتنامه، حواله ها و وصول بروات
افزایش سقف روزانه برداشت غیرحضوری از کلیه حساب‌های تجاری مشتری، حداکثر تا پنج میلیارد ریال
افزایش سقف ماهانه برداشت غیرحضوری از کلیه حساب‌های تجاری مشتری، حداکثر تا ۳۰میلیارد ریال
در اولویت قراردادن ضمانت اشخاص دارای حساب تجاری به عنوان یکی از وثایق قابل قبول برای اعطای تسهیلات خرد
عدم اعمال محدودیت‌های مربوط به تعداد مجاز حساب سپرده اشخاص حقیقی در افتتاح و نگهداری حساب تجاری
عدم ارائه مستندات به بانک برای نقل و انتقالات حضوری تا آستانه مبلغ یک میلیارد تومان

روزنامه جام جم