ترافیک تهران هر روز کورتر از دیروز!

آرزوهای مردم تهران هر روز دارد کوچک و کوچک‌تر می‌شود به طوری که حالا خیلی‌ها آرزو دارند فقط کمی زودتر و بی دردسرتر به مقصد برسند و در ترافیک کلافه کننده شهر گیر نکنند ولی تور ترافیک همچنان پهن است و اعصاب مردم در سیبل؛ ‌زمستان و تابستان هم ندارد و گره کور ترافیک در هر ساعتی از روز در هر منطقه،‌ اتوبان و خیابان،‌ حتی از نوع فرعی‌اش مشغول فرسایش اعصاب مردم و هدر دادن عمر و حیف و میل کردن پول آنها از طریق باک‌های بنزین و استهلاک خودروهاست.

اما قرار نبود این‌گونه شود و تهران در غرقابه ترافیک بیفتد و مسئولان شهری هم فقط تماشا کنند یا این که پلیس بیاید و به سبک خودش گاهی خودروهای این‌طرف و گاهی آن طرفی‌ها را نگه دارد تا راه کمی باز شود بلکه قرار بود تهران از شهری خودرو محور به پایتختی انسان محور تبدیل شود و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی جزو اولویت‌های اصلی قرار بگیرد تا استفاده از اتوبوس و مترو به‌صرفه‌تر از خودروی شخصی باشد. این قرارها را شهرداران تهران دست‌کم در یک دهه اخیر با مردم شهر گذاشته بودند و با وعده‌اش گوش مخاطبان را نوازش داده بودند اما تا به حال نه‌فقط به قرارها در حوزه ترافیک عمل نشده که حتی ترافیک دست‌های شهر و مردمش را به نشانه تسلیم بالا برده است.

ترافیک را اگر جزو دردهای مزمن پایتخت و سایر شهرهای بزرگ ایران بدانیم، جای این خوشوقتی هست که برای درمانش نسخه‌های کارآمدی وجود دارد؛‌ همان‌هایی که رهبرانقلاب نیز در دیدار آبان سال گذشته با نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور به آنها اشاره کردند. ایشان از این گفتند که برای رفتن از یک گوشه شهر به گوشه دیگر باید یک ساعت یا بیشتر در خودرو بنشینیم در حالی که برای این گرفتاری، راه حل علمی وجود دارد.اما حتی بعد از این بیانات هم آب از آب تکان نخورد و تهران و زندگی مردمانش همچنان بر مدار ترافیک گشت و می‌گردد تا ببینیم آیا بالاخره این مشکل به‌صورت اساسی حل می‌شود یا خیر؟

تهران از لابه‌لای آمارهای ترافیک

تهران از لابه‌لای آمارهای ترافیکی، شهری ترسناک است؛ یک پارکینگ محض در مقیاس‌های غول آسا. این آمارها را ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران ارائه می‌کند؛‌ شخصی که شورا،‌ شهرداری و دولت را مخاطب این پرسش قرار می‌دهد که «بعد از گذشت یک‌سال از آغاز کار مدیریت شهری و دولت جدید برای ترافیک شهر چه کرده‌ایم؟»

آمارهای او قابل تامل است و به سیطره مطلق ماشین‌ها در خیابان‌ها و گذرگاه‌های تهران از یک‌سو و تلاش برای هرچه قوی‌تر کردن این سیطره اشاره دارد: «در حال حاضر هشت برابر ظرفیت معابر تهران خودروی در حال تردد وجود دارد در حالی که قرار‌است در روزهای آینده ۱۵هزار خودروی جدید هم شماره‌گذاری و وارد چرخه ترافیک کشور شود که سهم تهران از این تعداد ۴۰۰۰ خودروست».

این ۴۰۰۰خودرو که برای تهران مالامال از ماشین،‌ حکم ۴۰۰۰ قطره آب اضافه برای آن لیوان سرریز شده را دارد به زعم امانی، البته نباید جای افتخار برای خودروسازان باشد، چراکه «در بودجه سال‌۱۴۰۰ پیش‌بینی شده بود ۱۰درصد قرعه‌کشی انبوه خودروها به کسانی تعلق بگیرد که خودروی فرسوده دارند که عملی نشد، در حالی که در حوزه ساخت‌وساز نیز برای هر واحد مسکونی باید حداقل یک پارکینگ پیش‌بینی می‌شد که نشد، به نحوی که اکنون در کمیسیون ماده ۱۰۰ یکی از مسائلی که در همه پرونده‌ها تکرار می‌شود، کسری پارکینگ است.»

گره ترافیک باز شدنی است

نه فقط ظرفیت معابرشهر تمام شده بلکه برای نگهداری خودروها پارکینگ هم نداریم و در آینده نه‌چندان دور کوچه‌ها و معابر به پارکینگ خودروها تبدیل خواهد شد. این چرخه باطل تا کی قرار است ادامه پیدا کند؟ آیا دولت در قبال ترافیک تهران مسئولیتی ندارد و آیا قرار نیست قانون هوای پاک را اجرا کند؟

اینها سؤالاتی است که ناصر امانی می‌پرسد و انگشت نقد را به سمت همه متولیان می‌گیرد،‌ مسئولانی که به‌گفته دکترعلیرضا اسماعیلی،‌ رئیس اسبق پلیس راه کشور و عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی اگر اراده داشته باشند در عرض کمتر از پنج سال خیمه سنگین ترافیک در تهران را جمع می‌کنند.

او در گفت‌و‌گو با جام‌جم از ترافیک اعصاب خردکن این روزهای تهران می‌گوید،‌ ترافیک شهریور ماهی که به‌گفته وی حدود ۱۵‌سال قبل به ماه عسل تهرانی‌ها معروف بود نه مثل حالا شلوغ و پر هیاهو. اسماعیلی می‌گوید البته از یک دهه پیش قابل پیش‌بینی بود روزی خواهد رسید که تهران به شهری ساکن تبدیل شود، چراکه از همان زمان به بعد افزایش خودرو با توسعه معابر تناسبی نداشت؛‌ یک‌جور موازنه خرگوشی و لاک‌پشتی.

این کارشناس اما می‌گوید این وضعیت حق مردم تهران که به شکل‌های مختلف مالیات و عوارض می‌دهند، نیست بلکه حق‌شان پیاده‌سازی الگوهای علمی موفق برای حل چالش ترافیک است که در شهرهای مختلف جهان به موفقیت ختم شده است. اسماعیلی می‌گوید: یکی از این الگوها،‌ مدیریت سفر با کاهش مراجعات مردم به بخش‌های مختلف دولتی و پیاده‌سازی کامل دولت الکترونیک است. الگوی دیگر، توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به‌ویژه حمل‌و‌نقل پاک و ارزان مثل دوچرخه است که زیرساخت آن در تهران به هیچ عنوان مهیا نیست. پیاده راه ‌سازی هم یکی از روش‌های موثر است به طوری که مردم احساس کنند بدون استفاده از خودروی شخصی هم می‌توانند به کارهایشان برسند و هم از گردش در شهر لذت ببرند.

این کارشناس در واقع از انسان محور شدن شهر حرف می‌زند که به‌گفته وی محقق نمی‌شود مگر با قرار گرفتن ترافیک تهران جزو سه چالش اولویت‌دار شهر و استراتژی محور شدن پایتخت به‌جای حکمرانی‌های فردی.

این راه‌حل‌ها را البته پس از دیدار رهبری با نخبگان،‌ جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران نیز در توییتی عنوان کرده و نوشته بود که «توسعه و تقویت زیرساخت‌های شهر هوشمند و ارائه خدمات برخط، توسعه حمل‌ونقل عمومی با رویکرد سریع، پاک، ارزان و در دسترس، همچنین مطمئن، ایمن و یکپارچه، تغییر رویکرد از شهر خودرومحور به شهر انسان‌محور، ترویج پیاده‌روی، نظم‌بخشی و انضباط در تردد خودروها، اصلاح فرهنگ رانندگی و اعمال قوانین سختگیرانه در برخورد با قانون‌شکنان» برای باز کردن گره ترافیک در دنیا جواب داده که جا دارد ما به‌عنوان شهروندان این شهر بپرسیم که مدیریت شهری در یک‌سال اخیر چرا در این جهت حرکت نکرده است؟