بوسیدن دوباره روی ماه

پس از آخرین ماموریت فضاپیمای آپولو در سال ۱۹۷۲/1348، این برای اولین بار است که کپسولی با توانایی بردن انسان به ماه به فضا پرتاب می‌شود.

این فضاپیما که قرار بود عصر دیروز از سکوی B39 در مرکز فضایی کندی در فلوریدای آمریکا پرتاب شود اما به دلیل نقص فنی پرتابش تا جمعه به تعویق افتاد، قرار است پروازی آزمایشی از ماموریت هیجان‌انگیز آرتمیس باشد که برای سفر بازگشت انسان به ماه در حدود دو تا سه سال دیگر برنامه‌ریزی شده است.

وب سایت مدار لحظه‌ای آرتمیس (Artemis Real-time Orbit Website)از یک روز پیش از پرتاب فعال شده و به طور دائمی برای کسانی که می‌خواهند کاوشگر را دنبال کنند و موقعیت و اطلاعات مربوط به آن را بدانند در دسترس است.

بلندپروازی‌های آینده آرتمیس

ماموریت اصلی آرتمیس اهداف بلندپروازانه‎ای است که ناسا قصد دارد آنها را به مرحله اجرا دربیاورد. به‎طور کلی ماموریت‎های آرتمیس قرار است تمرینی باشد برای رسیدن به هدف «ماه تا مریخ»؛ طرحی آینده‌نگرانه که قرار است با ساخت ایستگاه فضایی جدید در مدار ماه شرایط سفر راحت‌تر به مریخ را مهیا کند. در کنار همه این ایده‌های مبتکرانه، ناسا در تلاش است با فراهم‌کردن امکانات بیشتر بتواند باز هم در قمر زمین کاوش کند. آرتمیس2 قرار است مجددا انسان را به فضا ببرد و آرتمیس3 به قدم‌نهادن اولین فضانورد زن و اولین فضانورد رنگین‌پوست در قطب جنوب ماه تحقق بخشد. این ماموریت‌های جاه‌طلبانه برای ایالات متحده هزینه بسیار زیادی خواهد داشت. گزارش‌های ناسا نشان می‌دهد هزینه کل هر پرتاب با موشک فضایی SLS حدود چهار میلیارد دلار خواهد بود و هزینه ماموریت آرتمیس تا سال 2025/1404 در حدود 90 میلیارد دلار است که تخمین زده می‌شود با اجرای ماموریت‌های سرنشین‌دار بسیار بیشتر از این شود.

تحول در دنیای شبیه‌سازی قبل از پرواز

همه ماموریت‌های فضایی به ویژه آنها که قرار است در سطح یکی از اجرام فضایی فرود بیایند نیاز به شبیه‌سازی مراحل مختلف در زمین دارند. در نزدیکی مرکز هیوستون، بزرگ‌ترین استخر جهان که ۶۰ متر طول، ۳۰ متر عرض و ۱۲ متر عمق دارد از چند سال قبل پرتاب آرتمیس، محیط ماه شبیه‌سازی شد تا آزمایش‌های لازم برای ماموریت‌های مختلف پروژه آرتمیس در آن انجام شود. از آنجا که گرانش ماه یک‌ششم نیروی گرانش در زمین است فضاپیمای شبیه‌سازی‌شده به صورت شناور در این استخر قرار گرفته تا فضانوردان بتوانند احساس مشابه بی‌وزنی را تجربه کنند. پیشرفت علم در طول این سال‌ها کمک کرده که از تعداد جلسات تمرینی و پیچیدگی‌های مراحل آماده‌سازی کاوشگرها و حتی فضانوردان برای سفرهای فضایی کاسته شود؛ برای مثال عینک‌های واقعیت مجازی به فضانوردانی که قرار است در ماموریت‌های آرتمیس2 و 3 به ماه بروند کمک می‌کند تا راه‌رفتن روی ماه را تمرین کنند. تا به حال شش فضانورد برای ماموریت‌های سرنشین‌دار آرتمیس آموزش دیده‌اند و شش فضانورد دیگر هم قرار است تا مهر دوره‌های آموزشی 150 جلسه‌ای خود را به پایان برسانند.

چرا بازگشت به ماه50 سال طول کشید؟

با پرتاب آرتمیس به سمت ماه این سوال در ذهن بسیاری از مردم جهان شکل گرفته که چرا در این 50 سال، هیچ کاوشگر فضایی سرنشین‌داری برای فرود بر سطح ماه برنامه‌ریزی نشده است؟ واقعیت این است که پس از ماموریت آپولو11 و قدم‌گذاشتن انسان بر ماه، بارها و بارها ناسا برای بازگشت به قمر زمین برنامه‌ریزی و تلاش کرده بود اما هر بار به دلیل بودجه کلانی که برای این ماموریت نیاز است ادامه برنامه‌ها به تعویق افتاد. برای مثال سال 1368/1989 و در بیستمین سالگرد فرود آپولو بر ماه جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا از طرح اکتشافی فضایی جدیدی خبر داد که هدف آن پرتاب فضانوردان به ماه و مریخ بود. برآورد اولیه‌ای که برای این ماموریت تخمین زده شده چیزی در حدود 500 میلیارد دلار بود، این در حالی است که برای ساخت تلسکوپ فضایی جیمز وب 10 میلیارد دلار هزینه شد. هزینه بسیار بالا برای این ماموریت در نهایت باعث شد کنگره ایالات متحده با آن موافقت نکند. سال 1384/2005 طرح فرود مجدد انسان در ماه ارائه شد و موشک‌های Ares I و V برای این ماموریت آماده شدند، اما باز هم به دلیل افزایش هزینه‌ها در سال 1389/2010 به دست باراک اوباما لغو شد. فضاپیمای اوریون از همان سال مورد توسعه قرار گرفت.

اوریون چه چیزهایی را با خود به مدار ماه می‌برد؟

کپسول فضاپیمای اوریون حدود یک هفته پس از پرتاب به مدار ماه خواهد رسید. اوریون 8 متر طول و 5 متر قطر دارد و تقریبا شبیه یک قطره آب است. درون اوریون نوعی ماکت انسان با جدیدترین لباس‌های فضانوردی که روی آن حسگرهایی برای اندازه‌گیری دقیق اثرات ارتعاش و تشعشعات فضایی نصب شده قرار دارد. به این ترتیب حتی کیفیت و کارایی لباس‌ها هم طی پرواز مورد بررسی و آزمایش قرار خواهد گرفت. اوریون همچنین شامل تعدادی ماهواره معروف به کیوب‌ست (Cubesat) است که به اندازه جعبه کفش بوده و به منظور اکتشاف، پشتیبانی مهندسی، رصد زمین و ارتباطات به کار خواهد رفت. جرم این مکعب‌ها معمولا بین یک تا ۱۰ کیلوگرم است. ابزارهای بسیار متنوعی که در این ماهواره‌ها وجود دارد برای یافتن آب، بررسی میزان هیدروژن در قسمت‌های مختلف و نقشه‌برداری تخصصی به کار می‌رود. با کمک اطلاعاتی که این ماهواره‌ها به دست خواهند آورد، می‌توان نقشه جامعی از ماه با دمای سطحی هر نقطه، ویژگی‌های مربوط به خاک، عناصر شیمیایی سازنده آن و جزئیاتی از عوارض سطحی را به طور دقیق به دست آورد.

شخصیت‌های محبوب کارتونی فضانورد می‌شوند

دیوید پارکر، مدیر اکتشافات انسانی و رباتیک آژانس فضایی اروپا می‌گوید: «آرتمیس۱ ممکن است قدمی کوچک برای انسان باشد‌ اما جهشی بزرگ برای بره‌ها محسوب می‌شود. او این جمله را در وصف عروسک‌هایی که قرار است همراه فضاپیمای اوریون به مدار ماه بروند، می‌گوید.» یکی از این عروسک‌ها «اسنوپی» است که لباس فضانوردی ویژه‌ای مطابق با استانداردهای سختگیرانه ناسا پوشیده است و دیگری هم عروسک گوسفند محبوب کارتون «شان د شیپ» است. آنها قرار است هنگام رسیدن کپسول به محیط جاذبه صفر، به تیم ناسا هشدار دهند و در وضعیت بی‌وزنی قرار گیرند. چند مجسمه مینی‌فیگور لگو، چند بذر گیاه، تعدادی از اشیای یادگاری ماموریت آپولو 11 هم به همراه اوریون به فضا خواهند رفت.