ویترین خالی پوشاک عفیف و ارزان

مصاحبه ما با مجید امامی، مسئولی که بر دو صندلی مهم در حوزه فرهنگ کشور تکیه زده از این جنس بود. او خودش منتقد تمام عیار وضع موجود است و از طراحی لباس‌ها تا نحوه عرضه آن‌ها را قائل به ایراد می‌داند و پرهیجان‌تر از هر کسی نابسامانی‌های حوزه مد و لباس کشور را بر می‌شمارد، درحالی که ما بی‌تعارف به او گفتیم که وی و همکارانش روی کارآمده‌اند تا همین مشکلات را برطرف کنند. از زاویه دید مجید امامی، اما برخی مشکلات در حوزه تولید پوشاک در کشور، ساختاری است. البته او می‌گوید به‌جز مشکلات ساختاری که ماتریس‌های پیچیده‌ای را ایجاد کرده‌اند بقیه چالش‌های حوزه پوشاک قابل حل است؛ مثل حمایت از طراحان متعهد و پشتیبانی همه جانبه از تولیدکنندگان لباس‌های ایرانی زیبا و عفیفانه.

شما به عنوان رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس و دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور وقتی در خیابان‌ها قدم می‌زنید و نوع پوشش مردم و ویترین مغازه‌ها را مشاهده می‌کنید چه برداشتی از وضعیت مد و لباس کشور دارید؟

آنچه دیده می‌شود متناسب با فرهنگ، ذائقه و اقتصاد مشتری ایرانی نیست.

هم از حیث فرهنگی و هم از لحاظ اقتصادی به این محصولات ایراد وارد است. درحوزه پوشاک اجتماعی آقایان با نبود تنوع، یکنواختی و کپی‌کاری و درحوزه پوشاک اجتماعی بانوان با فقدان پوشاک عفیفانه و موقر مواجهیم؛ در مورد چادر هم قیمت‌ها طوری است که با وضعیت مالی مصرف‌کنندگان فاصله دارد. البته مانتو‌های ارزان قیمتی در بازار وجود دارد که مشکل‌شان رعایت نشدن وقار و ارزش‌هایی است که لباس اجتماعی یک بانو باید با آن‌ها زینت شود. البته درکشورمان تولیدکنندگانی هستند که درحوزه پوشاک، مسئولانه کار می‌کنند و متاسفانه توان رقابت با تولیدکنندگانی که به صورت توده‌ای، مانتو‌های ارزان و نامتناسب با شئون فرهنگی عرضه می‌کنند را ندارند. مشکل اصلی هم همین تولیدکنندگان خرد، فاقد شناسنامه و گریزان از نظارت است.

بله کاملا. این اوضاع برخاسته از نارسایی‌های اقتصادی و فرهنگی است. ما در عرصه نوآوری فرهنگی دچار نقص و بی‌تناسبی با میراث غنی ایرانی- اسلامی هستیم که در کنار اختلالات اقتصادی، باعث شده دسترسی به کالای ارزان، عفیفانه و باکیفیت به مشکلی پیچیده تبدیل‌شود. مسائل مربوط به مد و لباس در کشورمان از دو منظر فرهنگی و اقتصادی به قدری پیچیده است که با آسیب‌ها و متغیر‌های متنوعی رو‌به‌رو هستیم که حتی فرصت گفتگو درباره آن‌ها را با مردم، مسئولان و فعالان این عرصه پیدا نمی‌کنیم.

دولت به عنوان سیاستگذار در پنج عرصه نظارت، هدایت و روشنگری، حمایت، مشارکت آفرینی و مباشرت درحال پیگیری امور است. البته اولویت ما مشارکت‌آفرینی یا رفع موانع مشارکت واقعی بازیگران اصلی درعرصه مد ولباس است. ما معتقدیم اگر موانع را برطرف کنیم بازیگران بسیار متعهد و متخصصی درحوزه پوشاک داریم که البته مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند؛ افرادی که اگر از حیث عوامل تولید و قیمت تمام شده به آن‌ها کمک کنیم، می‌توانیم استقلال فرهنگی‌مان را بازیابیم.

بله. ما از نظر الگو، المان و تنوع فرهنگی سرمایه‌های زیادی به‌ویژه در اقوام ایرانی داریم به طوری که می‌توانیم حداقل درغرب آسیا قدرت مد و پوشاک باشیم درحالی که گرفتار مساله پیش پا افتاده‌ای به نام قاچاق هستیم. با این وضع چطور می‌توانیم انتظار تولید محصولات قابل رقابت را داشته باشیم و از تولیدکنندگان بزرگ پوشاک درکشور متوقع باشیم که در حوزه پوشاک اجتماعی رسمی و غیررسمی دست به ابداع، نوآوری و خلاقیت بزنند درحالی که به لحاظ قیمتی نمی‌توانند با پوشاک قاچاق رقابت کنند. طبیعی است در این وضعیت، اغلب تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند کپی کاری‌کنند.

برخی مشکلات این حوزه ساختاری و بخشی قابل درمان است که لازمه‌اش تقویت جدی کار گروه ساماندهی مد و لباس است. درحوزه مشکلات ساختاری یکی از چالش‌های بسیار جدی، نظارت مقطعی بازرسان اتحادیه‌ها و پلیس اماکن است که در این نظارت‌ها نارسایی و بی‌دقتی زیاد است. برهمین اساس ما به جای نظارت‌های سلبی و منفی به سمت نظارت مثبت رفته‌ایم. یعنی به سمت حمایت از کالا‌های دارای استاندارد فرهنگی و در واقع محصولاتی که نشان شیما دارند.

با این که ۱۰ سال است این کار انجام می‌شود، ولی شیما اساسا نفوذ و بروزی نداشته است. قبلا در کارگروه به یکسری لباس باکلاس نشان شیما داده می‌شد و بعد هم روانه انبار‌ها می‌شدند. اما الان می‌گوییم شیما، کف استاندارد فرهنگی است و ضابط، بازرس، مشتری و حتی فروشنده می‌تواند به کالای با بارکد شیما اعتماد کند.

چون کار را تازه شروع کرده‌ایم.

اکنون قیمت‌های تمام شده چنان بالاست که تولیدکننده انبوه پوشاک ترجیح می‌دهد به سمت طرح‌های ایرانی نرود، زیرا به این نتیجه رسیده که بهتر است چیزی را تولید کند که قبلا برایش ذائقه‌سازی شده یعنی پوشاک وارداتی. این یعنی اقتصاد سیاسی مد در کشورمان اشکالاتی دارد.

البته وقتی از مشکلات می‌گوییم به این معنی نیست که هیچ کدام درمان شدنی نیستند. یکی از راه‌های علاج، دادن سکو‌های فروش دائمی به طراحان و تولیدکنندگان است تا بتوانند محصولات خود را به منصه ظهور برسانند. جشنواره‌های مد و لباس هم بستر مناسبی هستند که البته در۱۰‌سال گذشته نتوانسته‌اند حمایت ویژه‌ای از طراح و طرح‌های نوآورانه ایرانی انجام دهند. با این حال کارگروه مد و لباس در دوره جدید سعی دارد جشنواره‌ها شتاب‌دهنده اهداف ما در این حوزه، محیطی برای عرضه ظرفیت‌های کشور و فضایی برای انتخاب‌های مردم باشد. ما جشنواره‌های مد و لباس را آسیب‌شناسی کرده‌ایم و نقد‌ها را قبول داریم و در حال ریل‌گذاری‌های جدید با کمک متخصصان و طراحان هستیم.

بله، دستگاه و مواد اولیه موضوع مهمی است که به وزارت صمت مربوط می‌شود، اما ما مسائل و چالش‌ها را با دوستان درمیان گذاشته‌ایم. اگر نتوانیم درمواد اولیه به تولیدکنندگان پوشاک (به‌ویژه حجاب) یک ثبات قیمتی و قابل رقابت با کالای خارجی بدهیم نباید انتظار داشته باشیم در این عرصه تغییراتی رخ دهد. اکنون اشکالات از ناحیه مواداولیه بسیار زیاد است. البته تاکید اصلی ما بر تولید مواد اولیه در داخل کشور است و قول‌هایی را از وزارت صمت و بنیاد‌ها و نهاد‌های عمومی گرفته‌ایم تا در کنار بخش خصوصی بتوانند مشکل مواد اولیه را حل کنند. حداقل یک سوم از مشکل حجاب و عفاف در کشور ما به دسترسی به پوشاک زیبا، سالم، عفیفانه و ارزان ربط دارد که اگر این یک سوم را نتوانیم حل کنیم طبعا بقیه اجزای زنجیره هم آسیب می‌بیند. چالش‌های حجاب بسیار پیچیده‌تر از این است و به راحتی حل نمی‌شود.

دسترس پذیر شدن لباس زیبا، سالم، عفیفانه و ارزان حداقل برای مردم کلانشهرها.

دو سوم باقیمانده باید درعرصه‌های معرفتی و بینشی مربوط به عفاف و حجاب و در حوزه‌های تربیتی و رسانه‌ای دنبال شود. ما در ستاد عفاف و حجاب وزارت ارشاد و همچنین در شورای فرهنگ عمومی به عنوان قرارگاه دستگاه‌های فرهنگی کشور و همچنین در وزارت کشور در حال پیگیری هستیم، چون هنوز به طور مثال در کتاب‌های درسی برای تبیین فضیلت‌های عفاف و حجاب و نگاه فطری که اسلام به انسانیت زن دارد لنگ می‌زنیم و نقص داریم. یا در رسانه‌ها و آثار سینمایی و فضای مجازی، چالش‌هایی بسیار جدی داریم که به اعتقاد ما نگاه ایجابی در این حوزه‌ها حتما باید تقویت شود.

احیای قرارگاه فرهنگی

اول این که در۱۰ ماه گذشته قرارگاه فرهنگی را بازسازی کرده‌ایم. همچنین اصلی‌ترین معما‌های فرهنگی کشور را شناسایی کرده و اگر راه حلی داشته‌اند آن‌ها را احیا کرده و اگر نداشته‌اند برایش راه حل‌هایی یافته‌ایم. در واقع ما فرصت‌های فرهنگی کشور را مبنای حرکت قرار داده‌ایم نه ضعف‌ها و تهدید‌ها را، چون اگر از فرصت‌ها خوب استفاده شود افق‌های جدیدی ولو در شرایط پر چالش برای ما ایجاد می‌کند. پس فرصت گرایی شعار ماست؛ به‌ویژه درعرصه هویت ملی، سبک زندگی و نشاط اجتماعی روش‌های نوینی را که دیگر نیازی به آزمون و خطا ندارند، در پیش گرفته‌ایم. ما در کشورمان معما‌های فرهنگی زیادی داریم که یک بار برای همیشه باید آن‌ها را حل کنیم مثل چهارشنبه آخر سال یا حضور بانوان در ورزش‌های قهرمانی آقایان. در واقع موضع شفاف، اصیل و مخاطب پسند ما باید به سمع و نظر مردم و مسئولان برسد نه این که در شرایط ابهام وعدم قطعیت، مدیریت بحران بکنیم. ما فعلا مدعی حرکتی نیستیم، اما توانسته‌ایم موتور را روشن کنیم و امیدواریم در مسیری که اسناد بالادستی و فرصت‌هایی که در گام دوم انقلاب اسلامی ایجاد شده این موتور را راه بیندازیم.

منبع: روزنامه جام جم