به گزارش جام جم آنلاین، حجاب از محکمات دین مبین اسلام و واجب شرعی است که در چهار صده گذشته نماد زنان و عفت عمومی جوامع اسلامی بوده است اما پس از ورود استعمار ، استکبار و صهیونیسم به جغرافیای اسلامی به یکی از نمادهای اسلامی که با آن مقابله می کردند تبدیل شد . از همین مجرا بود که رضاخان قزاق چادر را از سر زن ایران ایران زمین می کشید و در اقصی نقاط ایران اسلامی در برابر این مذهب و نماد مسلمانی ایستاد . در دنیای امروز و متاثر از فناوری های اطلاعات و رسانه های جمعی ، شیوه مقابله با این بنیان اسلامی تغییر پیدا کرده است . دشمن در قالب تهاجم فرهنگی ، اراده ای گسترده برای مقابله با حجاب و گسترش بی عفتی ، به ویژه ملت ایران از خود نشان می دهد که کم نظیر است . به عنوان مثال در سال های اخیر ، خصوصا در هفته های کنونی ، این رسانه ها موج هماهنگی را برای ترویج بی عفتی در جامعه ایرانی تشکیل داده و به پیش می روند . ترویج بی حجابی ، مقابله با مظاهر اسلامی ، گسترش بی عفتی ، بی حیایی و بی شرمی در جامعه خط سیر و پروژه اصلی آنها است که بایستی بیش از پیش به تبیین چرایی و چگونگی این تهاجم در جامعه اسلامی پرداخته شود . به واقع جنگ ترکیبی و جدید دشمن متمرکز بر مسئله حجاب است و از این رهگذر است که تلاش می کنند با سیاسی نمودن این واجب شرعی حتی آن را به موضوع امنیتی تبدیل کنند .
هدف نهایی این جریان ساخت نوعی دوقطبی کاذب ، حاشیه سازی و جلوگیری از پییشرفت ملت ایران در بستر توسعه پیش روی خویش است تا شاید در هاله ای از تنش ها از حرکت بایستد اما از این موضوع غافلند که ملت ایران در پیچ های حساس تری از تاریخ سربلند بیرون آمده و در این مسیر هم آزمون را با موفقیت به پایان خواهد رساند و به فرموده مقام معظم رهبری " دشمنان ما پول های زیادی خرج می کنند تا بتوانند بر نقطه هویت مستقل فرهنگی زن مسلمان اثر بگذارند " اما بانوان ایران زمین آگاهانه دست دشمن را می خوانند . از این رو برنامه « امواج شبهه » امروز به رفتارشناسی رسانه های بیگانه در ترویج بی حجابی و بی عفتی در جامعه می پردازد . در این برنامه که به همت سرویس سیاسی رادیو گفت وگو برگزار شد ، دكتر زینب احقر ، مدرس دانشگاه و كارشناس مسائل رسانه و فرهنگ و دكتر وحید آقامحسنی ، پژوهشگر حوزه رسانه به بحث و گفتگو پرداختند که مشروح آن را می خوانید ؛
** رسانه معاند در پی نمایش یک نوع تعارض میان حکومت و مردم بر سر مقوله حجاب هستند یعنی می کوشند تا این تصویر را ایجاد کنند که مردم با حجاب مخالف هستند و حکومت به دنبال حجاب اجباری است. اگر بخواهیم رسانه های معاند را در پرداختن به این موضوعات دسته بندی کنیم ، می توان گفت بی بی سی فارسی ، رادیو فردا و ایران اینترنشنال در شروع و پردازش جریان سهم بیشتری نسبت به دیگر رسانه ها دارند . درواقع این شبکه ها به نوعی تلاش می کنند تا ناهنجاری های اجتماعی را با مدل ها و تاکتیک های مختلف عرفی سازی کنند . خانم احقر ، شما این مسیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
اگر نگاهی به تاریخچه انقلاب اسلامی و آنچه تاکنون گذشته است ، داشته باشیم ، می بینیم اقدامات رسانه های بیگانه در راستای دشمنی و تضعیف نظام حاکم بوده است . این که دشمنی ، دشمنی می کند و اساس عملکردش بر ستیز است شکی نیست اما گاهی گزارش ها یا رپرتاژهای خبری با ژست بی طرفانه و به صورت کاملا مهندسی شده می بینیم . َاین رسانه ها به صورت مکمل با رسانه های معاند فعالیت می کنند . زمانی که ما از این شبکه ها برنامه ای فرهنگی را تماشا می کنیم در ظاهر کارشناسان مربوطه حضور دارند و گزارش هایی هم پخش می شود اما در باطن ، اهداف سیاسی و گاه براندازانه وجود دارد.از نظر من ما درمورد شناخت رسانه ها و روشنگری درخصوص برنامه های آنان ، فعالیت کمی نداشته ایم ، همچنین مردم هم جنس این رسانه ها را می شناسند.
* هدف رسانه های معاند ایجاد نافرمانی مدنی است
** موضوع اصلی ما این هفته است که " عفاف و حجاب " نام گرفته است. رسانه های معاند هم تمرکز خود را بر این مسئله قرار داده اند و تلاش می کنند از این ماجرا یک بحران اجتماعی بسازند یعنی روزی که برای پاسداشت عفاف و حجاب ؛ نقطه عطف و قوت جامعه اسلامی ایران ، در نظر گرفته شده است ،مورد حمله و تهاجم نرم قرار گرفته است . چرا این رسانه ها تا این حد بر موضوع حجاب متمرکز شده اند واز عرفی سازی ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی چون بی قانونی ، فحشا ، منکر و مسائل ضد مدنی چه هدفی را دنبال می کنند؟
آقامحسنی - چرایی تمرکز رسانه های معاند بر موضوع حجاب ، دارای سابقه طولانی است . به تصور این رسانه ها موضوع حجاب تعارضی میان مردم و حاکمیت ایجاد می کند یعنی می خواهند یک پاشنه آشیل برای نظام حاکم یا جمهوری اسلامی بسازند و از این راه به براندازی حکومت برسند. در واقع کشاندن موضوعات اعتقادی به اجتماع و سیاست در نهایت به نافرمانی های مدنی منجر می شود. در این جریان سازی یک موضوع مانند حجاب به عنوان پایه قرار می گیرد و مطالبات دیگر در ذیل آن تعریف می شود.
عرفی سازی یکی از تعاریف و مراحل سکولاریسم است. یعنی عرفی کردن مسائل به سکولاریسم می انجامد. در این میان رسانه ها و کمپین های اجتماعی همچون چهارشنبه های سفید مسیح علی نژاد و نه به حجاب اجباری و... برای رسیدن به هدف مطلوب هماهنگ می شوند و مسائل را امنیتی می کنند. این که پویش ها موفق می شوند یا نه ، عیار آنها در جامعه را نشان خواهد داد.
** در بررسی دقیق رفتار رسانه های معاند در می یابیم که آنها اهداف خود در محورهای یاد شده را دو زمینه پیگیری می کنند ، نخست تهییجی و توصیفی است که به این منظور از شهروند خبرنگارها استفاده می کنند مانند گزارشگران شبکه من و تو ، دومین روش هم تحلیل و تفسیر است که با حضور کارشناسان صورت می گیرد که اجازه ورود با کسی هم نمی دهند.
آقامحسنی - در همین مباحثی که بیان کردید مانند موضوع شهروند خبرنگار که در زمینه تهییج و با شعار موبایل ما اسلحه ما صورت می گیرد ، برای بزرگنمایی موضوع گشت ارشاد و نمایش چهره غیرواقعی از نظام صورت می گیرد.
* جایگاه زن در جامعه ایران هدف رسانه های معاند است
** خانم احقر در رسانه هایی چون بی بی سی فارسی و ایران اینترنشنال هشتگ سازی ها و پویش های گوناگون داغ شده است که اباهه گری را در دستور کار خود دارند و تلاش می کنند بی عفتی را در جامعه ایرانی که عفاف و حیا برای آن بسیار اهمیت دارد و جز قوانین و اصول کشور است گسترش دهند در حالی که در کشورهایی که از این رسانه ها حمایت می کنند ایستادن در برابر قانون عواقب جبران ناپذیری به همراه دارد . نظر شما در این باره چیست ؟
به عقیده من انقلاب ما ، انقلاب فرهنگی ، براساس باورهای دینی بود و پس مقابله با چنین انقلابی ، از راه فرهنگ و کنش گری های نرم است ؛ چیزی که سال ها با عنوان تهاجم فرهنگی با آن روبرو بودیم و امروز هم یک راه و شیوه مبارزه اصلی رسانه ها به شمار می رود . این رسانه ها ، زن را به عنوان رکن اساسی خانواده و پرورش دهنده نسل آینده، مورد هدف قرار داده اند . همان گونه که پیشتر هم بیان کردم برای این پروژه ، رسانه های مختلف به صورت مکمل و کاملا مهندسی شده کنار هم قرار می گیرند ؛ گویی هر رسانه بازوی رسانه دیگر است و به هیچ عنوان سخن مخالف را نمی پذیرند و اجازه بازگو کردن آن را هم نمی دهند .
* در اقناع سازی مخاطب کوتاهی کرده ایم
احقر – از نظر من باید بیشتر درباره راهکارها و روش های مقابله با این هجمه رسانه ای سخن بگوییم . گرچه برگزاری نشست ها وتشریح رفتار رسانه های معاند بسیار پسندیده است اما کمی منفعلانه به نظر می رسد . درواقع ما باید به دنبال پاسخی برای این پرسش باشیم که چه کرده ایم که رسانه های معاند با این وقاحت ، هشتگی را ترند کنند و به صورت آشکار یک ناهنجاری اجتماعی را عرفی جلوه دهند . به نظر می رسد برگزاری گفتگوهای مناظره محور پیرامون موضوع عفاف و حجاب است . متاسفانه در بررسی آرشیو برنامه های صدا وسیما به ویژه شبکه های فرهیختگانی ، متوجه شدم از سال 97 تا امروز برنامه نخبگانی در حوزه علوم انسانی و مناظره درباره عفاف و حجاب نداشته ایم. یعنی ما ریشه خود را رها کرده ایم و گوشمان را در برابر نظرات گرفته ایم و دشمن با استفاده از رسانه های خود از این خلا به بهترین حالت استفاده می کند . به عنوان مثال رویکرد ستاد امر به معروف به دلیل تغییر مدیریت ، با سال گذشته تفاوت هایی دارد که نتیجه آن را در جامعه می بینیم . یک مخاطب رسانه ملی می تواند این خواسته را داشته باشد که طرفدار هر یک از این رویکردها ، مناظره داشته باشند تا بدانیم کدام مدل درست است یا به این نتیجه برسیم که شیوه سال گذشته بنا بر شرایط آن روزها و روش امسال متناسب به وضعیت این روزهاست. به معنای دیگر ما در اقناع سازی مخاطب کوتاهی کرده ایم به همین دلیل به دنبال شبکه های دروغگویی است که هدفی جز براندازی ، به خطر انداختن امنیت ملی و تجزیه طلبی ندارند .
* تصویر زن مسلمان در رسانه های دنیا
** به گفته خانم احقر گاهی ما سوژه را برای دشمن فراهم کرده ایم و به اصطلاح گزک دست آنها داده ایم یعنی در زمین بازی آنها قرار گرفته ایم و به آنها پاس گل داده ایم . رسانه های معاند با کنارهم قرار دادن مسائل مختلف و طراحی هوشمندانه اتاق های فکر خود ، می کوشند تا مردان را هم تحریک کنند و آنها را با این موج رسانه ای همراه کنند . در چند روز اخیر امامان جمعه شهرهای مختلف و متولیان فرهنگی در منبرها و تریبون ها مسائل و دغدغه های جامعه را مطرح کردند. شما این فضا را چگونه ارزیابی می کنید؟
آقامحسنی – برای ترسیم این فضا ابتدا باید تصویری که از زن مسلمان و حجاب در رسانه های معاند وجود دارد را بازنمایی کنیم. در این نمایش ، زن مسلمان معمولا به عنوان قربانی حجاب نشان داده می شود و شخصیت او به گونه ای پرداخته می شود که نیازمند رهایی هستند . این تصویر در سریال ها به نمایش در می آید و جوانان ما آن را می بینند و با الگوهای آن بزرگ می شوند . حتی در کشورهای اروپایی چون فرانسه ، حجاب را عامل رعب و حشت برای جامعه توصیف می کنند و پوشش های خاص را غیرقانونی و برای عملیات تروریستی می دانند و حجاب را با خشونت و تروریسم یکسان می بینند . این اندیشه تا آنجا پیش می رود که برخی از دانشجویان زن مسلمان در محیط های کار یا تحصیل به دلیل فشار و بار روانی که به آنها وارد می شود ، ناچار می شوند باور اعتقاد خود را پنهان کنند .
راهکار این است که با شیوه های فرهنگی و فیلمسازی ظرفی بسازیم که بیشتر جامعه را در آن وارد کنیم و نقش هایی که به افراد محجبه یا دین دار داده می شود کلیشه ای نباشد چرا که در این صورت نوجوان و جوان با دیدن آن نقش ها همزادپنداری نمی کند و آنها را قشر خاصی می دانند که از خودشان جدا هستند.
* مبنای برخی گسست ها سیاست های نادرست داخلی است
** خانم احقر ، همان گونه که خود شما هم بر این مسئله تاکید داشتید ، رسانه های معاند تلاش کرده اند تا سطح موضوعات اعتقادی مانند حجاب را به سیاست و امنیت ملی بکشانند . این رسانه ها با چه تکنیک هایی این هدف را محقق می کنند؟
جنس مسئله حجاب و عفاف فرهنگی است و در امتداد آن به شکل قانونی درمی آید . در این بخش از بحث به هیچ عنوان با بینش و جنبه اعتقادی این مقوله کاری ندارم. در تمام دنیا قانون به معنای برقراری نظم عمومی است و مانند تمام کشورها ، برای ایجاد نظم عمومی پوشش و نوع حضور افراد در جامعه اهمیت دارد و برای آن مقرراتی اعمال شده است. این که شیطنت های رسانه های بیگانه و سیاستگذاری های آنها به این سمت می رود که امری فرهنگی را به عنوان دستاویز سیاسی قرار داده شود موضوعی بدیهی است اما باید پذیرفت گسست و شکاف هایی در جامعه این امکان را برای دشمن فراهم می کند که ناشی از سیاسگذاری های اشتباه داخلی و خطاهای اجرایی است .
* همبستگی مردم و حاکمیت حلقه مفقوده جامعه
استفاده از منبرها و تریبون های فرهنگی و متولیان این حوزه و رسانه ها برای تبیین این مسائل مورد بی مهری قرار گرفت . متاسفانه باید بگویم امروز ستاد امر به معروف کشور بیش از هر سازمان و نهادی نیازمند نهی از منکر است. به عقیده من آنچه امروز بیش از هرچیزی به آن نیاز داریم همبستگی است . درواقع امروز حلقه مفقوده جامعه ، همبستگی میان حاکمیت و مردم است و یکی از راه های رسیدن به این نقطه آرمانی این است که بتوانیم نظر مخالف خود را بشنویم و به رسمیت بشناسیم . ما باید به اصل خود یعنی انقلاب اسلامی بازگردیم چرا که اتحاد میان مردم و حاکمیت و هم نظر بودن در سه اصل استقلال ، آزادی و جمهوری اسلامی بود که توانست ما را در سال 57 به پیروزی برساند. ما درباره حجاب و برقراری عفت در جامعه کار فرهنگی و آموزشی انجام نداده ایم اما امروز با عاملیت قضایی ، قهری و پلیسی وارد عمل شده ایم تا از گسترش بی عفتی و بی حجابی جلوگیری کنیم . این دوگانگی از سیاست های ما سرچشمه می گیرد . هر حکومتی که فاعل تر است نشان دهنده کارآمدی بیشتر آن نیست ، گاهی حکومتی موفق تر است که انعطاف بیشتری درباره مسائل فرهنگی داشته باشد و همواره همه اقشار را در تصمیم گیری خود بیند .
برنامه « امواج شبهه » که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه های معاند فارسی زبان است ، روزهای یکشنبه و سه شنبه ساعت 16 به مدت 60 دقیقه به روی آنتن این شبکه به نشانی موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز می رود و در این قسمت به رفتارشناسی رسانه های بیگانه در ترویج بی حجابی و بی عفتی در جامعه پرداخت.
این برنامه به تهیهکنندگی سیده فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتمسازی سمیرا صدیق کردی ، گویندگی فاطمه عبدالوند و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان میشود.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد