تلاش ماهواره‌ها برای درک هیجانات جوانان/ القای باید و نباید تنفر ایجاد می‌کند

به گزارش جام جم آنلاین، یکی از ابعاد مهم و محل تمرکز رسانه های بیگانه حوزه فرهنگ است که پوشاک و سبک پوشش جامعه بخش اساسی آن به شمار می رود. از همین رو ترویج پوشش های نامناسب ، تبلیغ لباس های ضد عرف ، فرهنگ سازی نظام پوششی مدلینگ ، تلقین مدگرایی غربی و ... روز به روز تشدید می شود . فصل گرم تابستان هم بهانه ای برای رسانه های معاند است که مدلینگ ماهواره ای و پوشش های مبتذلی را ترویج دهند که حتی در برخی کشورهای غربی هم ناهنجاری تلقی می شود. درواقع این رسانه ها با ارائه الگوهای کاذب و الگوسازی انحرافی در اقشار مختلف جامعه تلاش می کند با ورود به عرصه پوشش جوانان رخنه ای در نظام معنایی و فکری آنها وارد کند و در پی آن یک ملت تهی از هدف ، آرمان و الگو بسازد. گرچه جامعه ما اسلامی و مبتنی بر عرف و فرهنگ کهن ایرانی سامان یافته و همچنان با حمایت و قدرت اکثریت به پیش می رود اما نباید از هجمه شدید رسانه های بیگانه که بر جوانان این مرز و بوم متمرکز شده اند ، غفلت کرد.

مقابله با این فرآیند یک جنبش چند سویه رسانه ای ، فرهنگی ، اجرایی و قانون گذاری می طلبد که بایستی در پرتو یک هم افزایی هدفمند بیش از پیش ساماندهی شود . از این رو برنامه « امواج شبهه » امروز نقش رسانه های بیگانه در شكل دهی به سبك پوشش جوانان را مورد بررسی قرار می دهد . در این برنامه که به همت سرویس سیاسی رادیو گفت وگو برگزار شد ، دكتر زینب السادات رفیعی پور ، مدیرعامل مركز مطالعات فرهنگ سیاسی و روابط بین الملل و حجت الاسلام عباس روزمه ،كارشناس و پژوهشگر حوزه رسانه به بحث و گفتگو پرداختند که مشروح آن را می خوانید ؛

** اگر به برنامه های رسانه های معاند در رادیو ، تلویزیون و شبکه های اجتماعی و مجازی توجه داشته باشیم ، تمرکز آنها بر جوانان و پوشش آنها را به خوبی و روشنی می بینیم . از نظر شما علت تمرکز بر این بخش چیست و چرا در بخش هویتی موضوع پوشش را پیگیری می کنند؟

روزمه – اگر از جوانان ایرانی بپرسیم المان های فرهنگی ایران چه نوع پوششی را برای یک فرد ایرانی جایز می داند یعنی یک جوان ایرانی چه پوششی داشته باشد که نشان دهند ایرانی بودن او باشد ، چه پاسخ می دهند ؟ آیا این همان فرهنگ ایرانی است

* آداب و رسوم منجر به شکل گیری تمدن می شود  

** منظور شما این انتقاد است که در بحث پوشش همیشه گفته شده « این گونه نباشید » و آن گونه که باید باشیم نادیده گرفته شده است ؟

روزمه – در مقوله فرهنگ بایدها و نبایدهای به این شکل را نمی پسندم . درواقع فرهنگ باید کاملا لطیف باشد و به آرامی به عرصه اجتماع ورود پیدا کند . ابتدا باید بدانیم روی سخن ما کدام کیست . وزارت ارشاد است یا سازمان تبلیغات اسلامی و توجه به این موضوع که چرا رسانه های معاند به این موضوع می پردازند اهمیت زیادی دارد . یکی از المان ها و نقاطی که منجر به شکل گیری تمدن می شود همان آداب و رسوم و سبک پوشش است . به عنوان مثال در بیشتر خانواده های ایرانی سفره منسوخ شده است و هر یک از اعضای خانواده به تنهایی پشت میزش غذا می خورد یعنی محوریت پدر ، مادر و جامعه فرهنگی و ایرانی ما کم کم از بین می رود . وجه دیگر فرهنگ ، پوشش و لباس است که با ساخت برنامه ها و محتوا در جامعه ما رواج پیدا کرده است و مدلینگ های گوناگون به سطح جامعه رسیده است و شرایطی ایجاد شده است که جامعه هدف ، این مدها را برمی گزیند .

* فرهنگ و آداب ایرانی در حال از دست رفتن است

روزمه – آنچه موجب تاسف است نبود هیچ گونه راهکار در برابر هجمه بزرگ رسانه های معاند در موضوع پوشش است . متاسفانه حتی فیلمسازان هم در تولیدات سینمایی و تلویزیونی خود ، از پوشش هایی بهره برده اند که سبک غربی بوده است و هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی ندارد . این نژاد آریایی که به آن افتخار کنیم سبک پوشش خاص یا آداب و سنن ویژه خود را ندارد ؟ این گونه که پیش می رویم در حال باختن تمام این فرهنگ هستیم و مدتی دیگر ، به کشوری تبدیل خواهیم شد که هیچ آداب و رسومی ندارد . به دلیل اهمیت این موضوع بود که مقام معظم رهبری تا بامداد ، تعداد زیادی از اندیشمندان را دعوت می کردند و برای ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی گفتگو و چاره اندیشی می کردند. درواقع آنها در پی گسترش سبکی از زندگی یک ایرانی بودند که اسلام هم آن را تایید کرده باشد . در این میان رسانه های معاند برای آن که بر طبل جهانی شدن بکوبند و این انگیزه را در ایرانیان ایجاد کنند که ما برای آن که تک قطبی شویم و برای دنیا نسخه بنویسیم باید سبک ویژه ای از آداب و رسوم را داشته باشیم . مانند همان چیزی که در میان فراماسون ها رواج داشت یا آنچه که در قالب بهاییت تحت عنوان دین منحصر به فرد گسترش داده شد تا آنان که به معنویت و دین اهمیت می دهند هم تغییر پیدا کنند . درباره آداب و رسوم هم همان گونه که می بینیم شبانه روز در حال تولید برنامه هستند و ما هیچ راهکار اساسی برای این موضوع نداریم.

* القای باید ها و نبایدها تنفر ایجاد می کند

** نظر شما این است که در این حوزه تنها از نفی سخن گفته ایم و به آگاه سازی بسنده کرده ایم که نوع پوششی که انتخاب شده با فرهنگ ایرانی اسلامی همخوانی ندارد ...

روزمه –  بله ، این باید ها و نبایدها نوعی انزجار ایجاد می کند یعنی ما نباید به جوان بگوییم چه چیزی درست و چه چیزی اشتباه است ، ما باید الگوی درست را به آنها معرفی کنیم تا خودش انتخاب کند چرا که جوان امروزی با چند سال گذشته تفاوت دارد و آنچه که فرد 30 سال پیش می پذیرفت ، قبول نمی کند و می خواهد هرچه دوست دارد بپوشد.

** بله ، طرف مقابل هم دقیقا از این حفره استفاده کرده است و به جوانان می گویند چگونه رفتار کنند و چه بپوشند...

روزمه –  آنها نمی گویند چه بپوشید ، لباس مورد نظرشان را به مانکن ها می پوشانند ، با جلوه های بصری جذابیت ایجاد می کنند و جوان ایرانی آنها را انتخاب می کند .

* ماهواره ها نیازهای روانی جوانان ایرانی را می شناسند

** خانم رفیعی پور ، در حال حاضر حوزه فضای مجازی مانند اینستاگرام یا ماهواره ها ، مدل های گوناگونی برای نوع پوشش ارائه می شود یعنی از طریق بستر تکنولوژی ،  تغییر هویت ایرانیان را شکل می دهند . شما تغییر هویت از طریق تغییر پوشش را چگونه ارزیابی می کنید؟

متاسفانه باید پذیرفت که ماهواره ها در درک نیازهای روانی جوانان ما توانمند هستند . با توجه  به این که بخش مهمی از هیجانات جوانان را مد و مدلینگ های خاص اغنا می کند ، به همین دلیل ما باید در این حوزه بسیار فعال باشیم . اگر می پنداریم بیگانگان توانسته اند برای جوانان ما جذابیت های خاص داشته باشند ، این مسئله قطعا ناشی از کم کاری ماست . جوانان کشور ما برای آن که هیجانات خود را پوشش دهند و از شور و نشاط جوانی برخوردار باشند ، دوست دارند زیباترین لباس ها را با توجه به گوناگونی سلیقه ها داشته باشند . بنابراین لازم است زنجیره ای از روان شناسان ، جامعه شناسان و پژوهشگران حوزه اجتماعی و سیاسی را داشته باشیم تا نیازهای جوانان ایرانی درباره ظاهر مطلوب آنها درنظر بگیرند . البته منظور از ظاهر ،  مورد پسند من یا امثال من نیست ، مقصود چیزی است که جوانان با سلیقه های مختلف را راضی کند. ما می توانیم مطابق با سلیقه جوانانمان برندهای ایرانی اسلامی در سطح بالای کیفیت و جذابیت داشته باشیم . قطعا زمانی که جوانان در درون خانواده بزرگ ایران اشباع شوند ، شبکه های خارجی و ماهواره ای جذابیتی برای آن نخواهند داشت.

* برای امربه معروف باید در شرایط مناسب وارد شویم

** آقای روزمه تکنیکی در علوم شناختی به نام « مدال برنز ، ارزش طلا و برداشت قهرمان » وجود دارد که رسانه های بیگانه با استفاده از این  تاکتیک به رفتار غیرمنطقی شهروند معمولی ضریب می دهند و کالاهای خود را مانند طلا ارزش گذاری می کنند و در نهایت فرد را به قهرمان تبدیل می کنند . مانند چیزی که این روزها در شبکه های ماهواره ای می بینیم که یک خانم بی حجاب از واکنش مردم به خود فیلم میگیرد ، پخش می کند و تصور می کند که قهرمان است .

این موضوع هم مشکل ماست . در چنین شرایطی که هدف شخص این است که بر سر موضوعی با ما وارد چالش و تنش شود ما نباید با او وارد بحث و مجادله شویم . درواقع وظیفه دینی ما امر به معروف و نهی از منکر در جایی است که می دانیم تاثیر دارد و باید این وظیفه را به صورت زبانی انجام دهیم و بگذریم . اگر ما بتوانیم دانش را به صورت درست به جامعه هدفمان منتقل کنیم موفق می شویم و شاهد واکنش نامعقول از سمت او نخواهیم بود . متاسفانه این بحث ها موجب ایجاد تنفر و از هم گسیختگی اجتماعی می شود.

* در سبک پوشش ایرانی نوآوری نداریم

** خانم رفیعی پور ، آیا به نظر شما ارزان بودن لباس های ناهنجار می تواند بر انتخاب آنها توسط افراد جامعه تاثیرگذار باشد؟

با توجه به این که مردم در ایران با مشکلات اقتصادی روبرو هستند ، هرچه لباس و پوشاک ارزان تر باشد ، مسلما افراد بیشتری برای خرید آن اقدام خواهد کرد . اگر بخواهیم مردم، لباس هایی که فرهنگ ایرانی اسلامی دارد را استفاده کنند ، باید علاوه بر الگوها و مدل های سنتی ، ابداع هم داشته باشیم یعنی لباس های جدید با المان های ایرانی اسلامی و با تنوع بالا تولید کنیم به طوری که برای نسل جوان جذابیت  داشته باشد . گاهی در برخی از اقشار جامعه ارزان یا گران بودن اهمیت زیادی ندارد ، آنچه که مهم است جذابیت های پوشاک است که متاسفانه ما با وجود آن که مدعی ترویج سبک پوشش ایرانی اسلامی هستیم هنوز نتوانسته ایم در پوشاک جذابیت و نوآوری داشته باشیم .

همان طور که می دانید اگر بخواهیم پوششی را در میان قشر جوان جامعه رواج دهیم نمی توانیم فقط به طراحان لباس بسنده کنیم ، باید روان شناسانی نیازهای هویتی جوانان کشور را شناسایی کنند . همچنین ما نیازمند الگو هستیم . درواقع باید به جای گفتن ، راه درست را نشان دهیم تا آنها پیروی کنند . البته پیروی به معنای مطیع بودن کورکورانه نیست ، بلکه به این معناست که جوانان ایرانی به دلیل هوش و فهم بالایی که دارند می توانند درست را از نادرست تشخیص دهند و خود آنچه بهتر است را انتخاب کنند . جوانان ما بسیار با سلیقه هستند و حق دارند بهترین و زیباترین لباس را بپوشند پس ما باید تلاش کنیم که بهترین ها را برای آنها فراهم کنیم . برای براورده کردن این نیاز هم نباید متکی به یک ارگان یا سازمان باشیم .

* رسانه ها باید نشست های تخصصی برگزار کنند

** در این موضوع و بحث های هویتی ، واکنش و برخورد ما با رسانه های معاند و جرین سازی آنها باید چگونه باشد ؟

روزمه – متاسفانه ما در حوزه رسانه همواره در حالت دفاعی هستیم ، پس گام نخست این است که از این حالت خارج شویم و هجوم را آغاز کنیم . نخستین کاری که رسانه های داخلی می توانند در این عرصه انجام دهند این است که میزگردهایی با حضور نخبگان و صاحب نظران حوزه مد و لباس برگزار کنند . همچنین روان شناسان و اندیشمندان فرهنگی در این نشست ها راهکارها را بیان کنند و نتایج این هم اندیشی ها به صورت آنی منتشر شود تا مردم به عنوان داور مسائل را ببینند و بشنوند و با توجه به شرایط قضاوت کنند .

در نهایت خروجی آنچه که در رسانه اتفاق می افتد توسط نهادهای حاکمیتی ضمانت اجرا پیدا کند . درصورتی که این نهادها نباشند بسیاری از کارها شدنی است . درهمین راستا می توان به تفاوت قیمت چادر ایرانی و خارجی اشاره کرد . در کمال تعجب می بینیم که چادر کره ای و چینی با تمام هزینه های حمل و گمرکی بهای کمتری نسبت به جنس ایرانی دارند . در کلام آخر باید بگویم ، اگر موضوع حجاب برای مسئولین ایرانی اهمیت داشته باشد حتما وارد این عرصه می شوند ، برای آن بودجه تصویب می کنند و تولیدکنندگان برتر این حوزه را تشویق می کنند .

برنامه « امواج شبهه » که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه های معاند فارسی زبان است ، روزهای یکشنبه و سه شنبه ساعت 16 به مدت 60 دقیقه به روی آنتن این شبکه به نشانی موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز می رود و در این قسمت نقش رسانه های بیگانه در شكل دهی به سبك پوشش جوانان را مورد بررسی قرار داد .

این برنامه به تهیه‌کنندگی سیده ‌فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتم‌سازی سمیرا صدیق کردی ، گویندگی فاطمه عبدالوند و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان می‌شود.