مقایسه حفظ تصویری با حفظ صوتی قرآن کریم

جهت یادگیری و کسب هر مهارتی نیاز به طی کردن یک روش آموزشی می‌باشد. برای ورود به عرصه حفظ قرآن نیز باید ابتدا یک روش حفظی مناسب را انتخاب کرد. انتخاب روش مناسب، مسیر حفظ را آسان و هموار کرده و بسیاری از مشکلات و سؤالاتی که در این مسیر برای حافظ به وجود می‌آید را برطرف می‌سازد.

کد خبر: ۱۳۶۳۳۳۸

روش حفظ تصویری و حفظ صوتی از متداول‌ترین روش‌های حفظ قرآن هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی این دو روش حفظی و مقایسه آن ها به یکدیگر پرداخته‌ایم.

چگونه قرآن را تصویری حفظ و به خاطر بسپاریم؟

هر کدام از روش‌های حفظ قرآن روی یکی از حواس پنج‌گانه تمرکز دارند. در روش حفظ تصویری تمرکز اصلی بر روی قدرت بینایی می‌باشد.

این روش بر پایه حک تصاویر آیات در ذهن صورت می‌گیرد. به این شکل که شخص حافظ با دقت و نگاه کردن دقیق به آیات، موقعیت و جایگاه هر آیه در صفحه را به خوبی به خاطر می‌سپارد و این موقعیت را در حافظه خود ثبت می‌کند. در این روش در واقع حافظ فایل های تصویری کم جایی از صفحات قرآن عثمان طه را در حافظه خود حک می‌کند.

حفظ دقیق موقعیت آیات در این روش اهمیت بالایی دارد. بعد از به خاطر سپاری موقعیت دقیق هر آیه در حافظه و تکرار چندباره آن، به مرور محفوظات پرداخته می‌شود. مرور و تکرار محفوظات به روش های مختلفی انجام می‌شود؛ در نهایت با طی کردن این مراحل یک تصویر شفاف و دقیق از هر آیه به حافظه بلندمدت انتقال داده می‌شود.

چگونه با روش حفظ صوتی قرآن را حفظ کنیم؟

اگر به تلاوت سوره‌ها توسط قاریان مختلف دقت کرده باشید متوجه می‌شوید که آیات قرآن دارای صوت و لحنی دل‌نشین هستند. روش حفظ صوتی دقیقاً بر همین اساس بنا شده است. در این روش حفظی شخص با کمک حافظه شنیداری آیات را به ذهن می‌سپارد.

برای یادگیری قرآن با روش حفظ صوتی ابتدا باید شخص حافظ، صوت یکی از قاریان قرآن را انتخاب کند. بعد از انتخاب قاری ، شخص حافظ شروع به گوش کردن آیات با صدای قاری مورد نظر می‌کند. روند گوش کردن و تکرار آیات باید آن‌قدر صورت بگیرد که آیات به خوبی در حافظه شخص ثبت شوند.

در این روش حافظ در واقع صوت و لحن قاری منتخب را حفظ می‌کند؛ بنابراین پایه و اساس این روش حفظی برحسب شنیدن صوت و لحن آیات و سپس تکرار کردن و به خاطر سپاری آیات است. در ادامه روند حفظ مانند هر روش حفظی دیگری، آیات حفظ شده با شیوه‌های مختلف، مرور و تکرار شده و در حافظه بلندمدت ثبت می‌شوند.

مقایسه حفظ تصویری با صوتی قرآن

حال سؤالی که به وجود می‌آید این است که کدام یک از این دو روش برای حفظ قرآن مناسب‌تر و بهتر است؟

برای پاسخ به این سؤال به مقایسه ویژگی‌های این دو روش می‌پردازیم:

معمولاً اکثر افراد تصویر دوستان دوران دبستان خود را به شکل واضحی به یاد می‌آورند چرا که این داده‌ها در حافظه تصویری آن ها ثبت شده است و این در حالی است که به یادآوری نام آن ها کار بسیار سختی می‌باشد چرا که نحوه صوت، لحن و آوا نام آن ها را به مرور زمان فراموش کرده‌اند و از حافظه صوتی آن ها پاک شده است.

در این مثال ساده به‌راحتی می‌توان فهمید که قدرت حافظه تصویری چندین برابر بیشتر از حافظه صوتی می‌باشد. شخص حافظ در روش حفظ صوتی در صورت فراموش کردن بخشی از صوت و لحن قاری منتخب خود در واقع بخشی از آیات را فراموش می‌کند. به جهت انباشت بیش از حد محفوظات در این روش و فراموشی آیات به مرور زمان فرد دچار کمبود اعتمادبه‌نفس شده و در میانه راه انگیزه خود را برای حافظ کل شدن از دست می‌دهد و تصور می‌کند که مشکل از حافظه او می‌باشد و این موضوع باعث دل‌زدگی شخص از حفظ قرآن می‌شود.

طبق تجربیات حافظان مختلف بهتر آن است که از حفظ صوتی برای حفظ آیات جزء 30 که دارای صوت و لحنی دل‌نشین و در عین حال آیاتی کوتاه می‌باشد استفاده شود. استفاده از حفظ صوتی برای به خاطر سپردن آیات بزرگ و طولانی باعث انباشت بیش از حد محفوظات، به هم ریختگی آیات در حافظه و خستگی حافظه می‌شود.

در واقع می‌توان گفت روش حفظ صوتی مناسب یک قشر خاص از جامعه می‌باشد. این روش مناسب افراد کم‌سواد، کودکان، افراد نابینا و کم‌بینا و افرادی که روان خوانی قرآن آن ها ضعیف است، می‌باشد ولی در هر صورت داده‌های ذخیره شده در این روش حفظی بسیار فرار بوده و نیاز به تکرار فراوان دارد.

در روش حفظ تصویری قرآن به جهت ثبت موقعیت دقیق آیات در ذهن هیچ‌گونه به هم ریختگی و انباشت محفوظاتی صورت نمی‌گیرد. معمولاً در هنگام پرسش از اواسط سوره‌های مختلف در روش حفظ صوتی شخص دچار خطا و اشتباه می‌شود؛ اما در روش حفظ تصویری به جهت ثبت دقیق موقعیت آیات در ذهن چنین مشکلی صورت نمی‌گیرد و حافظ آیات را به شکل واضح و روشنی به خاطر می‌آورد.

با وجود این ویژگی‌ها در این دو روش حفظی، بسیاری از افراد به جهت آسان بودن روش یادگیری حفظ صوتی و عدم نیاز به مربی در این روش، حفظ خود را بر این مبنا پایه‌گذاری می‌کنند. یادگیری حفظ تصویری برخلاف حفظ صوتی بدون رفتن به کلاس امکان‌پذیر نمی‌باشد.

حفظ سه‌بعدی جامع و کامل‌ترین روش حفظ قرآن

همان‌طور که گفته شد استفاده از حفظ صوتی در یادگیری آیات سوره‌های کوتاه جز 30 بسیار مفید و کاربردی است به همین جهت توصیه بسیاری از حافظان قرآن بر این است که از روش حفظ صوتی به‌عنوان روش اصلی حفظ استفاده نشود بلکه در کنار دیگر روش‌ها و به‌عنوان روش مکمل استفاده شود.

بهترین شیوه حفظ قرآن استفاده از ترکیب هر دو روش در کنار یکدیگر می‌باشد. در روش حفظ سه‌بعدی که یکی از شیوه‌های کامل و جامع حفظ قرآن است از هر دو این روش‌ها استفاده می‌شود. در روش حفظ سه‌بعدی شخص با استفاده از حافظه دیداری، حافظه ادراکی و حافظه صوتی آیات را به ذهن می‌سپارد به همین خاطر این روش یکی از روش‌های مانا و ماندگار حفظ قرآن است.

در حال حاضر روش حفظ سه‌بعدی به‌صورت تخصصی توسط حافظ بین‌المللی قرآن کریم دکتر علی رجبی در حال تدریس می‌باشد. جهت آشنایی بیشتر با این روش می‌توانید به سایتeliyeen.com مراجعه کنید.