خداحافظی تلخ با 4000 سفیدپوش

 اما محمد میرزابیگی، رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید این وعده عملی نشده است و حدود 4000 پرستار که در نوبت استخدام بودند از کار بیکار شده‌اند؛ پرستارانی که در طرح 89 روزه به کار گرفته شده‌اند طرحی‏اند و به صورت شرکتی کار می‎کنند.

لازم به یادآوری است این پرستاران در روزهای سخت شیوع کرونا در کشور زمانی که در شرایط بحرانی بودیم پای کار آمدند و با بیماری مبارزه کردند.

بیکار شدن پرستاران در شرایطی اتفاق می‏افتد که نظام سلامت کشور دست‌کم با کمبود 100هزار پرستار روبه‌روست و کرونا همچنان در ایران و جهان شایع است.

در این شرایط، میرزابیگی نگران شرایط پرستاران‌ است، چراکه بسیاری از قول‌هایی که تاکنون به پرستاران داده شده است از مقام وعده فراتر نرفته است؛ برای نمونه، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیز با وجود تخصیص بودجه هنوز اجرایی نشده است.

کارانه پرستاران هنوز اندک است و به موقع هم پرداخت نمی‎شود و تا امروز به پرونده فقط 66 شهید سلامت پرستاری رسیدگی شده است؛ در حالی که در دو سال گذشته حدود 150 پرستار به‌دلیل ابتلا به بیماری کرونا جان خود را از دست داده‌اند.

در دو سال گذشته وعده‌های زیادی به پرستاران داده شده، چند درصد از این وعده‎ها به مرحله عمل رسیده است؟

دست‌کم با مجموعه رفتارها‌ در حوزه پرستاری و در دایره اختیارات وزارت بهداشت و درمان و سازمان برنامه و بودجه اگر شرایط به این شکل پیش برود فکر نمی‎کنم هیچ‌کدام از وعده‎هایی که تا به‌حال به پرستاران داده‌اند، عملی شود. امروز بیشتر وعده‏هایی که به مدافعان سلامت دادند فراموش شده است. این درحالی است که رهبر معظم انقلاب از کادر درمان و پرستاران به صورت ویژه تشکر کردند و خواستند مساله کمبود نیروی کادر درمان حل شود.

یعنی حتی تعیین وضعیت پرستاران هم برخلاف وعده‎های مدیران بهداشت و درمان امسال به سرانجام نمی‎رسد؟

به جای تعیین وضعیت پرستاران از یک ماه مانده به سال نو، بیمارستان‎ها عذر حدود 1937 نیروی پرستار را خواستند. این برنامه بعد از نوروز هم ادامه داشت و حالا بیش از 4000 نیروی پرستار 89 روزه، طرحی و شرکتی که در بیمارستان‎های دولتی و نه در بیمارستان‎های خصوصی مشغول به کار بودند از کار بیکار شدند. پرستارانی که با دعوت دولت برای مراقبت از بیماران وارد صحنه مبارزه با بیماری کرونا شدند و در روزهای سخت کرونا در کنار مردم ایران بودند، شیفت دو هفته‎ای در بیمارستان گذراندند و از افراد مبتلا که حتی اعضای خانواده‎شان حاضر به پرستاری و مراقبت از آنها نبودند پرستاری کردند. حالا به جای این که در بدنه نظام درمان استخدام شوند، بعد از این همه ازخودگذشتگی از کار بیکار شدند. مدیران بیمارستان به جای تشکر و قدر گذاشتن به عمل پرستاران، آنها را از کار هم محروم کردند. کجای دنیا با پرستاران این‌طور برخورد می‎کنند؟

اما معاونت پرستاری وزارت بهداشت و درمان قول داده بود که در سال 1401 پرستاران تعیین وضعیت می ‏شوند.

بله. در نامه‎ها و مکاتبات وزارت بهداشت و درمان آمده است که پرستاران 89 روزه، طرحی و شرکتی در بیمارستان‎های دولتی باید تعیین وضعیت شوند. نامه‎ها و دستورات اداری که موجود است تاکید می‌کند باید این اتفاق بیفتد؛ در حالی که در عمل اتفاق دیگری می‎افتد و مدیر بیمارستان هر طور که سلیقه اوست رفتار می‎کند.

شما چرا وارد عمل نمی‎شوید و از حقوق پرستاران دفاع نمی‎کنید؟

ما هر روز به وزارت بهداشت و درمان، سازمان برنامه و بودجه و دفتر ریاست‌جمهوری نامه می‏زنیم و شکایت می‏کنیم چرا با پرستاری که در روزهای سخت دست شما را گرفته، کمک‌تان کرده و جان خودش را کف دست‎هایش گذاشته این‌طور رفتار می‌کنید؟ با وجود کمبود نیروی کار، تاکید رهبر معظم انقلاب بر استخدام نیروی تازه‌نفس پرستاری و پیگیری‎های رئیس‎جمهور اما باز او را از کار بیکار می‌کنید. هر روز جلسه می‎گذاریم و درخواست داریم که این مشکلات را حل کنند.

جواب آنها چه بود؟

همه می‎گویند ما حمایت می‏کنیم تا شرایط به بهترین شکل برای پرستاران پیش برود. همه جواب سربالا می‏ دهند.

بیشتر توضیح می‌دهید؟

موضوع این است که آنها می‎گویند ما دستور دادیم تا پرستاران تعیین وضعیت شوند و حتی خواستیم نیروی تازه‏نفس هم به کادر سلامت و پرستاری اضافه شود. مشکل، هم‌خوانی نداشتن حرف و عمل آنهاست. رهبر معظم انقلاب تاکید دارند که معضلات پرستاری حل شود، رئیس‎جمهور هم پیگیری می‎کنند. وزارت بهداشت و درمان هم حمایت خود را دارد. معاونت پرستاری بهداشت و درمان هم دستور می‏دهد که مطالبات به سرانجام برسد اما در سطح مدیران میانی و پایینی، در دانشگاه‎های علوم پزشکی تمامی این دستورات به شکل دیگری اجرا می‎شود. مدیران میانی سلیقه‎ای برخورد می‎کنند و هر تصمیمی که خودشان دوست دارند می‌گیرند.

این کار اما خلاف قانون است.

قوانین در وزارت بهداشت و درمان اجرا نمی‎شود. اجراشدن مصوبه و لایحه دیگر جای خود دارد. همه این‌ مشکلات به این دلیل است که هیچ ناظری بر اجرایی‌شدن دستورات نظارت نمی‏کند. ما نامه زدیم به دفتر ریاست‌جمهوری و اعلام کردیم دستور وزارت بهداشت و درمان نادیده گرفته می‎شود. جواب آمده است که پیگیری می‎کنیم و مشکلات حل می‏شود. موضوع این است که ضمانت اجرایی برای عملی‌شدن دستورات رئیس‌جمهوری وجود ندارد. درحالی‌که اگر ناظر کلی بر اجرایی شدن دستورات نظارت داشت ما با این مشکلات مواجه نبودیم و انرژی‏مان صرف مسائل دیگر می‎شد. ما با معضل کمبود نیروی شدید پرستاری مواجه هستیم. حداقل 100هزار پرستار کم داریم و به‌جای استخدام پرستار تازه‏نفس، حدود 4000پرستار را هم از کار بیکار می‎کنند. این در حالی است که اولویت استخدام با پرستارانی است که در طرح 89 روزه شرکت کردند، به صورت شرکتی کار می‎کنند و طرح خود را می‎گذرانند. شما فکر می‏کنید این پرستارانی که از کار بیکار شدند چه کار می‏کنند؟ آنها وقتی بی‌مهری می‌بینند از کشور مهاجرت می‎کنند.

این در حالی است که حدود 6000 پرستار هم از زمان شیوع کرونا ‌در کشور از کار خود انصراف دادند.

بله. به همین دلیل است که می‎گوییم با کمبود شدید نیروی پرستاری مواجه هستیم. سرانه پرستار ما به‌ازای هر تخت بیمارستانی حدود 0.4 تا 0.8 در 24 ساعت است. این سرانه یک‌چهارم پایین‌تر از متوسط جهانی است. سرانه و متوسط جهانی، حدود چهار پرستار به هر تخت بیمارستانی است.

در این شرایط اگر سویه جدیدی فراگیر شود چه باید کرد؟

جامعه پرستاری‌ای که حداقل من می‎شناسم با چنگ و دندان مبارزه می‎کنند و به خاطر انسانیت، به خاطر رهبرشان و به دلیل این که هموطنان‌شان را دوست دارند کار می‎کنند. هرچند که روحیه و توان پرستاران به‌شدت ضعیف شده است. یک پرستار دو سال با تمام وجود کار کرده و از جان مایه گذاشته است اما نه به او کارانه دادند و نه مطالبات دیگرش را به سرانجام رساندند. همه این‎ها بر آمار مرگ‌ومیر کرونا تاثیر دارد. حداقل در دوران کرونا به اثبات رسید که هر چه پرستاران خسته‏تر باشند و امکان مراقبت از بیماران کمتری را داشته باشند، به وظایف‌شان هم با کیفیت پایین‎تری عمل می‎کنند و همه این‎ها سلامت مردم را نشانه می‎رود. همه این‎ها در نتیجه متوجه سلامت مردم است.

کارانه پرستاران چه مدتی است که پرداخت نشده؟

وزارت بهداشت و درمان هنوز به بسیاری از پرستاران بدهکار است. حداقل سه ماه معوقات پرستاران پرداخت نشده است. این در حالی است که حدود صد تا 500هزار تومان به آنها کارانه پرداخت می‎شود.

با این شرایط امسال هم نباید منتظر اجرای قانون تعرفه‎گذاری خدمات پرستاران باشیم.

قانون تعرفه‏گذاری خدمات پرستاری فرق دارد. بحث اجرای قانون در وزارت بهداشت و درمان مطرح شده است و شما می‎دانید که بودجه‎ای هم برای اجرای آن در نظر گرفته‌‎اند. هرچند که لازم است پیگیری‎های لازم از طرف ما و از طرف وزارت بهداشت و درمان انجام شود.

مهاجرت 6000 پرستار

آمار دقیقی از مهاجرت پرستاران وجود ندارد. برخی معتقدند که هر ماه 100 تا 500 پرستار به کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس مهاجرت می‎کنند.

میرزابیگی هم آمار تقریبی در اختیار دارد. او تاکید می‏کند که مهاجرت پرستاران از کشور در دو سال گذشته به‌شدت افزایش پیدا کرده است.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری کشور معتقد است که حدود 6000 پرستار در سال گذشته از کشور مهاجرت کرده‌اند البته میرزابیگی معتقد است که تعداد پرستاران مهاجر بیشتر از این آمار هم هست.

آمار مهاجرت حدود 6000 پرستار با توجه به درخواست پرستاران برای دریافت مجوز شماره نظام‌پرستاری از این سازمان به دست آمده است.

چراکه برخی از پرستارانی که مهاجرت می‎کنند درخواستی برای دریافت شماره نظام‌پرستاری از این سازمان ندارند و بدون شماره نظام‌پرستاری در کشورهای مقصد مشغول به کار می‌شوند.

میرزابیگی می‎گوید: «وقتی با پرستاری که از جان مایه می‎گذارد بی‎مهری می‎کنند، به مطالبات او بی‌توجهند و حتی با وجود این‌که به او وعده استخدام دادند، از کار بیکارش می‏کنند مهاجرت پرستاران عجیب‌وغریب نیست.»

او معتقد است برای جلوگیری از مهاجرت پرستاران باید جذابیت‌های شغلی افزایش پیدا کند. باید وعده‌ها عملی شوند و مهم‎ترین مساله این‌که امنیت شغلی پرستاران هم تامین شود.

روند کند رسیدگی به پرونده‎ شهدای سلامت

بیش از دو سال از شیوع ویروس کرونا در کشور می‎گذرد و تعداد زیادی از کادر درمان در این دو سال جان خود را به دلیل ابتلا به بیماری کرونا از دست داده‌اند. همان سال اول ورود کرونا به کشور قرار شد اعضای کادر درمانی که به دلیل کرونا جان خود را از دست می‎دهند شهید سلامت شناخته شوند. موضوع اما این است آمار رسمی پرستارانی که در دوران کرونا جان خود را از دست داده‌اند متفاوت است.

آمار 145 تا 150 شهید مطرح است. این در حالی است که فقط به پرونده 66 شهید سلامت در این مدت زمان رسیدگی شده است.

میرزابیگی می‎گوید کمیته‎ای متشکل از وزارت بهداشت و درمان و بنیاد شهید وظیفه دارند تا به پرونده‌های شهدای سلامت رسیدگی کنند که البته در مدت زمان دو سال تنها به پرونده نیمی از شهدای سلامت رسیدگی شده است.

در این شرایط بسیاری از خانواده‎های شهدای سلامت از اینجا رانده و از آنجا مانده چشم‌انتظار تعیین تکلیف پرونده‎های عزیز ازدست‌رفته‎شان هستند. مشکلی که البته از نظر او تنها باید با همت وزارت بهداشت و درمان و نیز بنیاد شهید حل شود.

لیلا شوقی - جامعه / روزنامه جام جم