صنعت هسته‌ای؛ مسیر رفته و راه‌های پیش رو

صنعت هسته‌ ای جزو فناوری‌های اولویت‌دار، کلیدی و حیاتی برای پیشرفت صنعتی و اقتصادی کشور است و اگر در این حوزه تلاش شود حتما کشور می‌تواند مسیر رشد و پیشرفت را به خوبی طی کند.

ایران چند دهه است که در حوزه فناوری هسته‌ای به رشد و توسعه رسیده و دستاوردهای مهمی را تاکنون در بخش‌های مختلف این صنعت داشتیم اما با این وصف هنوز با آنچه که باید برسیم فاصله قابل توجهی داریم. بخشی مهمی از این کندی ناشی از تاثیرات مذاکرات هسته‌ای است.

بخصوص در دوره هشت‌ساله دولت پیشین در نتیجه مذاکرات و پذیرش برجام، بخش زیادی از مسیر توسعه صنعت هسته‌ای متوقف شد و در بخش‌هایی هم عقب‌گرد داشتیم و بخش‌هایی از فناوری‌ هم به جهت تعهداتی که در قالب برجام داشتیم از بین رفت.

فرصت هشت‌ساله‌ای که از دست دادیم خسارات زیادی را به صنعت هسته‌ای وارد کرد و طی سال‌های آتی باید بکوشیم که خسارات‌ وارد شده را جبران کنیم.

با این وصف، حتی با وجود پذیرش برجام هم ما می‌توانستیم در برخی حوزه‌ها از جمله بخش کشاورزی به پیشرفت‌هایی دسترسی پیدا کنیم و اما با این وصف حتی با وجود فرصت‌هایی که در این زمینه داشتیم باز هم تلاشی صورت نگرفت و ما به پیشرفت‌های قابل توجهی در این حوزه نرسیدیم.

به عنوان یک نمونه ما می‌توانستیم در بخش آب‌شیرین‌کن‌های هسته‌ای فعالیت کنیم و این توانمندی می‌توانست خدمات خوبی را متوجه بخش کشاورزی کشور کند.

همچنین با استفاده از صنعت هسته‌ای این امکان وجود داشت که منابع آبی شناسایی شوند و همچنین در حوزه اصلاح بذر نباتات اقدامات اساسی می‌توانست صورت گیرد.

صنعت هسته‌ای این امکان را فراهم می‌کرد که در حوزه پرتودهی به محصولات کشاورزی امکان افزایش مدت نگهداری و بهبود شرایط نگهداری را فراهم آوریم. این نکته حائز اهمیت است که 25 درصد از محصولات کشاورزی بعد از برداشت تا زمان رسیدن به بازار مصرف به‌واسطه تغییر ترکیب شیمیایی از بین می‌رود. اما با پرتودهی می‌توانستیم که این میزان هدررفت محصولات را بسیار کاهش دهیم. اما با این وصف نه سازمان انرژی اتمی در این حوزه ورود کرد و نه مجموعه‌ای حاکمیتی مطالبه‌ای از سازمان انرژی اتمی داشت.

برای کشور ما این امکان وجود داشت که در حوزه برق هسته‌ای هم به پیشرفت‌های خوبی برسیم. برخی همسایگان ما با اینکه در تولید برق پاک هسته‌ ای از ما دیرتر شروع کردند اما با این وصف از ایران پیشی گرفته‌اند و از این رو می‌طلبد که در این بخش هم توجه جدی صورت گیرد.

حسین آبنیکی - کارشناس مسائل هسته‌ای / روزنامه جام جم