آیا حکم جدید دادرسی برای فرهادی دردسرساز می‌شود؟

خبری که طی آن برای اصغر فرهادی «قرار جلب به دادرسی» صادر شد و در واکنش به این خبر کاوه راد، وکیل اصغر فرهادی هم گفت این قرار به منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند دادرسی است.
امروز کمتر کسی است که نداند سال گذشته آزاده مسیح‌زاده، دانشجوی سابق اصغر فرهادی که این کارگردان سرشناس برنده‌ دو جایزه اسکار را به سرقت ایده‌ فیلم جدیدش «قهرمان»، از مستند خود متهم کرده‌بود از سوی دادگاه ایران از اتهام افترا، تبرئه شد و از آن طرف فرهادی هم پس از آن که مسیح‌زاده به‌ طور علنی مدعی شد طرح داستانی فیلم قهرمان مستقیما از مستند دو سر برد، دو سر باخت او گرفته شده، از فرهادی شکایت کرد.
این رأی نباید منتشر می‌شد
سمانه مزارعی، وکیل پایه‌یک دادگستری و مشاور حقوقی در خصوص پرونده این فیلم و وقوع جرم و ارتکاب توسط اصغر فرهادی به جام‌جم گفت: هر فردی می‌تواند در مقام اتهام قرار بگیرد اما تا زمانی که رأی صادر و قطعی نشده، اجازه بازنشر رأی وجود ندارد؛ چرا که به نوعی بازی با حیثیت و آبروی یک فرد تلقی می‌شود. خبری که دیروز در رسانه‌ها منتشر شد حکایت از قرار جلب به دادرسی علیه این کارگردان داشت. کلمه «قرار» به تنهایی گویای همه چیز است. یعنی قرار است کاری انجام شود و این قرار به منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند دادرسی است. از طرفی یک‌سری از دعاوی در مراجع حقوقی قابل طرح است و یک‌سری از دعاوی در مراجع کیفری.
این وکیل دادگستری در این زمینه افزود: در مورد این پرونده آزاده مسیح‌زاده شکایتی را مطرح کرده. وقتی عنوان شکایت در اینجا مطرح است، پس در مرجع کیفری و در دادسرا رسیدگی اتفاق می‌افتد.
مزارعی در پاسخ به این‌که این رسیدگی به چه طریقی است، عنوان کرد: در دادسرا باید بازپرس پرونده تحقیقات اولیه را انجام دهد. پس از آن یک قراری را صادر می‌کند که یا قرار منع تعقیب است یا موقوفی تعقیب یا قرار جلب به دادرسی. حالا این سوال مطرح می‌شود اگر قرار جلب به دادرسی صادر شد، آیا فرد واقعا مجرم است؟ خیر. چون تازه یک مرحله از رسیدگی به اتمام رسیده و قرار است پرونده به مرجع بالاتری به نام دادگاه رود. در دادگاه، قاضی کیفری پرونده را بررسی می‌کند که ادله و قرائن موجود تا چه اندازه دلیل محکمی است برای این‌که فردی را متهم به سرقت ادبی یا تضییع حق یا... کنیم. تازه در این مرحله از دادگاه هم طرفین دعوا یا وکلایشان دعوت می‌شوند و از خودشان دفاع می‌کنند. بعد از این‌که هر دو طرف دفاعیات‌شان را انجام دادند، قاضی علاوه بر شنیده‌ها، به علم خود هم رجوع می‌کند تا ببیند موضوع مطرح شده چقدر می‌تواند عنوان مجرمانه داشته‌باشد.
هنوز چیزی مشخص نیست
 مزارعی در جواب این پرسش که در این مرحله اگر به فرض دادگاه رای را مبنی بر محکومیت اصغر فرهادی صادر کند، دیگر همه چیز تمام است، گفت: نخیر. حتی بعد از این مرحله هم مرحله دیگری داریم که در دادگاه تجدیدنظر اتفاق می‌افتد که قضات تجدیدنظر وارد رسیدگی می‌شوند. بنابراین تا طی شدن تمام مراحل حقوقی یک پرونده، نمی‌توان آن را بازنشر داد و به نوعی با حیثیت یک فرد بازی کرد. در این‌صورت فردی که حیثیت او لکه‌دار شده می‌تواند در داگاه به طرح شکایت بپردازد. در قانون اساسی، اصلی را مبنی بر برائت متهم داریم. پس تا زمانی‌که هنوز حکمی صادر نشده و مجرمیت یک فرد قطعی نشده حق بازنشر موارد مطرح شده در دادرسی وجود ندارد؛ چرا که ناخودآگاه خسارت مادی و معنوی به یک فرد وارد می‌شود. در مورد این پرونده هم به نظر می‌رسد اصغر فرهادی با چهره بین‌المللی که دارد بیشتر دچار خسارت معنوی شده و طرح چنین مواردی بیشتر حالت کینه‌توزی دارد. باید دید نیت خانم آزاده مسیح‌زاده از بازنشر چنین مواردی چیست. چون به لحاظ قانونی ایشان حق چنین کاری را نداشته‌است. قرار جلب به دادرسی صرفا یک قرار است و نمی‌توان آن را علنی مطرح کرد.
کارشناسان در دادگاه حضور دارند
این وکیل دادگستری در پایان تاکید کرد: در قانون‌ اساسی قانونی را داریم تحت عنوان «قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان» که طی آن اگر برای دادگاه محرز شود فردی از اثر هنری دیگری، کپی یا سرقت کرده، با او برخورد می‌شود. ولیکن در مورد پرونده فیلم قهرمان تا جایی که بنده مطلع هستم ایده اولیه را خود آقای فرهادی به خانم مسیح‌زاده داده و حتی از این خانم دست‌نوشته یا همان رضایت‌نامه‌ای مبنی بر این دارند که مستند «دو سر برد، دو سر باخت» را بر اساس طرح و ایده‌ای از اصغر فرهادی ساخته‌اند. در دادگاه در تمام حوزه‌ها (سینما، موسیقی و...) کارشناسان خبره و متخصصی وجود دارند که اگر قرار باشد موضوعی از طریق کارشناسان رسمی دادگستری مورد بررسی قرار بگیرد، به مساله ورود می‌کنند. به هرحال باید تمام مستندات و ادلات مطرح شده از سوی آزاده مسیح‌زاده مورد بررسی قرار گرفته شود تا مشخص شود اصل ماجرا چیست.