به گزارش جام جم آنلاین، ایران به دلیل قرارگیری در کمربند لرزه خیز آلپ - هیمالیا و در محل تصادم ورقههای اوراسیا - عربستان، از نظر زمین شناسی فعال است، به گونهای که حدود ۸ درصد از زمین لرزههای دنیا و حدود ۱۷ درصد از زلزله های بزرگ دنیا در فلات ایران رخ میدهد؛ چرا که حرکت همگرایی ورقه های زمین ساختی اوراسیا - عربستان سبب تغییر شکل فعال در ایران به عنوان یکی از لرزهخیزترین نواحی جهان شده است.
بخش اعظم فلات ایران از نظر زمینساختی متاثر از تغییر شکل و کوتاه شدگی ناشی از برخورد جوان ورقه های قارهای (عمدتاً در مرزهای سیاسی) است.
بیشتر زمینلرزهها در کمربندهای زاگرس، البرز، کپه داغ و یا در راستای گسل های راست الغز که مرز بلوکهای وسیع و لرزه خیز را تشکیل میدهند، متمرکز است بنابراین حاشیه بلوکهای ایران مرکزی، آذربایجان و دریای مازندران دارای لرزه خیزی بالایی است.
این بخشهای لرزه خیز هم خود دارای نرخ تغییر شکل و در نتیجه میزان لرزه خیزی متفاوت هستند.
انرژی بخشی از تغییر شکل حاصل از همگرایی، با رخداد زمین لرزه آزاد میشود که در زاگرس برابر با ۳ درصد، در البرز و کپه داغ برابر با ۳۰ درصد و در ایران مرکزی و بلوک لوت برابر با ۱۰ درصد است و تفاوت لرزه خیزی در بخشهای مختلف پوسته ایران که حاصل ماهیت پوسته و نوع دگرریختی و میزان تغییر شکل است، سبب شده که شدت و دورههای تکرار زمین لرزه ها نیز متغیر باشد، به این صورت که در بندر عباس و تنگه هرمز در هر دو سال یک زمین لرزه با بزرگای بیش از ۶ و دو یا سه زمین لرزه با بزرگای ۵ یا ۶ ریشتر رخ میدهد و این در حالی است که در محدوده بم و جیرفت تنها زمین لرزه با بزرگای بیش از ۶ در ۵ دی ۱۳۸۲ ثبت شده است.
ژرفای زمین لرزهها در پوسته ایران نیز عمدتاً کمتر از ۳۰ کیلومتر است؛ زمین لرزههای کم عمق دارای پتانسیل تخریب بالایی هستند.
بررسی زلزلههای سال گذشته نشان میدهد که استانهای بوشهر، خراسان شمالی، ایلام، کرمان، خراسان رضوی، خوزستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، فارس، اردبیل و اصفهان بیشترین تعداد زمین لرزههای ثبت شده در سال ۱۴۰۰ را متحمل شدند.
استان تهران نیز در سال گذشته تعداد ۷۰ زمین لرزه را تجربه کرده است که بزرگای آن بین ۲ تا ۳.۶ بوده است.
فروردین ۱۴۰۰
در فروردینماه ۱۴۰۰، تعداد نزدیک به ۸۲۵ زمین لرزه در ایران و نواحی مرزی رخ داده است. در طول این یک ماه تعداد ۱۵ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزهنگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین این زمین لرزهها روز ۲۹ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ با بزرگی ۵.۹ حوالی بندر گناوه واقع در استان بوشهر به ثبت رسید.
اردیبهشت
در اردیبهشتماه ۱۴۰۰، تعداد ۹۶۰ زمین لرزه رخ به ثبت رسید که از این تعداد، ۱۱ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است. بزرگترین زمین لرزه این ماه در روز ۱۷ اردیبهشت با بزرگی ۵.۵ در حوالی سنخواست استان خراسان شمالی رخ داده است.
خرداد
شبکه های لرزهنگاری مرکز لرزهنگاری کشوری در خردادماه ۱۴۰۰، تعداد ۸۵۰ زمین لرزه را به ثبت رساندند که تعداد ۱۴ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است.
بزرگترین زمین لرزه با بزرگی ۵.۲ در حوالی صالحآباد استان ایلام بوده است.
تیر
در تیرماه تعداد نزدیک به ۶۸۰ زمین لرزه به ثبت رسید که در این ماه تعداد ۱۶ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزهنگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین زمین لرزه در روز ۲۷ تیرماه با بزرگی ۵.۶ در حوالی شبانکاره استان بوشهر رخ داده است.
مرداد
در مرداد ماه ۱۴۰۰ شبکههای لرزهنگاری مرکز لرزهنگاری کشوری تعداد ۶۴۵ زمین لرزه را ثبت کردند که از این تعداد، ۱۰ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزهنگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین زمین لرزه در داخل کشور مربوط به روز ۲۱ مردادماه با بزرگی ۴.۹ در حوالی عنبرآباد استان کرمان میشود.
شهریور
بر اساس دادههای شبکههای لرزهنگاری مرکز لرزهنگاری کشوری در شهریورماه ۱۴۰۰، تعداد ۷۷۰ زمینلرزه رخ داد که تعداد ۱۰ زمین لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است.
در این ماه قوچان استان خراسان رضوی بزرگترین زمین لرزه را با بزرگای ۵.۲ در روز ۲۲ شهریورماه تجربه کرد.
مهر
در مهرماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۴۰ زمین لرزه به ثبت رسید که از این تعداد ۶۷۰ زلزله با بزرگی کمتر از ۳، ۵۵ زمین لرزه با بزرگی بین ۳ تا ۴ و ۱۳ زمین لرزه با بزرگی ۴ تا ۵ و ۳ زمین لرزه با بزرگی بین ۵ تا ۶ بوده است.
در بین استانهای کشور، استان خراسان رضوی با ۸۴ زمین لرزه، چهارمحال و بختیاری با ۶۹ زلزله و خوزستان با ۵۸ زمین لرزه بیشترین تعداد زلزلههای کشور را داشتهاند.
علاوه بر آن در این مدت استان تهران ۱۱ زمین لرزه را تجربه کرده که بزرگترین آن به بزرگی ۲.۷ در روز ۲۹ مهرماه در حوالی پاکدشت بوده است.
بزرگترین زمین لرزه مهر ماه در روز ۱۲ مهر با بزرگای ۵.۸ در حوالی قلعه خواجه استان خوزستان بوده است.
آبان
دادههای شبکههای لرزهنگاری نشان میدهد که در آبان ماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۸۶ زلزله در کشور رخ داده است که از این تعداد ۶۶۲ زلزله با بزرگی کمتر از ۳ و ۱۰۳ زلزله با بزرگی بین ۳ تا ۴ و ۱۸ زلزله با بزرگی بین ۴ تا ۵ بوده، ضمن آنکه تعداد ۲ زلزله با بزرگای ۶ تا ۷ به ثبت رسیده است.
دو زمین لرزه پیاپی به بزرگیهای ۶.۲ و ۶.۳ در روز ۲۳ آبان ماه در حوالی فین استان هرمزگان رخ داده است.
این زلزله به عنوان بزرگترین زمین لرزه کشور در این ماه و همچنین از ابتدای سال تاکنون به شمار میرود.
در این ماه استان هرمزگان با ۲۰۵ زلزله، خراسان رضوی با ۸۳ زلزله و کرمان با ۶۵ زلزله بیشترین تعداد زمین لرزه را در بین استانهای کشور داشتهاند.
همچنین استان تهران ۱۱ زمین لرزه را به خود دیده که بزرگترین آن به بزرگای ۲.۶ در حوالی رودهن بوده است.
آذر
شبکههای لرزه نگاری مرکز لرزهنگاری کشور در آذرماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۰۱ زلزله را در کشور به ثبت رساندند که بزرگترین آن زلزلهای به بزرگای ۵.۱ در حوالی مسجد حضرت ابوالفضل استان سیستان و بلوچستان بوده است.
در این ماه استان خراسان رضوی با ۹۴ زلزله، هرمزگان با ۷۸ زلزله و خراسان جنوبی با ۷۶ زمینلرزه بیشترین تعداد زمین لرزهها را در بین استانهای کشور داشتهاند.
در این ماه در استان تهران ۲۰ زمین لرزه به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگای ۳.۳ بوده است.
دی
در دی ماه ۱۴۰۰ تعداد ۶۳۷ زلزله در کشور ثبت و تعیین محل شده است که بزرگترین آن در روز ۲۵ دی ماه ۱۴۰۰ با بزرگای ۵.۱ در حوالی سیرچ استان کرمان به ثبت رسید.
در این ماه استان خراسان رضوی با ۸۶ زمین لرزه، کرمان با ۷۳ زلزله و اصفهان با ۵۸ زمین لرزه بیشترین تعداد زمین لرزهها را در بین استانهای کشور داشتند.
در تهران ۱۱ زلزله به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگای ۳.۵ در حوالی ارجمند رخ داد.
بهمن
شبکههای لرزهنگاری کشوری در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۹۸ زمین لرزه را در کشور به ثبت رساندند که بزرگترین آن با بزرگی ۴.۶ در روز ۱۳ دی ماه بوده است. در این ماه بزرگترین زمین لرزهها در روز ۱۳ بهمن ماه با بزرگای ۴.۶ در حوالی کازرون استان فارس بوده است.
استان خراسان رضوی با ۷۰ زلزله، اصفهان با ۶۳ زلزله و اردبیل با ۴۱ زلزله بیشترین تعداد زمین لرزهها را در این ماه تجربه کردند.
همچنین در استان تهران ۱۷ زمین لرزه به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگی ۳.۶ در حوالی رودهن بوده است.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم: