ابتکارات مذاکراتی ایران در راستای دستیابی سریعتر به توافق/ رعایت خطوط قرمز توسط تیم ایرانی
هیات مذاکره‌کننده ایران، اراده‌ای جدی برای دستیابی به توافقی خوب دارد و با اتکاء به رهنمود‌های رهبری و مد نظر قرار دادن خطوط قرمز نظام به رغم فشار‌های طرف‌های مقابل در اتاق مذاکرات، نه تنها از حقوق ملت حراست کرده بلکه طرح‌ها و ابتکارات جدیدی را برای پیشبرد مذاکرات ارائه داده است.
به گزارش جام جم آنلاین ، مذاکرات وین به اذعان کشور‌های عضو برجام و مقامات اتحادیه اروپا، پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است، دستاورد‌های کنونی حاصل ارائه ابتکارات و پیشنهاد‌های نو و اتخاذ رویکرد منطقی هیئت مذاکره‌کننده و مقامات کشورمان است که در راستای حفظ منافع و حقوق قطعی مردم انجام شده است.
رویکردی که در مقابل خواسته‌های حداکثری و کارشکنی‌های طرف‌های عهدشکن غربی از منافع کشورمان صیانت کرد و می‌تواند توافق را به مراحل پایانی برساند.
تصمیم سازی‌های راهبردی و تاکتیکی مقامات کشورمان در مذاکرات برپایه صیانت از منافع ملی و در عین حال درک متقابل طرف‌های مقابل و تعامل حداکثری است. سیاستی که از ابتدا در دستور کار مذاکره‌کنندگان ایران بوده است. اکنون با وجود پیشرفت قابل توجه مذاکرات، هنوز موضوعات مهمی باقی مانده است و توافق نهایی هنوز حاصل نشده است و زمان قطعی برای آن وجود ندارد. دستیابی به توافق نهایی، تنها با اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم توسط طرف‌های غربی به ویژه واشنگتن، در دسترس خواهد بود.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در توییتر خود نوشت: «کنش‌های مثبت و منفی کشور‌های حاضر در مذاکرات وین با هدف تامین منافع انجام می‌شود و قابل درک است. تنها عامل موثر بر تعامل ما با ۱+۴ نیز تامین منافع مردم ایران است. ارزیابی مولفه‌های جدید موثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.»
ابتکار و نوآوری راهگشای مذاکرات
همواره در فرآیند مذاکرات در راستای توافق‌های بین‌المللی چالش‌هایی ایجاد می‌شود که فاصله بین دو طرف مذاکره افزایش داده و نتیجه و توافق را به تاخیر می‌اندازد، در چنین شرایطی ارائه ابتکارات و نوآوری در مذاکره راهگشا است. این ابتکارات می‌تواند شامل ارائه ایده‌های نو، ابتکارات سلیس، در پیش گرفتن رویکرد انعطاف‌پذیری و ارائه توصیفی جامع از شرایط باشد.
با آغاز دور هفتم مذاکرات در دولت سیزدهم طرف‌های غربی پروپاگاندای تبلیغاتی گسترده‌ای را با بهره‌گیری از مفاهیم علمی و سیاسی، برای تهدیدآمیز جلوه دادن برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران به راه انداختند، اما هیات مذاکره‌کننده ایران با اتکاء به رهنمود‌های رهبری و مد نظر قرار دادن خطوط قرمز نظام به رغم فشار‌های طرف‌های مقابل در اتاق مذاکرات و از طریق تبلیغات رسانه‌ای، نه تنها از حقوق ملت حراست کرده که طرح‌ها و ابتکارات جدیدی را برای پیشبرد مذاکرات بویژه در حوزه تضامین حقوقی، سیاسی و اقتصادی ارائه داده است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در گفت‌وگویی با یورونیوز، با تاکید بر ابتکارات متعدد تیم مذاکره کننده کشورمان گفت:سیاست خارجی دولت جدید ایران که به دولتی مردمی و تحول‌گرا شناخته می‌شود، بر دکترین سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا، و تعامل و همکاری هوشمند مبتنی است.
نمونه بارز ابتکار هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران، اقدام اخیری است که در همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شد و به پرونده‌سازی رژیم صهیونیستی در آژانس در حساس‌ترین برهه مذاکرات پایان داد و دستاویز تعلل در رفع تحریم‌ها را از غرب گرفت.
آژانس از حدود دو سال پیش ادعایی را درباره کشف ذرات اتمی، مبنی بر اسناد ادعایی رژیم صهیونیستی مطرح کرده و این مساله به پاشنه آشیل عدم پیشرفت مذاکرات وین تبدیل شده بود. این پروپاگانادا بخشی از پروژه مشترک رژیم صهیونیستی و دولت ترامپ با هدف مشروعیت‌زدایی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و در راستای کارزار فشار حداکثری بود که نخستین بار از سوی نخست وزیر رژیم صهیونیستی مطرح شد و پس از آن توسط رسانه‌ها و مذاکره‌کنندگان غربی دامن زده شد.
دولت سیزدهم الگوی سیاست واقع‌گرایانه
تجربه رفع اختلاف با آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان داد که توانایی مذاکره کنندگان برای ایجاد تغییر در بحران‌های ناگهانی و غیرقابل پیشبینی ارتباط مستقیمی به موفقیت مذاکرات دارد. درک مسائل موجود در مذاکره، به حل چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها کمک می‌کند و ساختار یک رویکرد عملگرایانه و واقع‌گرایانه را می‌سازد.
واقع‌گرایی ریشه عمیقی در سیاست خصوصا روابط بین‌الملل دارد. دولت برترین و اصلی‌ترین نهاد واجد قدرت عمومی و سیاسی است. از سویی نظریه «واقع گرایی سیاسی» با محوریت بخشی به پدیده قدرت و «آموزه زور» از قوی‌ترین نظریه‌ها، در عرصه علم سیاست و روابط بین‌الملل است. واقع‌گرایی سیاست‌های جهانی را بر اساس رقابت دولت‌ها بر سر منافع ملی خود تعریف می‌کند. پیدایش رسمی آن به دوره پس از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. پیش از جنگ جهانی دوم، اندیشه واقع‌گرایی از سوی ادوارد کار ارائه شد در نگرش واقع گرایی، قدرت زیر بنایی سیاست و شکل دهنده روابط بین‌الملل محسوب می‌شود.
علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد کشورمان در وین در همان روز‌های ابتدایی گفتگو‌ها در یادداشتی در روزنامه فایننشال تایمز، نوشته بود که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایران، رای‌دهندگان تصمیم گرفتند تا اعتماد خود را بر روی الگویی سرمایه‌گذاری کنند که از تعامل واقع‌گرایانه‌تر با غرب حمایت کند.
هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران، اراده‌ای جدی برای دست یابی به توافقی خوب دارد، توافقی که قابل اتکاء و پایدار باشد و منافع مردم ایران را تضمین کند. در این مسیر اگر طرف‌های غربی عزم و اراده و آمادگی برای لغو تحریم‌ها پذیرش سازوکار‌های مد نظر ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد، در مدت زمان کوتاه‌تری توافق حاصل می‌شود.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری خود تصریح کرد که حصول توافق نهایی در گرو رفع تحریم‌های ظالمانه و غیر انسانی ایالات متحده علیه ایران است. او گفت: هیچ توافقی در وین انجام نمی‌شود مگر این‌که پول این ملت در اختیار آن‌ها قرار گیرد و غیر از این نخواهد بود. وی با اشاره به موضوعات باقی‌مانده در مذاکرات وین گفت: منتظر تصمیمات اروپا و آمریکا هستیم و هنوز آن اراده را در آن‌ها ندیدیم؛ اگر تعهد طرف مقابل را در عمل ببینیم قطعا می‌توان گفت وارد فاز نهایی سازی توافق شده‌ایم.
باید یادآوری کرد که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است و آنچه که مشکل اساسی در روند اجرای توافق ۲۰۱۵ (برجام) ایجاد کرد بی‌عملی طرف‌های اروپایی در اجرای تعهداتشان و خروج آمریکا از این توافق بود. اشتباهی که باید از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی جبران شود. اما با وجود ابتکارات و تعامل جمهوری اسلامی ایران، کاخ سفید هنوز گام‌های ملموسی را که الزامات شکل‌گیری یک توافق پایدار و قابل اتکاء را محقق می‌سازد برنداشته است.
رویکردی که در مقابل خواسته‌های حداکثری و کارشکنی‌های طرف‌های عهدشکن غربی از منافع کشورمان صیانت کرد و می‌تواند توافق را به مراحل پایانی برساند.
تصمیم سازی‌های راهبردی و تاکتیکی مقامات کشورمان در مذاکرات برپایه صیانت از منافع ملی و در عین حال درک متقابل طرف‌های مقابل و تعامل حداکثری است. سیاستی که از ابتدا در دستور کار مذاکره‌کنندگان ایران بوده است. اکنون با وجود پیشرفت قابل توجه مذاکرات، هنوز موضوعات مهمی باقی مانده است و توافق نهایی هنوز حاصل نشده است و زمان قطعی برای آن وجود ندارد. دستیابی به توافق نهایی، تنها با اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم توسط طرف‌های غربی به ویژه واشنگتن، در دسترس خواهد بود.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در توییتر خود نوشت: «کنش‌های مثبت و منفی کشور‌های حاضر در مذاکرات وین با هدف تامین منافع انجام می‌شود و قابل درک است. تنها عامل موثر بر تعامل ما با ۱+۴ نیز تامین منافع مردم ایران است. ارزیابی مولفه‌های جدید موثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.»
ابتکار و نوآوری راهگشای مذاکرات
همواره در فرآیند مذاکرات در راستای توافق‌های بین‌المللی چالش‌هایی ایجاد می‌شود که فاصله بین دو طرف مذاکره افزایش داده و نتیجه و توافق را به تاخیر می‌اندازد، در چنین شرایطی ارائه ابتکارات و نوآوری در مذاکره راهگشا است. این ابتکارات می‌تواند شامل ارائه ایده‌های نو، ابتکارات سلیس، در پیش گرفتن رویکرد انعطاف‌پذیری و ارائه توصیفی جامع از شرایط باشد.
با آغاز دور هفتم مذاکرات در دولت سیزدهم طرف‌های غربی پروپاگاندای تبلیغاتی گسترده‌ای را با بهره‌گیری از مفاهیم علمی و سیاسی، برای تهدیدآمیز جلوه دادن برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران به راه انداختند، اما هیات مذاکره‌کننده ایران با اتکاء به رهنمود‌های رهبری و مد نظر قرار دادن خطوط قرمز نظام به رغم فشار‌های طرف‌های مقابل در اتاق مذاکرات و از طریق تبلیغات رسانه‌ای، نه تنها از حقوق ملت حراست کرده که طرح‌ها و ابتکارات جدیدی را برای پیشبرد مذاکرات بویژه در حوزه تضامین حقوقی، سیاسی و اقتصادی ارائه داده است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در گفت‌وگویی با یورونیوز، با تاکید بر ابتکارات متعدد تیم مذاکره کننده کشورمان گفت:سیاست خارجی دولت جدید ایران که به دولتی مردمی و تحول‌گرا شناخته می‌شود، بر دکترین سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا، و تعامل و همکاری هوشمند مبتنی است.
نمونه بارز ابتکار هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران، اقدام اخیری است که در همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شد و به پرونده‌سازی رژیم صهیونیستی در آژانس در حساس‌ترین برهه مذاکرات پایان داد و دستاویز تعلل در رفع تحریم‌ها را از غرب گرفت.
آژانس از حدود دو سال پیش ادعایی را درباره کشف ذرات اتمی، مبنی بر اسناد ادعایی رژیم صهیونیستی مطرح کرده و این مساله به پاشنه آشیل عدم پیشرفت مذاکرات وین تبدیل شده بود. این پروپاگانادا بخشی از پروژه مشترک رژیم صهیونیستی و دولت ترامپ با هدف مشروعیت‌زدایی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و در راستای کارزار فشار حداکثری بود که نخستین بار از سوی نخست وزیر رژیم صهیونیستی مطرح شد و پس از آن توسط رسانه‌ها و مذاکره‌کنندگان غربی دامن زده شد.
دولت سیزدهم الگوی سیاست واقع‌گرایانه
تجربه رفع اختلاف با آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان داد که توانایی مذاکره کنندگان برای ایجاد تغییر در بحران‌های ناگهانی و غیرقابل پیشبینی ارتباط مستقیمی به موفقیت مذاکرات دارد. درک مسائل موجود در مذاکره، به حل چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها کمک می‌کند و ساختار یک رویکرد عملگرایانه و واقع‌گرایانه را می‌سازد.
واقع‌گرایی ریشه عمیقی در سیاست خصوصا روابط بین‌الملل دارد. دولت برترین و اصلی‌ترین نهاد واجد قدرت عمومی و سیاسی است. از سویی نظریه «واقع گرایی سیاسی» با محوریت بخشی به پدیده قدرت و «آموزه زور» از قوی‌ترین نظریه‌ها، در عرصه علم سیاست و روابط بین‌الملل است. واقع‌گرایی سیاست‌های جهانی را بر اساس رقابت دولت‌ها بر سر منافع ملی خود تعریف می‌کند. پیدایش رسمی آن به دوره پس از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. پیش از جنگ جهانی دوم، اندیشه واقع‌گرایی از سوی ادوارد کار ارائه شد در نگرش واقع گرایی، قدرت زیر بنایی سیاست و شکل دهنده روابط بین‌الملل محسوب می‌شود.
علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد کشورمان در وین در همان روز‌های ابتدایی گفتگو‌ها در یادداشتی در روزنامه فایننشال تایمز، نوشته بود که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایران، رای‌دهندگان تصمیم گرفتند تا اعتماد خود را بر روی الگویی سرمایه‌گذاری کنند که از تعامل واقع‌گرایانه‌تر با غرب حمایت کند.
هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران، اراده‌ای جدی برای دست یابی به توافقی خوب دارد، توافقی که قابل اتکاء و پایدار باشد و منافع مردم ایران را تضمین کند. در این مسیر اگر طرف‌های غربی عزم و اراده و آمادگی برای لغو تحریم‌ها پذیرش سازوکار‌های مد نظر ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد، در مدت زمان کوتاه‌تری توافق حاصل می‌شود.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری خود تصریح کرد که حصول توافق نهایی در گرو رفع تحریم‌های ظالمانه و غیر انسانی ایالات متحده علیه ایران است. او گفت: هیچ توافقی در وین انجام نمی‌شود مگر این‌که پول این ملت در اختیار آن‌ها قرار گیرد و غیر از این نخواهد بود. وی با اشاره به موضوعات باقی‌مانده در مذاکرات وین گفت: منتظر تصمیمات اروپا و آمریکا هستیم و هنوز آن اراده را در آن‌ها ندیدیم؛ اگر تعهد طرف مقابل را در عمل ببینیم قطعا می‌توان گفت وارد فاز نهایی سازی توافق شده‌ایم.
باید یادآوری کرد که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است و آنچه که مشکل اساسی در روند اجرای توافق ۲۰۱۵ (برجام) ایجاد کرد بی‌عملی طرف‌های اروپایی در اجرای تعهداتشان و خروج آمریکا از این توافق بود. اشتباهی که باید از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی جبران شود. اما با وجود ابتکارات و تعامل جمهوری اسلامی ایران، کاخ سفید هنوز گام‌های ملموسی را که الزامات شکل‌گیری یک توافق پایدار و قابل اتکاء را محقق می‌سازد برنداشته است.
منبع: ایرنا
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاست‌های آمریکا در قبال ایران دارد؟
تعبیر ثابت ایران در رویای آمریکایی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
خطر مطرح کردن موضوعات انحرافی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تلاش برای ایجاد شکاف بین ایران و کشور‌های منطقه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
ابزار‌های آمریکا در منطقه
گفت و گو
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
مگر نگفتند پرسپولیس را برای آسیا بستهاند؟
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم:
منتظر بازگشت استقلال باشید
