رصد انفجار مهیبی که هر ۱۰۰۰ سال یک بار رخ می‌دهد

به گزارش جام جم آنلاین، ستاره شناسان مدت‌ها است که ستاره‌های در حال مرگ را مطالعه می‌کنند، چرا که آنها اطلاعات مهمی درباره جهان ما در خود دارند و همچنین تصاویری مسحور کننده می‌سازند.

اکنون تحقیقات روی یک ستاره مرده در لبه کهکشان راه شیری می‌تواند شواهدی از یک نوع انفجار گرماهسته‌ ای مهیب را نشان دهد که تاکنون مشاهده نشده بود.

ممکن است ۱۰۰۰ سال طول بکشد تا چنین رویدادی دوباره اتفاق بیفتد، به این معنی که ما دیگر هرگز در طول زندگی خود چنین رویدادی را نخواهیم دید.

همجوشی گرماهسته‌ای (Thermonuclear) فرآیندی است که در آن اتم‌ها با مقادیر زیادی گرما با یکدیگر ترکیب می‌شوند یا اصطلاحا «همجوشی» می‌شوند.

دو شکل همجوشی گرماهسته‌ای وجود دارد: شکل کنترل نشده که در آن انرژی حاصل به صورت کنترل نشده آزاد می‌شود، همانطور که در سلاح‌های گرماهسته‌ای (بمب‌ های هیدروژنی) و در بیشتر ستارگان وجود دارد و شکل دوم که کنترل شده است و در آن، واکنش‌های همجوشی در محیطی انجام می‌شود که اجازه می‌دهد بخشی یا تمام انرژی آزاد شده برای اهداف سازنده مهار شود.

یک انفجار مهیب

انفجار مذکور در سال ۲۰۱۱ رخ داده است و در عرض تنها ۳ دقیقه، آن مقدار انرژی را که خورشید در طول ۸۰۰ سال آزاد می‌کند، آزاد کرده است. محققان این انفجار را یک «ابرانفجار» نامیده‌اند.

«جرون هومان» یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: برای هر نوع انفجار هسته‌ ای، به دمای بسیار بالا و فشار بسیار بالا نیاز است. برای یک انفجاربزرگ، دما و فشار مورد نیاز آن‌قدر زیاد است که ما فکر می‌کنیم ممکن است فقط یک بار در یک منبع خاص در هر ۱۰۰۰ سال رخ دهد.

وی افزود: اکنون این ابرانفجار در عمق یک ستاره نوترونی و در نتیجه‌ی صدها یا هزاران سال افزایش و انباشت گرما و فشار رخ داده است.

انفجار گرماهسته‌ ای در عمق ستاره نوترونی

ستاره‌ای که این انفجار مهیب را ایجاد کرده است، «MAXI J۰۵۵۶–۳۳۲» نام دارد. در سال ۲۰۱۱، زمانی که محققان برای اولین بار آن را مشاهده کردند، بلافاصله متوجه شدند که چیزی در مورد این انفجار خاص متفاوت است.

«هومان» می‌گوید: در هفته اول پس از پایان انفجار، متوجه شدیم که این ستاره فوق‌العاده داغ و تقریبا دو برابر گرم‌تر از هر ستاره دیگری که قبلا مشاهده کرده‌ایم، است.

اکنون پس از ۱۰ سال مطالعه دقیق این ستاره نوترونی، محققان به این نتیجه رسیدند که یک انفجار گرماهسته‌ای را شاهد بوده‌اند که در اعماق یک ستاره نوترونی در نتیجه همجوشی هسته‌ای اکسیژن یا نئون رخ داده است.

«هومان» افزود: این اولین مشاهده از یک ابرانفجار بوده است.

در چکیده این مطالعه آمده است: مطالعه ستارگان نوترونی گذرا، ابزار قدرتمندی برای روشن کردن خواص پوسته ستاره‌های نوترونی فراهم می‌کند. ما شبیه‌سازی‌های عددی گسترده‌ای از تکامل ستاره نوترونی در طیف پرتوی ایکس دوتایی گذرا «MAXI J۰۵۵۶-۳۳۲» ارائه می‌کنیم.

ما تقریباً ۲۰ مشاهده بدست آمده در طول فازهای سکون را پس از چهار فوران تشعشع مختلف در دهه گذشته بررسی کردیم.

اولین طغیان مشاهده شده که ما فرض می‌کنیم که یک انفجار گرماهسته‌ای غول‌پیکر و یک «ابرانفجار» بوده است، ناشی از سوزاندن ناپایدار ایزوتوپ‌های اکسیژن یا نئون غنی از نوترون است.

این اولین مشاهده یک ابرانفجار است و اینها رویدادهای بسیار نادری هستند.

محققان می‌گویند، برخلاف خروجی انرژی زیاد، این ابرانفجار به دلیل عمقش هیچ افزایش قابل توجهی در درخشندگی در طول فاز برافزایش ایجاد نکرد و تنها با اثرگذاری بر روی سرد شدن بعدی ستاره نوترونی قابل شناسایی است.

منبع: ایسنا