مواجهه با کسی که تشنج کرده است

اگر صرفا قسمتی از مغز تحریک الکتریکی غیرطبیعی داشته باشد؛ مثلا بیمار دچار حرکات غیرعادی در یک دست و بی‌حرکت‌شدن دست پس از پایان تشنج می‌شود و در صورت تحریک تمام مغز معمولا بیمار هوشیاری خود را از دست داده، روی زمین می‌افتد و اندام‌ها سفت شده یا دچار حرکات شدید و مکرر می‌شوند.

مشاهده بروز تشنج در یکی از اطرافیان معمولا تجربه‌ای ترسناک برای افرادی است که با چنین مواردی مواجهه نداشته‌اند اما نکته کلیدی اول در برخورد با بیماری که دچار تشنج شده حفظ خونسردی شماست.

درصورتی‌که با چنین صحنه‌ای مواجه شدید خود را به نزدیک بیمار رسانده و ابتدا سعی کنید عینک را از روی چشم او برداشته و اجسامی که اطرافش قرار دارند را دور کنید تا به دنبال حرکات شدید، اندام‌ها دچار آسیب نشوند.

با خاتمه تشنج ترجیحا بیمار را به پهلوی چپ خوابانده و کمک کنید تا ترشحات دهان یا غذایی که احیانا در دهان وجود دارد تخلیه شوند، زیرا با توجه به از دست رفتن هوشیاری امکان ورود ترشحات یا غذا به مجاری هوایی وجود دارد که ممکن است سبب اختلال تنفسی یا عوارض ریوی بعدی شود. از سوی دیگر، تلاش برای نگه‌داشتن اندام‌ها و جلوگیری از حرکت آنها اقدام مفیدی نیست.

درصورتی‌که آن فرد سابقه تشنج ندارد یا این‌که تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد لازم است به کمک دیگران به اورژانس اطلاع دهید و بیمار را در اولین فرصت به مرکز درمانی برسانید.

اگر تشنج بیمار به فاصله کوتاهی قطع شد معمولا چند دقیقه تا به‌هوش‌آمدن وی زمان می‌برد. طبیعتا در این مقطع زمانی و در شرایطی که بیمار کاملا هوشیار نیست تلاش برای خوراندن مایعات مانند آب‌قند یا داروهای وی ممکن است سبب ورود این مواد به مجاری هوایی و تهدید بیشتر جان بیمار شود.

با هوشیار شدن بیمار سعی کنید او را آرام کرده و اطمینان دهید که حالش خوب است. به خاطر داشته باشید گرچه بروز تشنج می‌تواند سبب اضطراب و نگرانی در شما شود اما تلاش برای کمک‌رسانی صحیح به بیمار و پس از آن اقدام به انجام بررسی‌های تشخیصی و درمانی در جهت کشف علت تشنج بهترین اقدام و کمک به آن فرد است.

دكتر علیرضا طبیب خویی - جراح مغز ‌و ‌اعصاب / روزنامه جام جم