عملکرد سازمان رو به‌ رشد است

حالا اما بعد از 40 سال چه چیزی بیشتر از بررسی عملكرد نهادهای اولیه انقلاب اسلامی از جمله سازمان تبلیغات می‌تواند به حیات و بالندگی آنها استمرار ببخشد و عینا نشان دهد كه چگونه انقلاب در مسیر تكامل خود، به اعضا و جوارح خویش می‌اندیشد، بر آنان تسلط دارد و درصدد ارتقای بهره‌وری‌ شان برمی‌آید. درباره این عملكرد 40 ساله، تغییرات آن و اشتراك‌های اخلالگر این سازمان با سایر نهادهای رشد كرده در این مسیر، از حجت‌الاسلام حریزاوی، قائم‌ مقام مدیر سازمان تبلیغات اسلامی پرسیدیم.

عملكرد سازمان را در طول این 40 سال چطور ارزیابی می‌كنید؟
عملكرد سازمان تبلیغات اسلامی را باید ناظر بر ملاحظات دوره‌های مختلف آن ارزیابی كرد؛ ابتدا، دوره تاسیس و تثبیت است. دوره‌ای همزمان با جنگ تحمیلی. عمده‌ترین فعالیت سازمان در این دوره، فعالیت در جبهه‌هاست و همزمان فعالیت در حوزه بین‌الملل برای معرفی انقلاب به سایر مردم جهان.
دوره دوم، دوره پس از جنگ است، در دهه 70 که عمده‌ فعالیت‌ها، حول تاسیس دفاتر در نقاط مختلف كشور و اعزام روحانیون به نقاط محروم متمركز است. دوره‌ سوم، دوره مواجهه با شبهات در دهه 80 است. در این دوره، تلاش گسترده‌ای برای فعالیت‌های پژوهشی و ارتباط با نسل جوان انجام می‌شود. در دوره‌ چهارم كه دوره‌ دهه‌ 90 است، اغلب فعالیت‌ها، به توسعه‌ سازمان در حوزه فعالیت‌های مبتنی بر تبلیغات نوین و فضای مجازی مربوط است. تاسیس موسسه تبیان و موسسات رسانه‌ای دیگر در همین دوره انجام شده است. در سه سال گذشته كه سازمان با مدیری جوان به كار خود ادامه داده، دوره تعالی را شاهد بوده‌ایم. در این دوره با فعالیت‌های ابتكاری در حوزه‌ تبلیغ مواجه بوده‌ایم. به نظر من در همه این پنج دوره آن حركت رو به رشد و موفق را می‌توان با نظر به اقتضای هر دوره رصد كرد. شاهد عرض بنده هم تایید رهبر معظم انقلاب در روز ولادت حضرت زهرا در دیدار با مداحان است. ایشان اشاره كردند به حركت رو به رشد دستگاه‌های تبلیغی.

نسبت رسالت و اهداف اولیه با وضعیت كنونی سازمان؟
آنچه تا حالا گفتم، مربوط به عملكرد سازمان نسبت به اقتضائات هر دوره بود، اما اگر بخواهیم در نسبت با اهداف اولیه عملكرد را ارزیابی كنیم، باید بگویم راه نرفته بسیار داریم. حجم حملات دشمن و كار انجام‌نشده برای رسیدن به تمدن‌سازی، صادر كردن اندیشه‌های انقلاب، مواجهه با پدیده‌های نوظهوری چون سلفی‌گری و... مسوولیت ما را چند برابر می‌كند. از این لحاظ نمی‌توانیم بگوییم نمره خوبی گرفته‌ایم. ما همچنان نیازمند حركت و جهش و تحول هستیم؛ البته طرح تحولی كه ما تدوین كرده‌ایم تا حد مطلوبی می‌تواند ما را به به ماموریت اولیه، رسالت و آرمان سازمان نزدیك كند.
طرحی كه سال گذشته رونمایی شد، یكی از فاخرترین طرح‌های مهندسی فرهنگی است كه براساس منطق راهبری هوشمند فرهنگی تبلیغی طراحی شده است.

تغییر و تحول در این دوره ناظر بر طرح تحولی كه نوشته شده و نیز با جوانگرایی رخ‌ داده، عملكرد این دوره را نسبت به دوره‌های پیشین با چه تحولاتی روبه‌رو خواهد كرد؟
در این دوره، 25 راهبرد انتخاب شده است. یكی همین جوان‌گرایی كه شما اشاره می‌كنید. استقرار نگاه راهبردی یكی دیگر از تحولات خواهد بود. اتخاذ رویكرد اجتماعی در تبلیغ هم یكی از كارهای مهم است كه از طریق بنیاد هدایت دنبال می‌شود. كاربردی‌ كردن و عملیاتی‌كردن پژوهش‌ها را نیز از مسیر موسسه بینا دنبال می‌كنیم كه ناظر بر توجه به افكارسنجی‌هاست. توجه به موضوع بانوان و نقش‌آفرینی آنها در تبلیغ نیز از گرایش‌های این دوره بوده است. در عین حال باید به تاسیس مركز عملیات رسانه نیز اشاره كنم كه آثارش در شبكه‌های تلویزیونی و مجازی نیز مشهود است.

در این دوره برای تقویت گفتمان تقریب مذاهب كه از آرمان‌های فرامرزی سازمان بوده، چه كرده‌اید؟
در دو دهه 60 و 70، سازمان مركزی با عنوان بخش بین‌الملل داشته است. بعدها با تاسیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بخش بین‌الملل سازمان به آنجا منتقل شد. هم‌اكنون سازمان، مستقیما ماموریت بین‌المللی ندارد. اما به دلیل این‌كه خیلی از فعالیت‌های تبلیغی ما به جهان اسلام مرتبط است، مثلا در رابطه با پدیده اربعین، نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم و حتما باید كنش موثر صورت دهیم. علاوه‌ بر این، باید نسبت به داعش نیز حساس می‌بودیم. برای هر یك از این موارد برنامه داریم.

تغییر دولت‌ها و سیاست‌های دولتی، تاثیری بر كار سازمان دارد؟
به لحاظ انتصابات هیچ تغییری در كار نخواهد بود. چون سازمان تبلیغات اسلامی با حكم رهبر معظم انقلاب فعالیت می‌كند و جزو نهادهای غیردولتی زیر نظر رهبری است، لذا تغییرات سیاسی كشور آن را دستخوش تغییر قرار نمی‌دهد. البته رویكرد دولت‌ها حتما در ماموریت‌های تبلیغی ما اثرگذار است. مثلا ما وقتی یك دولت جوان حزب‌اللهی را پیش رو می‌بینیم، حتما در تقویت زیرساخت‌های تبلیغی و فرهنگی كه چنین دولتی احتیاج دارد، كمك می‌كنیم. دولتی  هم که برای ناامیدكردن مردم و امیدوار كردن دشمن تلاش کرده، خب در مقابل این تلاش، وظیفه‌‌مان را تقویت امید مردم می‌بینیم. به هر حال ما در اتمسفر جداگانه‌ای زیست نمی‌كنیم. مثلا وقتی شرایط شیوع كرونا پیش می‌آید و ناكارآمدی می‌بینیم، به میان می‌آییم و كمك می‌كنیم. در این شرایط مبلغان را با رویكردی اجتماعی به كمك مردم می‌فرستیم. دولت‌ها گاهی ‌اوقات در زندگی مردم اختلال ایجاد می‌كنند و در این صورت، طبعا رویكرد ما برای کمک به نقاط محروم، اقتصادی و اجتماعی می‌شود.

بررسی نسبت سازمان تبلیغات با دیگر دستگاه‌های فرهنگی كشور را نیز جزو ماموریت‌های خودتان می‌دانید؟ و این‌كه آیا موازی‌كاری در تعریف اهداف و ماموریت‌های شما با این سازمان‌ها وجود داشته كه مخل كار شما بوده باشد؟
تلاش زیادی در این دوره برای تعامل و هم‌افزایی با دیگر دستگاه‌ها صورت گرفته است. ما با حدود 80 دستگاه تفاهم‌نامه امضا كرده‌ایم یا طرح اقدام مشترك و عملیات مشترك موضوعی ـ مناسبتی را پیش برده‌ایم. نمونه‌اش ستاد‌های ملی است كه تشكیل داده‌ایم، مثل ستاد ملی محرم یا ستاد حاج‌ قاسم. هدف از این همكاری‌ها به حداقل‌ رساندن موازی‌كاری‌ها و تبدیل آنها به تقسیم كار است. اما موضوع موازی‌كاری بحثی مفصل می‌طلبد. برای این ماجرا، نیاز به نوعی بازمهندسی در نقشه فرهنگی كشور است. نقشه فرهنگی كشور در وقت خود می‌توانست موثر واقع شود، اما چون در این هشت سال مورد بی‌توجهی قرار گرفته، كاركرد خود را تا حد زیادی از دست داده است. ما در دولت جدید انتظار داریم كه سند مورد بازنگری جدی قرار بگیرد و بر مبنای آن بعضی از دستگاه‌ها ادغام شوند یا ماموریت‌های‌شان تغییر كند. به‌ ویژه با توجه به نگاه ما به مهندسی پنج‌بعدی فرهنگ.

خود سازمان تبلیغات اسلامی در خلال این تحولات كنشگر خواهد بود؟
حتما. تمام تلاش‌مان در این راستاست كه همچنان كنشگر بمانیم.