چرا استخراج رمزارزها با وجود ایجاد مزیت‌های اقتصادی، می‌تواند اثرات وخیمی بر تشدید پیامدهای تغییر اقلیم داشته باشد؟

شمشیر دو‌لبه استخراج رمز ارز

این روزها اخبار زیادی درباره رمزارزها شنیده می‌شود؛ نوعی ارز که درواقع نسخه دیجیتال پول متعلق به بخش خصوصی است که با رمزنگاری از سرقت محافظت می‌شود.

کد خبر: ۱۳۱۸۷۱۳

با استفاده از این ارزهای دیجیتال می‌توان امور مالی را به‌صورت رمزنگاری شده انجام داد، بدون آن‌که هویت کاربران مشخص شود.

معاملات با رمزارزها از طریق فناوری زنجیره بلوکی (بلاکچین) محاسبه می‌شود که تعداد زیادی دفتر حساب دیجیتالی در رایانه‌های پراکنده در سراسر جهان ایجاد می‌کند. ارزهای رمزنگاری شده علاوه بر این‌که برای خرید هر چیزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، قابل خرید و فروش از سوی سرمایه‌گذاران نیز هست.

به نوشته CNBC در فروردین و اردیبهشت 1400/ آوریل 2021، بازار جهانی ارزهای دیجیتال برای اولین‌بار تا بیش از 2000 میلیارد دلار رشد کرد و بیت‌کوین به‌عنوان عمده‌ترین ارز دیجیتال، بیش از 50 درصد از این ارزش را به خود اختصاص داد. اما این همه ماجرا نیست و نگرانی‌های زیست‌محیطی نسبت به رواج این نوع ارزها نیز مطرح است.

دانشمندان و برخی دیگر از کارشناسان نگران خطری هستند که بیت‌کوین و سایر ارزهای رمزپایه می‌تواند برای کره زمین داشته باشد. دلیل این زنگ خطر این است که زنجیره‌های بلوکی مرتبط با این ارزها برای تایید و راستی‌آزمایی معاملات به حل معادلات پیچیده با رایانه‌های سراسر کره زمین نیاز دارند.

این عملیات که استخراج رمزارز (Mining) نامیده می‌شود، می‌تواند سودآور باشد زیرا افرادی که این کار را انجام می‌دهند به‌عنوان پاداش، مقادیری از نوعی رمزارز به‌نام بیت‌کوین دریافت می‌کنند.

به گفته منتقدان، مشکل اینجاست که تمام محاسبات مورد نیاز برای حل معادلات استخراج، مقادیر زیادی برق مصرف می‌کند.

طبق شاخص مصرف برق بیت‌کوین کمبریج، استخراج بیت‌کوین در حال حاضر سالانه 149.63 تراوات ساعت برق مصرف می‌کند که بیشتر از مجموع مصرف برق کشورهایی مانند مالزی و سوئد است.

همین اواخر بود که بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت به روزنامه‌نگاران گفت: «بیت‌کوین در هر معامله، بیشتر از هر روش دیگری که برای بشر شناخته شده است انرژی مصرف می‌کند.»

ارزهای دیجیتال آمده‌اند که بمانند

گرچه ممکن است این اعداد ترسناک به نظر برسد اما حتی کامیلو مورا، نویسنده اصلی این تحقیق امیدوار است مشکل مصرف انرژی ارزهای رمزپایه قبل از رسیدن به چنان نقطه نگران‌کننده‌ای قابل رفع باشد.

مورا که دانشیار گروه جغرافیا و محیط‌زیست دانشگاه هاوایی در مانوآ است در یادداشتی می‌نویسد: «ارزهای رمزپایه آمده‌اند که بمانند. این ارزها فناوری‌ای با مزیت‌های متعدد هستند و روشن است اقبال عمومی زیادی به آنها وجود دارد. به‌عنوان دانشمندی که این موضوع را مطالعه می‌کند، بدیهی است که نگران تاثیر محیطی فناوری‌های اینچنینی باشم که هنوز آمادگی کاملی برای ارائه شدن ندارند. با این حال، خوشبینم که در مورد این فناوری نیز مانند سایر فناوری‌ها، فضا برای تغییرات مثبت وجود دارد.»

مورا بر این عقیده است که ارزهای رمزپایه نیز مانند سایر فناوری‌ها تکامل خواهند یافت؛ برای مثال از زمانی که گوشی‌های همراه، دستگاه‌های بزرگ و جاگیری بودند مدت زیادی نمی‌گذرد. مورا به چند رمزارز در حال ظهور مثل کاردانو، اکس‌آرپی، استلار و ترون نیز اشاره می‌کند که به‌گفته او تأثیرات زیست‌محیطی کمتری نسبت به بیت‌کوین دارند.

وی می‌گوید: «من معتقدم رمزارزها برای داشتن اثرات زیست‌محیطی بسیار کمتر، تکامل خواهند یافت.» برخی از ارزهای رمزپایه جدید با به‌کارگیری روش‌های جایگزین مانند اثبات سهام، انرژی کمتری مصرف می‌کنند. این روش به استخراج‌کننده یا ماینر اجازه می‌دهد به‌جای حل یک معادله، معاملات را در زنجیره بلوکی بر‌اساس تعداد سکه‌هایی که در اختیار دارد، اعتبارسنجی کند.

رمز‌ارز و انرژی جایگزین

راه‌حل بالقوه دیگر، دورکردن شبکه‌های رمزارزها از منابع انرژی است که در تغییرات آب و هوایی نقش دارد. به نوشته پایگاه کمبریج اندکس، در حال حاضر انرژی تولید شده با منابع انرژی جایگزین مانند خورشید و باد، می‌تواند 9 برابر انرژی مورد نیاز کل شبکه بیت‌کوین را تأمین کند.

به همین منظور، 35 شرکت به‌علاوه افراد دست‌اندرکار در زمینه ارزهای رمزپایه، اقتصاد، انرژی و سازمان‌ های غیردولتی برجسته، توافق‌نامه اقلیم رمزنگاری (CCA) را تهیه کردند که هدف آن صد‌درصد تجدیدپذیر ساختن مصرف انرژی صنعت ارزهای رمزپایه تا سال 1404/ 2025 است.

داگ میلر از فعالان حوزه انرژی‌های پاک توضیح می‌دهد: «ما این کار را با توسعه راهکارهای منبع‌باز متنوعی انجام می‌دهیم که به‌آسانی انرژی‌های تجدیدپذیر را برای فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال- بر‌اساس میزان انرژی مصرفی آنها- فراهم می‌کنند.»

سیستم‌های زنجیره بلوکی رمزارزهای مختلف، مصرف انرژی متفاوتی دارد و همه آنها به اندازه بیت‌کوین انرژی مصرف نمی‌کند. با این حال میلر می‌گوید: «هدف اصلی توافق‌نامه اقلیم رمزنگاری این است که تمام انرژی مصرفی مرتبط با رمزارزها را به ‌منبع تقاضای جدیدی برای انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل کند.
به‌عبارت دیگر، ما بخش رمزارزها را به‌عنوان یک منبع تقاضای مهم و در حال ظهور برای انرژی‌های تجدیدپذیر می‌بینیم.»

میلر می‌افزاید: «ما و دیگران در حال توسعه ابزارهای فناورانه جدید مطابق با بهترین روش‌های به‌کار گرفته شده در صنعت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر هستیم تا فعالان بازار رمزنگاری بتوانند ادعا کنند صد‌درصد انرژی مورد نیاز برای فعالیت‌هایشان را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌کنند.»

وی می‌گوید: «ما همچنین قصد داریم از ذی‌نفعان و محققان مختلف، راهنمایی‌هایی دریافت کنیم تا ببینیم چه اقدامات بیشتری لازم است انجام شود تا این بخش بتواند به‌طور کامل فرآیندهای خود را کربن‌زدایی کند تا بتوانیم الگویی برای دیگر صنایع باشیم.»

ایلان ماسک در 22 اردیبهشت 1400 در یادداشتی در توئیتر اعلام کرد، تسلا دیگر بیت‌کوین را نخواهد پذیرفت تا زمانی که مطمئن شود این ارز رمزپایه به شکلی پایدار تولید می‌شود.

یک زنگ خطر زیست‌ محیطی

تعیین این‌که دقیقا چه مقدار از این الکتریسیته در اثر سوزاندن زغال‌سنگ و گاز تولید می‌شود تا انتشار گازهای ناشی از سوخت آنها به تغییرات آب و هوایی دامن بزند، دشوار است. اما از آنجا که نزدیک به دو‌سوم کل برق جهان را نیروگاه‌هایی تولید می‌کنند که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، تصور این‌که چگونه برخی از ارزهای رمزپایه به‌شکلی فزاینده می‌توانند در ایجاد تغییرات اقلیمی سهیم باشند، کار سختی نیست.

نتایج مطالعه منتشر شده در نشریه نیچر کلایمت در سال 2018 این‌طور نتیجه‌گیری کرده است که رشد بیت‌کوین به تنهایی می‌تواند به اندازه‌ای گازهای گلخانه‌ ای تولید کند که تا سال 1412شمسی/ 2033 میلادی، دمای کره زمین را حدود دو درجه سانتیگراد افزایش دهد. محققان دیگر بر این باورند که این پیش‌بینی بیش از حد اغراق‌آمیز است.