در آرزوی 12

به گزارش جام جم آنلاین، بیش از 50 درصد از گروه سنی 55 تا 69 سال در کشور با عوارض فشار خون بالا دست و پنجه نرم می‌کنند. بدترین بخش انتشار آمار این است که در همین گروه سنی، 50 درصد مرگ‏ومیرها ناشی از مشکلات قلبی - عروقی است و 33 درصد مرگ‎ و میرهای قلبی - عروقی به دلیل ابتلا به فشار خون بالاست. به همین دلیل در روز جهانی فشار خون سراغ بیماری‏هایی رفته‌ایم که به دلیل ابتلا به فشار خون ممکن است بروز کند.

فشار خون یعنی چه؟

 

 فشار خون نشانه اندازه‎گیری دو عامل است: یکی برون‌ده قلب (فشار خون سیستولیک) و دیگری مقاومت رگ (فشار خون دیاستولیک). برون‌ده قلب، مقدار خونی است که به وسیله قلب به درون شریان آئورت پمپ می‏شود که حدود 5 تا 6 لیتر است. مقاومت رگ هم مقاومتی است که بر سر راه خروج خون از قلب در رگ‎ها به وجود می‎آید گفته می‎شود. فشار خون سیستولیک طبیعی 12 است و درصورتی که بالاتر و به عدد 14 به بالا برسد، موجب سرگیجه و حتی درصورت طولانی‎ بودن منجر به مرگ شود. فشار خون دیاستولیک نرمال 8 میلی‎متر جیوه است و بالاترین حد آن هم عدد 9 است؛ بنابراین اگر کسی فشارش 14‌روی 9 یا بیشتر باشد، دچار فشار خون بالا شده است. فشار خون 9 روی 6 هم فشار خون کم و پایین است که منجر به سکته، بیماری‎های کلیوی و بیماری‏های قلبی می‎شود. البته درصد کمی از ایرانی‏ها دچار فشار خون پایین هستند و به خاطر سبک زندگی، مصرف بالای نمک، استرس و بی‌تحرکی درصد بالایی از شهروندان به فشار خون بالا مبتلا هستند.


اثرات فشار خون بالا

 

 فشار خون بالا، خود یک بیماری است اما این عارضه می‎تواند باعث بروز بیماری‏های دیگری هم شود؛ بیماری‏هایی که غیرمستقیم به مرگ افراد منجر می‏شود. ازجمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسیب به شریان‏ها: شریان‎های خونی سالم انعطاف‌پذیرند و خون را بدون هیچ مانعی از خود عبور می‏دهند. فشار خون بالا اما شریان‏های خونی را منقبض و سخت کرده و انعطاف آنها را کم می‎کند. با فشار خون بالا چربی‏های مواد غذایی در شریان‏ها رسوب می‎کند و جریان خون در شریان‏ها با سرعت کمتری انجام می‏شود. با تنگ‌شدن شریان‎ها، فشار خون افزایش پیدا می‏کند تا زمانی که شریان‎های خونی انسداد پیدا می‏کنند و درنتیجه حمله یا سکته قلبی روی‌می‏دهد.

آسیب قلبی: فشار خون بالا عملکرد قلب را مختل می‏کند. اگر قلب یک پمپ آب باشد و از این پمپ خواسته شود بیش از حد توانش آب استخراج کند چه اتفاقی می‏افتد؟ پمپ حتما آسیب می‏بیند و به زودی خراب می‏شود. اگر فشار خون هم بالا باشد، قلب برای این که عروق خونی را با فشار بیشتری پر از خون کند، مجبور است بیشتر کار کند و این یعنی که عضلات قلب بیشتر منقبض می‏شود. قلب برای این که جوابگوی فشاری که تحمل می‏کند باشد، بزرگ می‏شود. بزرگ‌شدن قلب باعث آریتمی، نارسایی قلبی، حمله قلبی و حتی مرگ قلبی می‏شود.

پیری زودرس: یکی از وظایف پوست این است که با تغییرات میزان اکسیژن محیطی مویرگ‎های خون به تنظیم فشار خون و ضربان قلب کمک کند. پوست زمانی وظیفه‌اش را درست انجام می‌دهد که شرایط بدن و فشار خون طبیعی باشد. در فشار خون بالا جریان خون عبورى از مویرگ‎هاى پوستى و دیگر نقاط بدن کاهش پیدا می‏کند. کاهش عبور مویرگ‎ها در سطح خون باعث آسیب دیدن پوست می‏شود. عوارض پوستی ناشی از فشار خون بالا زیاد است که مهم‌ترین آن سرعت‌بخشیدن به پیری و درنتیجه پیری زودرس است. ایجاد چروک و خشکی پوست، حاصل کاهش جریان خون و اکسیژن در بافت‏های مختلف پوست بدن است.

آسیب مغزی: برای این که مغز عملکرد خوبی داشه باشد، باید از خونی که به میزان زیادی اکسیژن با خود دارد، تغذیه کند. فشار خون بالا اما می‌تواند تغذیه خونی مغز را کاهش دهد. انسداد موقت جریان خون به مغز، حملات ایسکمیک گذرا را ایجاد می‏کند. حملات ایسکمیک گذرا، درواقع به شرایط ناپایداری گفته می‎شود که مغز به طور ناقص عمل می‏کند، این پدیده به خاطر خون‌رسانی ناقص به مغز به وجود می‏آید. درصورت انسداد شریان خونی و کاهش خون‏رسانی به مغز، سلول‎های مغزی از بین می‌‏روند. فرآیند از بین‌رفتن سلول‏های مغز به نام سکته مغزی شناخته می‌‎شوند. فشار خون بالای کنترل نشده، حافظه، توانایی یادگیری، به یاد آوردن اتفاقات و رویدادها، قدرت تکلم و استدلال را تحت تاثیر قرار می‏دهد. با کنترل فشار خون بالا صدمات گذشته‏ای را که در مغز ایجاد شده نمی‏توان از بین برد، تنها می‎توان خطراتی را که در آینده در کمین است، کاهش داد.

بیماری‏های کلیوی: عملکرد کلیه در رابطه مستقیم با خون و فشار خون است. کلیه هورمون‎هایی را که روی تنش رگ‎های خونی تاثیرگذارند تنظیم می‏کند. به جز این اما کلیه مواد زائد خون را دفع‌می‏کند و مهم‏تر این که کنترل‎کننده فشار خون است. همه این‎ نقش‎ها نشان می‌‏دهد کلیه و فشار خون در ارتباط تنگاتنگ با هم هستند؛ چرا که یکی از وظایف کلیه کنترل مقدار نمک و آب بدن هم هست. دو عاملی که یکی از آنها یعنی نمک، به شدت بر فشار خون بالا تاثیرگذار است. شاید به خاطر همه اینهاست که باعث شده فشار خون بالا در افراد مبتلا به بیماری کلیوی رایج باشد چراکه فشار خون بالا به کلیه‏ها آسیب می‏زند. اورولوژیست‎ها، برای درمان مشکلات کلیوی بیماران‌شان اول از همه به فکر کنترل فشار خون بالای او هستند. نارسایی کلیه، دیالیز و پیوند کلیه از مشکلاتی است که فشار خون بالا برای بیماران کلیوی ایجاد می‏کند. بیش از 30 درصد دلیل ابتلا به بیماری‎های کلیوی به دلیل ابتلا به فشار خون بالاست و هر کسی که فشار خون و بیماری کلیوی داشته باشد با احتمال ۶۰ تا ۷۰ درصد ممکن است گرفتار نارسایی‌های کلیوی و دیالیز شود.

خونریزی چشم و کاهش دید: شبکیه تنها عضو بدن است که عروق آن به صورت مستقیم قابل مشاهده بوده و به همین دلیل می‏توان فشار خون بالا را در آن دید و تشخیص داد. انسداد شریان‏های خونی به شبکیه می‏تواند باعث تنگ‌ و باریک‌شدن شریان شبکیه شود. خونریزی‏های کوچک، تاری دید، ورم شریان‏های خونی چشم و حتی افت دید می‏تواند از اثرات فشار خون بالا بر چشم‏ها باشد. اگر فشار خون بالا درمان نشود، می‏تواند باعث پاره‌شدن شریان‏های خونی و درنتیجه خونریزی چشم هم شود. فشار خون بالا شاید اثرات اندکی بر چشم داشته باشد، اما اگر فرد مبتلا به فشار خون بالا به دیابت هم مبتلا باشد، اثرات سوء بیماری می‏تواند بیشتر شود.