آبادانی توس در سایه بی توجهی ها

به گزارش جام جم آنلاین خراسان رضوی؛ مجموعه اقدامات انجام‌شده چند سال گذشته در محدوده توس آن‌قدر قابل‌توجه و متعدد است که دیگر، روز بزرگداشت فردوسی برای علاقه‌مندان حکیم توس، به حضور در آرامگاه این استاد سخن پارسی محدود نمی‌شود و افراد می‌توانند برای ساعات طولانی در زادگاه فردوسی بزرگ گام برداشته و در فضای فرهنگی آن نفس بکشند.

سه فاز بزرگ جلوخان آرامگاه، مسیر دسترسی به کهن دژ، پیاده راه متصل شده به هارونیه و همه آثار و بقایای توس که آراستگی و توجه به این منطقه توانسته پس از گذشت سال‌ها مجددا آن‌ها را نمایان کند، حالا پیش روی بازدیدکنندگان قرار دارد و می‌تواند افراد بسیاری را به این محدوده بکشاند.

می‌توان گفت سرآغاز این تحولات تشکیل کمیسیون ویژه عمران و توسعه توس از ابتدای دوره پنجم شورای اسلامی شهر مشهد بوده است، کمیسیونی که برای نخستین بار پیگیر فرمان رهبری برای توسعه این محدوده و رفع تمام کاستی‌های سال‌های قبل بود.

این اقدامات با تشکیل این کمیسیون آغاز و با اقدامات بسیار دیگری همراه بود، که از آن جمله می‌توان به پیگیری عقد تفاهم‌نامه بین شورا اسلامی شهر مشهد، شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی استان جهت احداث پارک جلوخان آرامگاه فردوسی و ساماندهی ورودی آرامگاه فردوسی، پیگیری جهت تصویب طرح ارائه‌شده پارک جلوخان آرامگاه فردوسی از شورای عالی میراث فرهنگی کشور و نظارت بر اجرای سریع پروژه در مدت‌زمان 18 ماه، پیگیری جهت شناسایی و بازپیرایی اماکن تاریخی محدوده توس ازجمله کهن دژ، آرامگاه غزالی و عمارت تاریخی چهار برج، برج و باروی توس و .... ، پیگیری ارائه و تصویب طرح راهبردی توس در کمیسیون ماده 5 استان و شورای عالی شهرسازی و معماری، پیشنهاد و پیگیری طرح موضعی در محدوده بلوار شاهنامه مثل دروازه معاصر توس، ره باغ شاهنامه و رود پارک کشف و عقد تفاهم‌نامه‌های متعدد ازجمله تفاهم‌نامه مشترک بین شهرداری، شورای شهر و میراث فرهنگی جهت ایجاد مسیر دسترسی گردشگری از جلوخان آرامگاه فردوسی به کهن دژ در راستای هویت بخشی و احیای محدوده ارگ کهن دژ توس، عقد تفاهم‌نامه مشترک بین شورا، شهرداری و میراث فرهنگی استان جهت ارائه طرح ساماندهی بلوار پردیس حدفاصل کشف رود تا آرامگاه فردوسی، عقد تفاهم‌نامه مشترک بین شورا، شهرداری و میراث فرهنگی در راستای احیای برج و باروی تاریخی توس و همچنین استفاده از منابع آبی موجود اداره کل میراث فرهنگی برای آبیاری فضای سبز محدود بلوار پردیس و شاهنامه است.

این‌ها تنها بخشی از همه فعالیت‌هایی است که در این دوره از مدیریت شهری انجام‌شده است، اقداماتی که نمود ان ها در این محدوده حتی با یک سفر کوتاه نیز قابل‌مشاهده و بازدید است، فعالیت‌هایی که هرکدام زمان، همت و اعتبار فراوانی برای به نتیجه رسیدن نیاز داشته است و گام‌هایی برای ثبت جهانی محدوده توس و شناساندن این منطقه به میزانی است که باید انجام شود.

شهرداری نوک پیکان انتقادات اهالی توس

در پس همه این تحولات مثبت و هزینه کرد میلیاردها تومان اعتبار در این محدوده، هنوز انتقادات فراوانی از سوی ساکنان این منطقه با محوریت شهرداری مطرح است، انتقاداتی که سر گره آن در دست نهادهای دیگر بوده اما باعث ایجاد شکل‌گیری فضایی شده که شهرداری را نوک پیکان این انتقادات قرار داده است.

باوجودآنکه الحاق محدوده منفصل توس با وسعت 360 هکتار از سال 93 به مشهد انجام‌شده بود اما بالأخره در تیرماه سال گذشته شهردار مشهد خبر تصویب طرح راهبردی توس و الحاق رسمی این منطقه به شهر مشهد را پس از گذشت حدود دو سال کش‌وقوس و تلاش در کمیته‌های مختلف شورای عالی شهرسازی داد، این خبر نویدی برای سامان گرفتن ساخت سازها و زندگی اهالی بود، کسانی که برای سال‌ها سقف‌های کهنه و تخریب‌شده ساختمان‌ها و اخطارهای پیاپی شهرداری برای ممانعت از هرگونه ساخت‌وسازی را تحمل کرده بودند و این خبر می‌توانست راهگشای حل این مشکلات باشد، چراکه تصویب طرح تفصیلی می‌توانست به‌جای کنترل ساخت‌وسازهای غیرمجاز ساماندهی توسعه محوری را به دنبال داشته باشد.

همان موقع شهردار تاکید کرده بود که تصویب طرح راهبردی توس گام بزرگ و نخست بوده و حالا شهرداری نیازمند همراهی مسئولان و نهادهای مختلفی برای تصویب طرح تفصیلی است، اقدامی که نافرجام ماندن آن پس از گذشت حدود یک سال همه امیدها را ناامید کرده و شرایط را پیچیده‌تر از قبل کرده است.

عدم تعیین محدوده برای توس مصداق بارز بی‌عرضه گی است!

مسعود ریاضی رییس کمیسیون ویژه عمران و توسعه توس با اشاره به تشکیل این کمیسیون برای پیگیری مشکلات توس، گفت: با توجه به اقدامات انجام‌نشده این محدوده و وسعت و ظرفیت توس در حد یک شهر، از ابتدای شورای پنجم بر آن شدیم که این منطقه به یک کمیسیون ویژه برای رسیدگی به امور نیاز دارد که این کمیسیون شکل گرفت؛ این اقدام منجر به تحقق اتفاقات بی‌سابقه و کم‌سابقه مختلفی در حوزه‌های هنری، فرهنگی و اجتماعی و عمرانی شد.

وی افزود: در زمینه هنری اقدامات بسیاری چون نصب مجسمه‌های اساطیر در این منطقه از جمله مجسمه رستم و رخش، رستم و سهراب و ... انجام شد، اقدامات بزرگی که مشابه آن در کشور وجود ندارد.

ریاضی اظهار کرد: همچنین برگزاری شب‌شعرها، مسابقات نقالی و نقاشی و عکاسی و معماری نیز از دیگر اقداماتی بود که باعث ایجاد جریان و انگیزه در جامعه هنری با محوریت فردوسی و شاهنامه شده است. در بخش اجتماعی و آموزشی نیز یکی از اقدامات افزودن درس شاهنامه در بین دروس دبستان بود که کرونا اندکی آن را به تعویق انداخت؛ اما بااین‌وجود زنگ شاهنامه در ساعات درسی دبستان گنجانده شد.

عضو شورای اسلامی شهر مشهد بیان کرد: مسابقات ورزشی و جام‌های ورزشی تحت عنوان توس، فردوسی و شاهنامه نیز برگزارشده و درزمینهٔ عمرانی نیز اتفاقات خوبی چون احداث جلوخان ، مسیر کهن دژ به جلوخان، پیاده‌رو و سازی آرامگاه فردوسی تا هارونیه و.. محقق شده است.

ریاضی بابیان این اقدامات خاطرنشان کرد: همه این موارد اقداماتی بود که شهرداری امکان ورود و انجام آن را داشت، اما در برخی اقدامات توپ از میدان ما خارج بوده است.

وی ادامه داد: همان‌طور که 50 سال همتی برای رفع این مسائل وجود نداشته در حال حاضر نیز چنین همتی توسط دستگاه‌ها نیست، تصویب طرح تفصیلی توس بر روی زمین‌مانده و به نتیجه نرسیدن آن جای سرافکندگی دارد و کاری هم از شهرداری ساخته نیست.

ریاضی با اشاره به پیگیری‌ها برای ثبت جهانی توس، گفت: گویا ثبت موارد کوچک‌تر و کم‌اهمیت‌تر از توس که جایگاه ادب و زبان پارسی به شمار می‌رود؛ مهم‌تر بوده است که کسی به دنبال ثبت جهانی آن نیست، تا گامی پیش بگذارد؛ در بحث ثبت جهانی راحت است که موارد کم‌اهمیت‌تری در اولویت قرار بگیرد و توس و فردوسی که باعث افتخار برای ما است در حاشیه قرار بگیرد، کسی حاضر نیست گامی پیش بگذارد و این مساله باعث شرمساری ما است.

وی در پایان تاکید کرد: اینکه بعدازاین همه‌سال محدوده‌ای مشخص نشود مصداق بی‌عرضه گی است، در تمام این سال‌ها آن‌قدر عرضه وجود نداشته که بعد از 50 سال محدوده توس دارای طرح شود، اگر این موضوع بی‌عرضه گی نیست، پس چیست!؟

چنانچه گفته شد این نافرجامی همچنان موجب افزایش گره‌ها و نارضایتی بیشتر مردم منطقه با محور قرار گرفتن مدیریت شهری است، انتقادات و تقابل میان مردم و شهرداری هرروز شدت می‌گیرد و این در حالی است که نبود طرح تفصیلی معامله‌ای دو سر باخت برای مردم و شهرداری محسوب می‌شود، به این معنا که شهرداری امکان صدور هیچ‌گونه پروانه و یا اخذ عوارض مربوط به ارائه خدمات شهری تحت عنوان عوارض نوسازی را ندارد و در این میان هزینه‌های کلانی در این محدوده صرف شده و خدماتی چون رفت‌وروب، آسفالت و.. هرچند به‌صورت محدود در جریان است و توازن درامدها را در کلان‌شهر مشهد بر هم می‌زند.