شنبه داغ

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، باتوجه به گذشت چهار روز از ثبت‌نام نامزدهای انتخاباتی، به نظر می‌رسد که چهره‌های شاخص انتخابات که گمان قطب‌بندی سیاسی در صورت اعلام حضور آنان به صورت رسمی می‌رود، آخرین روز نام‌نویسی را برای ثبت‌نام انتخاب کرده‌اند. در میان چهره‌های شاخص برابر با قرائن و شواهد، ثبت‌نام سیدابراهیم رئیسی و علی لاریجانی قطعی به نظر می‌رسد.

 

با وجود تردیدها و تکذیب‌هایی که در مورد ثبت‌نام هردو نامزد احتمالی مطرح می‌شد، اما در نهایت اخبار رسیده حاکی از تصمیم این دو برای ثبت‌نام در انتخابات است. بدون شک نام‌نویسی هرکدام از این دو نامزد احتمالی، صف‌آرایی میان جریان‌ها و گروه‌های سیاسی را به منظور رقابت در انتخابات 1400 دستخوش تغییر و تحول می‌کند.

قالیباف، جهانگیری، صالحی و جلیلی از دیگر چهره‌هایی هستند که تا زمان انتشار این گزارش خبری از قطعیت ثبت‌نام آنها در دسترس نیست. قالیباف تاکنون پیرامون این موضوع اظهارنظری نکرده و جهانگیری هم بجز حضور رسانه‌ای در کلاب‌هاوس تکاپویی برای حضور در انتخابات از خود نشان نداده است. صالحی و جلیلی نیز وضعیت مشابهی دارند و مشخص نیست آیا در آخرین روز ثبت‌نام بر تردیدهای خود برای نام‌نویسی فائق می‌آیند یا این‌که از حضور در انتخابات انصراف می‌دهند.

طی روزهای اخیر افراد مختلفی به خیابان فاطمی رفتند، چهره‌هایی چون سردار حسین دهقان، سعید محمد، حسن نامی، وهاب عزیزی، محمد زارع‌فومنی فعال حزبی، محمود صادقی؛ عضو فراكسیون امید مجلس دهم، علی مطهری؛ نماینده ادوار مجلس، رامین مهمانپرست دیپلمات، محسن مهرعلیزاده عضو هیات‌مدیره سازمان منطقه آزاد كیش، سردار علیرضا افشار از فرماندهان نظامی، فریدون عباسی نماینده مجلس و رئیس پیشین سازمان انرژی هسته‌ای همچنین سیدمصطفی تاجزاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب.

 

محمود احمدی‌نژاد پس از نام‌نویسی در سالن ۶۰۰ نفری وزارت كشور در جمع خبرنگاران حاضر شد و در مدت 15 دقیقه‌ای كه به وی اختصاص داده شد، بیانیه كاندیداتوری خود را خواند و بدون پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران؛ مدعی شد كه عده‌ای به فكر مهندسی انتخابات هستند. پیش از حضور رئیس‌جمهوری سابق در تالار وزارت كشور شماری از طرفداران وی مقابل تالار بزرگ وزارت كشور تجمع كرده بودند كه از سوی نیروی انتظامی مستقر به‌آرامی متفرق شدند.

 

البته به‌جز احمدی‌نژاد چند وزیر كابینه وی نیز به ستاد انتخابات رفتند كه از جمله می‌توان به صادق خلیلیان وزیر جهاد كشاورزی، محمد عباسی وزیر ورزش، رستم قاسمی وزیر نفت و فرمانده پیشین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء اشاره كرد.امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی نایب‌رئیس مجلس، محمدحسن قدیری‌ابیانیه، دیپلمات پیشین، حسن سبحانی، اقتصاددان، قدرت‌علی حشمتیان رئیس جبهه مستقلین و اعتدالگرایان، خسرو نصیرزاده دبیركل مجمع متخصصین ایران و محمدرضا صباغیان بافقی نماینده مردم مهریز از دیگر افرادی بودند كه ثبت‌نام كردند.

طی روزهای اخیر شاهد مطرح شدن نام برخی افراد هستیم كه تا قبل از این چندان نام آنها برای نامزدی ریاست‌جمهوری مطرح نبود، از جمله این افراد می‌توان به علی اكبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی اشاره كرد كه طی یكی دو روز گذشته و البته از سوی برخی افراد، نام او برده می‌شود و حتی از وی به عنوان پدیده احتمالی 1400 هم یاد می‌شود. در عین حال صالحی گفته فعلا تصمیم قطعی برای كاندیداتوری نگرفته‌ام و ترجیحم بر نیامدن هست، ولی طی این ایام تماس‌های متعددی از گروه‌های مختلف گرفته شده و محبت‌های زیادی داشته‌اند؛ لذا من به احترام این درخواست‌ها درحال بررسی موضوع هستم.

از سوی دیگر محمدجواد ظریف كه به‌عنوان یكی از گزینه‌های اصلی از سوی جبهه اصلاحات مطرح بود، طی روزهای گذشته با نوشتن متنی به طور رسمی و با جدیت اعلام كرد كه نامزد ریاست جمهوری نخواهد شد.

 

وی كه درپی افشای فایل صوتی مصاحبه‌اش مورد انتقادات و واكنش‌های بسیاری قرار گرفته بود، رسما و در دومین روز ثبت‌نام داوطلبان در یك پست اینستاگرامی اعلام كرد همان‌طور كه تمام این سال‌ها به كرات گفته كاندیدای انتخابات نیست، بلكه وزیر خارجه است.

 

همچنین طی روزهای گذشته خبری در شبكه‌های اجتماعی مبنی بر اعلام انصراف محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری دولت اصلاحات و رئیس فراكسیون امید مجلس دهم، منتشر شد كه البته این خبر از سوی رئیس دفتر وی تكذیب شد.

 

رئیس‌دفتر عارف بابیان این‌كه متن منتشرشده متنی مشورتی بوده، اعلام كرد كه نظر نهایی و قطعی این چهره اصلاح‌طلب برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری امروز اعلام می‌شود. ساعاتی پس از تكذیب خبر انصراف عارف؛ برخی رسانه‌ها از انصراف مشابهی در جریان اصولگرا خبر داده و از اعلام انصراف سعید جلیلی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی از نامزدی در انتخابات خبر دادند كه البته این خبر نیز همانند خبر انصراف عارف از سوی منبع آگاهی در دفتر جلیلی تكذیب و اعلام شد كه این خبر نتیجه برداشت‌های ناقص اشخاص است و جلیلی هنوز این موضوع را به صورت رسمی اعلام نكرده‌ است.

انتخابات ۱۴۰۰ هم مانند هر انتخابات دیگری پر از اتفاقات حاشیه‌ای است و بر همین اساس طی روزهای ثبت‌نام چهره‌های غیرمعروف هم از قافله ثبت‌نام‌ها عقب نمانده و خود را به وزارت كشور رساندند تا شانس خود را در كارزار انتخابات ۱۴۰۰ امتحان كنند. در همین زمینه، پوشش متفاوت یكی از داوطلبان حاضر و شباهت آن به لباس شخصیت «حاجی‌فیروز» سبب جلب توجه خبرنگاران شد و این شهروند هدف از حضور و ثبت‌نام خود در انتخابات را افزایش سرانه شادی و نشاط در كشور اعلام كرد.

 

شهروند ۷۰ ساله دیگری كه به وزارت كشور آمده بود، اعلام كرد در صورت رئیس‌جمهور شدن كاری خواهد كرد كه كسی جرات فكر كردن به كار خلاف را نداشته باشد. شهروند دیگری با این خواسته عجیب كه می‌خواهم ریاست جمهور برود، طبیعت بیاید. مدعی شد تا ٢٠ سال دیگر منابع و زمین و دریای خزر تمام می‌شود.

در اواخر فعالیت مجلس دهم بود كه با برگزاری یك نشست مطبوعاتی، لاریجانی اعلام كرده از این پس به جای این‌كه در متن تحولات سیاسی باشد، ترجیح می‌دهد كه گوشه‌ای بنشیند و صرفا نظاره‌گر كنش‌های رقبای خود بوده و بیشتر اوقات خود را صرف مباحث دانشگاهی كند.

تلاش‌ها و حضور لاریجانی در عرصه حاكمیت افت و خیزهای فراوانی داشت. در مقعطی او به طور قطع در اردوگاه اصولگرایی قرار داشت و حتی جزو زعمای این مجموعه به حساب می‌آمد. این روند البته بعدها با روی كار آمدن حسن روحانی و عرصه‌داری جریان اعتدال در عرصه اجرایی كشور كم‌كم رنگ باخت و لاریجانی هم با رئیس‌جمهوری كابینه یازدهم و دوازدهم تعاملات حسابگرانه‌ای را برقرار كرد.

 

همین مساله هم باعث شد كه در نگاه اصولگرایان موضع او دیگر رنگ اصولگرایانه و به‌زعم آنان انقلابی نداشت. اختلاف لاریجانی و جریان اصولگرایی بعدها به مرحله‌ای رسید كه حتی در انتخابات مجلس دهم هم از او حمایت نكردند و در رایزنی‌های سیاسی خود در عرصه انتخابات 1400 هم نام او را در شمار فهرست نامزدهای مورد بحث در این طیف سیاسی نیاورند.

جاماندن لاریجانی از اردوگاه اصولگرایان حداقل در سپهر رقابت‌های سیاسی جریان‌ها و طیف‌های مطرح كشور باعث نشد او به طور كلی به حاشیه رانده شود. چون در هر صورت، بخشی از جریان اعتدالی و طیفی از اصلاح‌طلبان در گعده‌هایی كه پیرامون بررسی گزینه‌های مطرح برای انتخابات 1400 داشتند، به او هم به عنوان یكی از چهره‌ها برای مطرح شدن در عرصه رقابت فكر می‌كردند.

اظهارنظرهای عطریانفر، عضو شورای مركزی كارگزاران سازندگی هم در این زمینه قابل‌تامل بود. به گفته عطریانفر، اگر اصلاح‌طلبان نتوانند یك نامزد انتخاباتی موجه داشته باشند و شورای نگهبان بر آنها سخت گرفت، باید در این شرایط، «خیرالموجودین» را انتخاب كنیم و در چنین فرضی اگر حضور لاریجانی قرین به پیروزی باشد، چه بسا برخی چهره‌های اصلاح‌طلب از وی حمایت كنند.

 

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد در صورتی كه علی لاریجانی برای انتخابات نام‌نویسی كند، حداقل بخش‌هایی از جریان اصلاح‌طلب و اعتدالگرا نسبت به حمایت از او اقدام كنند.

در چنین اوضاعی حضور علی لاریجانی حتما با واكنش‌هایی همراه خواهد بود و البته زمینه را برای برخی مخالفت‌ها و همراهی‌ها در فضای سیاسی فراهم می‌آورد. بدون تردید لاریجانی با توجه به حضور مداوم در عرصه سیاسی، در طول چهار دهه از استقرار جمهوری اسلامی با چالش‌هایی نیز  همراه خواهد بود. ناگفته نماند كه وی البته از ویژگی‌هایی نیز به لحاظ شخصیتی برخورد است كه می‌توان از آنها به عنوان امتیاز یاد كرد.
او كه روزگاری در منتهی‌الیه اصولگرایی قرار داشت و منتقد جدی اصلاح‌طلبی بود، در روزگاری كه حسن روحانی تصدی امور اجرایی كشور را به عهده داشت، كم‌كم پایش به وادی اعتدالگرایی هم باز شد.

 

طبیعتا لاریجانی در مسیر كاندیداتوری خود با چالش‌هایی نیز مواجه خواهد بود.
ذهنیت عامه در مورد نقش لاریجانی درباره ادامه وضع موجود: به طور كلی در شرایطی كه دولت دوازدهم در برآورده كردن شعارهای خود و همچنین حفظ مقبولیت عمومی با ناكامی‌های بسیاری مواجه شده است، می‌توان پیش‌بینی كرد عامه مردم سه قطب روحانی، جهانگیری و لاریجانی را باعث وضع موجود بدانند. طبعا بسیاری از كسانی كه تحولات سیاسی را از طریق رسانه‌ها پیگیری می‌كردند و نقش لاریجانی را در به ثمر رسیدن توافق برجام پررنگ می‌دانند، بخشی از وضعیت نابه‌سامان فعلی را متوجه او بدانند و از این رو محتمل به نظر می‌رسد كه با توجه به كاهش مقبولیت دولت دوازدهم، همچنان بر این باور باشند كه حضور لاریجانی در عرصه انتخابات، ادامه وضعیت گذشته است.

نداشتن پایگاه اجتماعی انحصاری: به نسبت برخی از نامزدهای مطرح در این انتخابات، لاریجانی از یك پایگاه اجتماعی و سیاسی انحصاری برخوردار نیست و مشخص نیست آیا او جزو جریان اصولگراست یا اصلاح طلب.
حتی نمی‌توان لاریجانی را متعلق به جریان مستقل دانست.  او هم البته تلاشی هم برای این مرزبندی‌ها انجام نمی‌دهد و به طور معمول در مواقعی كه وابستگی‌های سیاسی و گروهی مورد پرسش قرار می‌گیرند، تلاش می‌كند با بیان برخی جملات مبهم و پاسخ‌های چندوجهی از اظهارنظر صریح در این زمینه خودداری كند.
ظرفیت تخریب بالا: صرف‌نظر از برخی انتقاداتی كه نسبت به موضعگیری‌های سیاسی و مدیریتی لاریجانی طی این سال‌ها وجود دارد، روابط فامیلی و خانوادگی او باعث شده كه برخی از جریان‌های سیاسی به‌ویژه طیفی كه هوادار محمود احمدی‌نژاد هستند و از پتانسیل و ظرفیت رسانه‌ای برخوردارند، در صورت نامزدی لاریجانی سیل انتقادات را متوجه او كنند.

آرای پایین لاریجانی در انتخابات گذشته:علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری 84 نامزد مورد حمایت جریان اصولگرایی بود، اما به‌رغم همه امیدهایی كه نسبت به اقبال عمومی نسبت به رای‌آوری او وجود داشت، آرای پایینی كسب‌كرد.

از سویی دیگر در انتخابات مجلس دهم او با این‌كه سابقه چندباره نامزدی در حوزه انتخابیه قم را داشت، اما توانست لب مرزی مجوز ورود به مجلس دهم را كسب كند. با توجه به این پیشینه، به‌ویژه میزان اقبال مردمی به او در آخرین انتخابات، این گمانه مطرح است كه وی در صورت حضور در انتخابات ریاست جمهوری نتواند از جذابیت بالایی برای رای‌آوری برخوردار باشد.

 

پایگاه دانشگاهی وعلمی: در میان چهره‌های سیاسی، لاریجانی جزو كسانی است كه همچنان ارتباط خود را با محیط‌های دانشگاهی و تدریس در كلاس‌های درس حفظ كرده است و در این عرصه هم البته اهل تحقیق و پژوهش است.

سوابق اجرایی متعدد: در مقایسه با بسیاری از نامزدهای انتخاباتی، لاریجانی از پیشینه و سوابق اجرایی، تقنینی، امنیتی و رسانه‌ای بالایی برخوردار است. او در ابتدای پیروزی انقلاب جزو عناصر اصلی سیاستگذاری در صدا و سیما بود و با شكل‌گیری سپاه‌پاسداران به این مجموعه مردم نهاد پیوست و همچنین در دوران ریاست جمهوری هاشمی‌رفسنجانی، مسؤولیت وزارت كشور به او واگذار شد. دو دوره هم رئیس صدا و سیما بود.

مدتی هم در سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی به ایفا نقش پرداخت و مسؤول مذاكرات هسته‌ای در بالاترین سطوح بود. همچنین او ركورددار ریاست مجلس است.

اهل نطق و سخنوری: این گمانه كه وی در صورت نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، در مرحله مناظرات میان كاندیداها بتواند چهره مطلوب‌تری از خود نشان دهد، چنان بی‌راه نمی‌نماید. او در طول دوران مسؤولیت‌های مختلف و همچنین سابقه طولانی در مدیریت ادوار مختلف نشان داد كه چندان درگیر مباحث احساسی نمی‌شود و براساس رویه‌ای كه دارد، حداقل تلاش می‌كند سخنانش ارائه‌ای از منطق داشته باشد.

 مورد اعتماد نظام:در طول این سال‌ها لاریجانی توانست اعتماد بخش‌های مهمی از مسؤولان بالادستی نظام را كسب كند. این رابطه و تعامل حساب شده، حتی در مقطع یك سال اخیر كه به نوعی می‌توان آن را انزوانشینی لاریجانی به حساب آورد.

 باز هم زمینه سپردن برخی مسؤولیت‌های مهم را برایش فراهم آورد. سپردن پرونده مربوط به سند راهبردی میان ایران و چین حاكی از این اعتماد است.

حمایت بخشی از بزرگان حوزه:سابقه خانوادگی لاریجانی و انتساب او به بیت مرجعیت یكی از امتیازات وی محسوب می‌شود. او طی این سال‌ها و به‌ویژه زمانی كه نمایندگی مردم قم را به عهده داشت، رابطه خوبی را با برخی از علما و مراجع حوزه‌های دینی برقرار كرد.