آیینی باستانی با طعم سوختگی!

فاطمه کمانی- جام جم آنلاین کرمانشاه؛

شدت فاجعه صبح روز بعد وقتی که هوا روشن شد خود را نشان می دهد که زمین و دیوارهای کوچه و خیابان زخمی از جای انفجارهای شب گذشته است.

ایرانیان از دیرباز آخرین سه شنبه شب سال را با عنوان جشن "چهارشنبه سوری" گرامی می داشتند و آیین های قشنگی برپا می کردند، روشن کردن آتش و پریدن از روی آن و یا دور هم جمع شدن و ...، خواندن سرودهای قدیمی و صرف تنقلات.

این سال ها اما چهارشنبه سوری رنگ و بوی آتش و خون به خود گرفته است، از یک ماه مانده به آخرین سه شنبه سال خبرهای بد شروع می شود از انفجار منازل مسکونی که نوجوانان و جوانان در آنجا مشغول ساخت مواد محترقه دست ساز بودند تا دست و پاهایی که قطع می شود، چشم هایی که باید تخلیه شود و افرادی که گاهی به سوختگی صد درصد می رسند و از بین می روند.

چهارشنبه صبح به جای آنکه تصاویر شادی مردم پخش شود آمارهای فوتی ، مصدومین و حوادث آتش سوزی شب قبل بیرون می آید که گاهی بسیار دردناک است.

بر اساس آمارها تنها در استان کرمانشاه در سال گذشته 54 نفر در شب چهارشنبه سوری دچار مصدومیت از درجه خفیف تا شدید شدند و نکته قابل توجه آنجاست که همه این مصدومین مرد نبودند بلکه 12 نفر از آنها زن بودند.

این تعداد در سال 95 ، 116 نفر شامل 31 زن بوده و در سال 90 نیز 46 مصدوم در حوادث چهارشنبه سوری آخر سال در کرمانشاه داشتیم.

این آمارها که هر سال بالا و پایین می شود هیچگاه باعث نشده جوانان و نوجوانان عبرت بگیرند و هر سال این داستان تکرار می شود.

اما اینکه چه عاملی باعث می شود با اینهمه هشدار که کارشناسان می دهند و مواردی از مرگ و قطع دائمی عضو که رخ می دهد بازهم هر سال شاهد برپایی نادرست این آیین از سوی جوانان هستیم؟

یک جامعه شناس معتقد است جوانانی که فرصتی برای شادی و تخلیه انرژی ندارند چنین رویدادهایی را دست آویز حرکات پرخطر خود می کنند و نتیجه آن بروز حوادث در چهارشنبه آخر سال است.

احمد فراستی با اشاره به رفتارهای پرخطری که گاهی نوجوانان و جوانان در چهارشنبه سوری از خود نشان می دهند، گفت: اگر فضا برای شادی و تخلیه انرژی این قشر در تمام ایام سال فراهم و البته به شیوه مناسب فراهم باشد کمتر دست به چنین رفتارهای مخاطره آمیزی می زنند.

وی افزود: این بستر باید هم از سوی مسئولین و هم از سوی خانواد ها فراهم شود که البته نقش مسئولین پررنگ تر است.

این جامعه شناس با بیان اینکه حتی در همین شب چهارشنبه سوری نیز می توان برنامه های متعدد و سالمی برای تخلیه انرژی و آتش بازی نوجوانان و جوانان فراهم کرد، یادآور شد: اینکه مکان مشخصی با تفریحات مشخص در نظر گرفته شود کار خوبی است که افراد بتوانند به صورت خانوادگی در آنجا به شادی بپردازند.

فراستی از نقش مهم نظارتی خانواده ها برای شب چهارشنبه سوری هم یاد کرد و گفت: خانواده ها هم نباید نسبت به کارهای فرزندان خود بی تفاوت باشند و آنها رها کنند که در این شب پرخطر هر کجا می خواهند بروند و هر کای که می خواهند بکنند.

وی معتقد است برپایی آیین چهارشنبه سوری به صورت خانوادگی می تواند تا حد زیادی از حوادث خطرناک جلوگیری کند.

موضوع دومی که درباره رویدادهای ناگوار چهارشنبه سوری مطرح می شود شیوه دسترسی جوانان و نوجوانان به مواد محترقه خطرناک و غیراستاندارد است.

موادی که بارها و بارها مسئولین تاکید کردند فروش انها در بازار تخلف است و اصلا به صورت قانونی وارد نمی شوند بلکه قاچاق هستند، اما هر سال از اوایل اسفند در محل های مشخصی انواع مواد محترقه در شکل ها و اندازه های مختلف به فروش می رسد.

محل فروش این محصولات نیز کاملا مشخص است پس مسئولین به راحتی امکان برخورد با فروش غیرقانونی آن را دارند، برای مثال محدوده خیابان مدرس یکی از مراکز اصلی فروش مواد محترقه در کرمانشاه است و فروشندگان به صورت علنی این مواد را در خیابان در معرض دید عموم به فروش می گذارند.

آمارهای قابل توجهی هم هر سال از سوی پلیس درباره کشفیات مواد محترقه غیرمجاز اعلام می شود اما همچنان تاثیری بر عرضه آنها در بازار ندارد.

همین چند روز قبل دادستان عمومی و انقلاب استان کرمانشاه خواستار برخوردی جدی تر با باندهای قاچاق مواد محترقه در کرمانشاه شد.

شهرام کرمی با اشاره به در پیش بودن مراسم چهارشنبه آخرسال، اظهار کرد: متاسفانه طی سالهای اخیر، مراسم چهارشنبه سوری کارکرد سنتی خود را در کشور از دست داده، به نحوی که تعدادی هنجارشکن دست به اقداماتی می زنند که شادی مردم را در این روز به غم تبدیل می کنند.

وی تصریح کرد: در این میان تعدادی افراد سودجو از موقعیت بوجود آمده سوء استفاده کرده و با تولید، نگهداری و یا توزیع مواد محترقه و آتش‌زای غیراستاندارد امنیت شهروندان را با تهدید جدی روبرو می کنند.

وی خاطرنشان کرد: در این راستا و به منظور حفظ امنیت جانی و مالی مردم، حسب ماده یازده و تبصره ماده 12 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز، ضابطین دستگاه قضایی باید نسبت به کشف و انهدام باندهای قاچاق مواد محترقه اقدام کنند.

کرمی اضافه کرد: همچنین شناسایی عوامل و مراکز ساخت، شناسایی انبارها، خودروهای فروشنده مواد محترقه و آتش زا و مقابله با تهیه و فروش مواد منفجره و محترقه غیراستاندارد و غیرمجاز در سطح استان باید بصورت جدی در دستور کار ضابطین دستگاه قضایی استان قرار گیرد و ضمن برخورد قانونی و پلمب انبارها، نتیجه بصورت مستمر همراه مدارک و مستندات به این مرجع ارسال شود.

رییس پلیس امنیت اقتصادی استان کرمانشاه نیز چند روز قبل از کشف بیش از 211 هزار انواع مواد محترقه در سطح استان طی روزهای نزدیک به چهارشنبه آخرسال خبر داد.

سرهنگ جلیل سلطانی از افزایش 69 درصدی کشفیات مواد محترقه کم خطر در سطح استان خبر داد و افزود: متاسفانه کشفیات مواد محترقه پرخطر نسبت به سال گذشته بیش از پنج برابر افزایش داشته است.

این مقام انتظامی از دستگیری 40 نفر در رابطه با عرضه مواد محترقه در سطح استان خبر داد.

با این وجود هنوز هم دسترسی به این مواد چندان دشوار نیست و البته برخی از نوجوانان به همین مواد محترقه موجود در بازار نیز اکتفا نمی کنند و سراغ مواد خطرناک دست ساز می روند.

اینکه پیش سازهای این مواد محترقه دقیقا چطور به دست جوانان و نوجوانان می رسد هم باید مشخص شود، وقتی که تعدادی جوان در خانه ای گرد همی می آیند و مواد منفجره درست می کنند.
انگیزه آنها نیز معمولا هیجان بیشتر و تولید مواد با صدای زیاد و قدرت انفجار بالا است!

م. ک یکی از جوانانی است که مواد محترقه دست ساز می فروشد و با بیان اینکه هر سال خودش تولید این مواد را در خانه و با همکاری چند نفر دیگر انجام می دهد، گفت: ترقه هایی که در بازار فروش می رود بیشتر برای کودکان است و صدا و قدرت انفجار کمی دارد اما برای بزرگسالان هیجان و شادی لازم را فراهم نمی کند.

وی ادامه داد: بیشتر جوانان و نوجوانان دنبال مواد با قدرت انفجار، دود و صدای زیاد هستند مثل اکلیل سرنج و ... که ما آنها را خودمان درست می کنیم و مواد اولیه را نیز از رابط هایی که چندین سال است می شناسیم، خریداری می کنیم.

این جوان افزود: این کار علاوه بر سود خوبی که دارد هیجانش هم بالا است .

م . ک در پاسخ به این پرسش که آیا تهیه این مواد آن هم در منازل مسکونی خطر ندارد، یادآور شد: ما چند سال است که این کار را انجام می دهیم و مشکلی رخ نداده است. آنهایی که با انفجار مواجه می شوند روند کار را درست بلد نیستند.

غافل از اینکه بسیاری از همان افراد که اکنون دچار مرگ یا نقص عضو شدند نیز خود را خبره تولید مواد محترقه می دانستند و امروز بخاطر کمی سود و هیجان گوشه خانه افتاده اند.

امروز آخرین سه شنبه سال است و دوباره امشب همه جا غرق در هیجان چهارشنبه سوری خواهد بود، باید ببینیم اورژانس و آتش نشانی امشب چه آمارهایی از حوادث در کرمانشاه و سراسر ایران می دهند.

ای کاش بستری فراهم شود که هم بعد نظارتی خانواده ها در این شب بیشتر شود و هم مسئولین یک بار برای همیشه فکری به حال این مواد آتش زای خطرناک بکنند.