چرا مسئولان درباره سفرهای نوروزی پیام های متناقض مخابره می‌کنند ؟

به گزارش جام جم آنلاین، وزیر بهداشت و درمان به عنوان بالاترین مرجع نظام بهداشت و سلامت کشور مردم را قسم می‌دهد که سفر نروند. رهبر انقلاب آشکارا اعلام می‌کنند که «قطعا» سفر نخواهند رفت و « مثل سال گذشته و هر چه که ستاد ملی در این زمینه بگوید» عمل خواهند کرد. با این حال اما هنوز از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا و البته بدنه دولت خبرهای متناقضی در این رابطه منتشر می‌شود.

 

حسن روحانی که گفته بود مردم فکر و خیال سفر را نکنند حالا می‌گوید مردم «عیددیدنی‌شان با ماسک، بدون روبوسی و دست دادن باشد.» در حالی که چند روز پیش ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده بود سفر به شهرهای قرمر و نارنجی ممنوع است، حالا مدیران این ستاد می‌گویند مسافران به این شهرها اگر تست‌شان منفی باشد می‌توانند با هواپیما و قطار به این شهرها بروند.

 

در حالی که از سوی جامعه پزشکی به صراحت اعلام می‌شود شلوغی جاده‌ها یعنی آغاز موج چهارم کرونا اما وزیر کشور از «انجام سفرها با رعایت پروتکل‌ها» حرف می‌زند. سعید نمکی التماس می‌کند که سفر نروید و رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی می‌گوید تاکنون یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تور داخلی و خارجی فروخته شده‌است.

 

فعالان صنعت گردشگری گفته‌اند سفرهای نوروزی ۱۴۰۰کنسل شود، دولت باید ۶۰۰میلیارد تومان خسارت به دفاتر خدمات گردشگری بپردازد! و جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران اعلام کرده‌است؛ «نمی‌توان با بخشنامه دولتی اقتصاد و زندگی مردم را تعطیل کرد؛ بنابراین ستاد به جای ممنوع کردن سفرهای نوروزی بهتر است مسیر درست سفر را به مردم نشان دهد.»

 

مسیر درست اما چیست؟ مهم‌تر این‌که این بلاتکلیفی در برابر یک تصمیم مهم چه پیامدهایی دارد؟ چقدر دیگر می‌توان به مردم امید بست که همچنان گوش به فرمان ستادی باشند که قرار بوده چراغ راهشان باشد؟

 

در این میان برخی هم موافق ممنوعیت صرف سفر نیستند و معتقدند به‌جای هشدار و توصیه و ممنوعیت باید مدل‌های راهبردی از سفر را پیش پای مردم گذاشت. این نگاه البته که سمت‌وسوی متفاوتی دارد.

 

به‌عنوان‌مثال جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران به این ماجرا از دریچه منافع صنفی خود نگریسته و گفته‌است؛ «ستاد به‌جای ممنوع‌کردن سفرهای نوروزی بهتر است مسیر درست سفر را به مردم نشان دهد.»

 

غلامرضا منتظری، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم مخالف نگاه «صفر و صدی» در رابطه با سفر است. او روز جمعه بابیان این‌که «هر بلیت نوروزی، مجوزی برای ورودِ یک فرد به بیمارستان است» گفته: «ما هم قبول داریم که مردم خسته‌اند و فقط نوروز را به‌عنوان تعطیلات پیش رو دارند اما نمی‌توان صفر و صدی با مردم برخورد کرد.» او با اعلام این‌که نسبت به اصل سفر هیچ موافقتی وجود ندارد اما می‌توان دورهمی‌های نوروزی را هم با یک مدل تعریف کرد، گفته‌است: «اگر به‌طورکلی راه را بر مردم ببندیم، حساسیت‌ها بیشتر می‌شود.»

 

معیشت، قربانی اصلی سال کرونا بود. کسادی کسب‌وکارها و از رونق‌افتادن بسیاری از صنایع و گرانی و تورم همه باعث شد سال۹۹ سال عجیبی برای شهروندان باشد. همه اینها دلیلی‌شده که حالا بسیاری از مسوولان در توجیه سفرهای احتمالی شهروندان اعلام کنند که «مردم خسته‌اند».

 

علیرضا رئیسی گفته: «مردم سه سال است عید خوبی نداشته‌اند و حالا تحت فشارند» و علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران هم از «سندرم خستگی» مردم حرف زده و معتقد است: «همین موضوع بر رفتار بهداشتی مردم اثر گذار بوده‌است.» آسیب‌شناسان و روان‌شناسان هم طی یک‌سال گذشته کم از پیامدهای روانی این پاندمی نگفته‌اند. رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره گفته‌است؛ «۶۰درصد مردم نیاز به مشاوره‌های روان‌شناسی دارند!» اما توجیه خستگی و آسیب‌های روانی در انجام سفر چه هزینه‌هایی دارد؟ با کم‌شدن پیامدهای این آسیب‌های روانی چه اتفاقی قرار است بیفتد؟  

 

حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ معتقد است: «ممکن است بسیاری از افراد جامعه به دلیل اجباری‌شدن استفاده از ماسک، شست‌وشوی مدام دست‌ها، ضدعفونی‌کردن وسایل، سفر نرفتن، رعایت فاصله‌اجتماعی و قرنطینه‌های طولانی مدت از عمل به توصیه‌ها خسته‌شده و دچار خستگی و فرسودگی شوند اما تا پایان ریشه‌کنی بیماری و برای حفظ جان خود و عزیزان‌مان ناچار به رعایت پروتکل‌ها هستیم.»

 

در آستانه نوروز، وزیر کشور می‌گوید: «سفر به شهرهای قرمز و نارنجی ممنوع اما به بقیه شهرها آزاد است.» او همچنین گفته‌است رویکرد ما استفاده از «برخوردهای قانونی و روش‌های جرمی» نیست اما اگر مجبور شویم«با معدود قانون‌شکنان برخورد قانونی خواهیم کرد.

 

 قصه تناقضات جالب‌تر هم می‌شود. ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت هم گفته‌است: «در نوروز سفر به مناطق تایید شده آزاد است اما تبلیغ سفر ممنوع!» به این مفهوم که برای سفر به مناطق مجاز اجازه تبلیغ وجود ندارد اما امکان سفر مهیاست.

 

یکی از اعضای انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در یک برنامه رادیویی با انتقاد از تناقض‌گویی مسؤولان درباره سفرهای نوروزی گفته‌است: «باوجود اعلام ممنوعیت دراین‌باره همه امکانات سفر در نوروز و خرید بلیت برای مردم مهیا شده‌است!»

 

مصداق گلایه‌های او این است که فروش اینترنتی بلیت قطارهای مسافربری برای بازه زمانی ۲۵ اسفند ۹۹ تا ۱۵ فروردین‌۱۴۰۰ از پنجم اسفند ۹۹ آغازشده‌است. از یک‌سو دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا مدام هشدار به انجام سفر می‌دهند و معتقدند در صورت عدم رعایت مردم،‌ وارد موج چهارم کرونا خواهیم شد و از سوی دیگر همان ارگان‌ها فرش قرمز برای انجام سفرهای نوروزی را پیش پای شهروندان پهن می‌کنند.

 

وزارت راه بلیت‌های نوروزی قطار و اتوبوس را پیش‌فروش کرده، ضریب اشغال هتل‌ها و اقامتگاه‌ها در بسیاری از شهرها تکمیل‌شده و همزمان وزیر بهداشت و درمان مردم را قسم می‌دهد به سفر نروند. جالب این‌که متصدیان همه این اقدامات در یک بدنه واحدی به‌نام دولت کنار یکدیگر نشسته‌اند.

 

باتوجه به نزدیک‌شدن به روز‌های پایانی سال و جهش ویروس‌کرونا، افراد بسیاری برای سفر‌های نوروزی آماده شده‌اند و این درحالی است که براساس مصوبه ستادملی مقابله با کرونا سفر به شهر‌های قرمز و نارنجی کاملا ممنوع است اما سفر به شهر‌های آبی و زرد با رعایت کامل شیوه‌نامه‌ها و نکات بهداشتی امکان‌پذیر خواهد بود.

 

براساس آخرین اطلاعات اپلیکیشن ماسک باتوجه به شیوع گسترده این ویروس در خوزستان ۱۱شهرستان این استان در وضعیت قرمز کرونایی هستند که باتوجه به کاهش شهر‌های نارنجی و آبی در هفته‌های اخیر با ۳۱شهرستان نارنجی، ۲۵۲شهرستان زرد و ۱۵۴شهرستان آبی مواجه هستیم. براین‌اساس شهر‌های آبادان، اهواز، بندرماهشهر، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوشتر، کارون و هویزه در وضعیت قرمز قرار دارد و ارومیه، اشنویه، خوی، ماکو،  نقده در استان آذربایجان‌غربی، شهرضا در استان اصفهان، امیدیه، ایذه، باغ‌ملک، حمیدیه، شوش، هفتکل،  هندیجان و اندیمشک در استان خوزستان، دهلران در استان ایلام، دامغان و شاهرود در استان سمنان، پاسارگارد، گراش، لامرد، خنج و مهر در استان فارس، سیرجان در استان کرمان، کهگیلویه و گچساران در استان کهگیلویه‌وبویراحمد، گرگان در استان گلستان، رودبار و رودسر در استان گیلان، آمل، رامسر و ساری در استان مازندران و خمین در استان مرکزی شهر‌های با وضعیت نارنجی کرونا در هفته آینده هستند. نکته حائزاهمیت این که رنگ‌بندی‌های اعلام‌شده ممکن است در روزهای آتی با تغییراتی همراه باشد.

 

اگر بخواهید با کلیدواژه سفرهای نوروزی در پی خبری موثق از چگونگی انجام سفرهای نوروزی بگردید سرگیجه می‌گیرید. بی‌شمار خبر متناقض، از ممنوعیت قطعی سفر بگیرید تا شرایط و چگونگی انجام آن. آخرین اظهارنظر اما مربوط به نشست دیروز سخنگوی ستاد ملی مقابله با کروناست. علیرضا رئیسی دیروز در بخشی از حرف‌هایش با اشاره به توصیه‌های وزیر بهداشت و رهبر معظم انقلاب اعلام کرد مردم « تا حد امکان از سفرهای غیرضروری خودداری کنند تا بدون ایجاد خیز جدید بیماری عید و سال نو را پشت سر بگذاریم.»

 

او در حالی برای سفر نرفتن به عاریه از توصیه‌های متخصصان گفته «تا حد امکان» که رهبر معظم انقلاب به آشکاری اعلام کردند تابع دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا هستند و امسال هم سفر نخواهند رفت و از سوی دیگر سعید نمکی در هفته گذشته بارها و بارها به صراحت اعلام کرد مردم به سفر نروند.

 

آن‌طور که از حرف‌های سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا می‌توان متوجه شد مقرر شده تا در شهرهای قرمز و نارنجی سفر صورت نگیرد. اما رئیسی گفته‌است «سفر در شهرهای قرمز برای خروج با هواپیما، قطار و اتوبوس نیازمند تست منفی کروناست تا افراد اجازه سفر داشته‌باشند.» با این حساب افراد با اتوبوس، قطار، هواپیما در‌صورت منفی‌بودن تست می‌توانند به سفر بروند اما با خودروهای شخصی این کار همچنان ممنوع است. این در حالی است که هنوز متخصصان در عجبند که ویروس کرونا چگونه توانایی تشخیص وسیله سفر را برای ابتلا دارد!

 

سه استان شمالی ایران همیشه در آمارهای دو دهه گذشته به‌عنوان اولین مقصد سفرهای نوروزی شناخته می‌شدند. در ابتدای فراگیری سال گذشته هم پس از استان قم، استان‌های مازندران و گلستان شاهد بیشترین تعداد مبتلابه این ویروس بودند. همین حالا هم نام این سه استان به‌عنوان مقاصدی مطرح است که از قرار سفر به آن شامل ممنوعیت است.

 

چند روز پیش هم رئیس پلیس‌راه گیلان بابیان این‌که تابع ستاد تصمیمات مقابله با کرونا برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها هستیم به جام‌جم گفت: «براساس مصوبه قبلی، سفر به استان گیلان ممنوع است.» اما سفر به استان‌های شمالی در ایام نوروز در حالی ممنوع اعلام‌شده که کل بلیت‌های اتوبوس تهران به گیلان و مازندران تا سوم فروردین امسال به فروش رفته‌است.

 

همان قصه همیشگی؛ چگونه سفر با اتوبوس در ابتلا مؤثر نیست و با خودروی شخصی مؤثر است؟ مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی به جام‌جم می‌گوید: «مسافرت و جابه‌جایی و تجمع می‌تواند تأثیر زیادی در شیوع داشته‌باشد. این‌که می‌گویند با ماشین شخصی نروید و با اتوبوس و... بروید، بازهم فرقی ندارد به‌هرحال فرد مبتلا ممکن است جابه‌جا شود و عده‌ای را بیمار کند. اکنون خیلی‌ها با تاکسی به شمال سفر می‌کنند. بنابراین فرقی ندارد و مردم خودشان باید رعایت کنند. این سفرها کاملا خطرناک‌است.»

 

تجربه یک‌ساله حضور در یک اپیدمی عفونی به ما نشان می‌دهد نباید فریب آمارهای سینوسی تعداد قربانیان و مبتلاها را بخوریم. در یک ماه گذشته تعداد مرگ‌ومیرهای کرونا با افزایش و کاهش‌های فراوانی روبه‌رو بوده‌است اما آنچه شواهد امر نشان می‌دهد شرایط کنونی جامعه بسیار شکننده‌است و خبرها گواه از افزایش تعداد مراجعان به مراکز درمانی دارد؛ البته که این آمار و خبرها از جایی هولناک‌تر می‌شود که بدانیم در صورت عدم رعایت بسیاری از پروتکل‌ها از جمله سفر باید خیلی زود شاهد آغاز موج دیگری از کرونا باشیم و این‌بار احتمالا بسیار سهمگین‌تر از گذشته، چرا که پیش از این و در اوج فراگیری این بیماری میزان سرایت ویروس ۲/۱ بوده و حالا آن‌طور که برای متخصصان ثابت‌شده سرایت ویروس ۳/۲ است. دیروز هم سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت که ویروس جهش‌یافته در ۲۸ استان ایران مشاهده شده‌است!

 

رئیس بیمارستان شهدای تجریش تهران هم اعلام کرد که از روز گذشته شاهد افزایش چشمگیر مراجعه به این بیمارستان بوده و آن‌طور که رضا جلیلی‌خشنود گفته این مراجعات باعث‌شده بخش‌های غیرکرونایی این بیمارستان به‌طور موقت تعطیل شود.

 

فرمانده ستاد عملیات مدیریت کرونا در تهران هم گفته میزان بستری گروه سنی ۵تا۱۷سال در اسفند ۹۸، حدود ۸/۰درصد بوده اما میزان ابتلای منجر به بستری در این گروه سنی در زمان حاضر در تهران به ۱۱درصد رسیده که بیش از ۱۱برابر رشد داشته‌است. 

 

کنار هم گذاشتن این داده‌ها نشان می‌دهد با انجام سفرهای نوروزی احتمالا وارد مرحله بدتری از موج کرونا در کشورها خواهیم شد. مرحله‌ای که این بار کودکان ما قربانی سفرهای تفریحی نوروزی خواهند شد. حمید سوری، اپیدمیولوژیست می‌گوید: «سفرها الگوی اپیدمی در جوامع را بر هم می‌زنند و جابه‌جایی‌های جمعیتی ناشی از سفر، وخامت فراگیری کرونا را تشدید می‌کند. از همین رو سفر و مسافرت می‌تواند یکی از راه‌های خطرناک انتقال بیماری باشد.»