همه‌چیز درباره ویروس کرونای جهش‌یافته برزیلی

یک سال پیش، ویروس‌کرونا به عنوان یک ویروس‌خاردار میکروسکوپی در جهان شناخته‌شد. این ویروس کوچک اما هر روز جهش پیدا می‌کند و حالا با جهش روی پروتئین‌های آن به یک بمب اتمی تبدیل شده‌است؛ بمبی که نسبت به ویروس کرونای یک سال پیش یعنی ویروس ووهان چین، قدرت سرایت بیشتری دارد و عفونی‌تر است.

کد خبر: ۱۳۰۷۲۸۵

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، شاید خیلی‌ها دلشان هنوز گرم واکسیناسیون است اما دانشمندان می‌گویند بمب کرونای برزیلی به این راحتی‌ها خنثی نمی‌شود و هیچ کدام از واکسن‌هایی که تا امروز ساخته‌شده و حتی مراحل بالینی خود را با موفقیت گذرانده‌اند، نمی‌توانند ایمنی مورد نیاز در برابر این ویروس را ایجاد کنند.

حالا در شرایطی که همه خود را برای واکسیناسیون آماده می‌کنند، ویروس جهش‌یافته با قدرتی بیشتر، آمار مرگ و میر ناشی از کرونا را در دست گرفته‌است؛ در دو روز گذشته، کرونای جهش‌یافته‌برزیلی، جان بیش از ۲۰۰۰برزیلی را گرفته‌است.

ویروس جهش‌یافته اما سایه خود را آرام در بسیاری از کشورها پهن و هر روز کشور جدیدی را فتح می‌کند. این ویروس هنوز پایش به ایران نرسیده این اما به معنای آن نیست که کشور در برابر ویروس جهش‌یافته‌برزیلی در امان است.

حمید سوری رئیس کمیته‌اپیدمیولوژی کووید-۱۹و رئیس تیم واکنش‌سریع کووید-۱۹ و علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات و آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری نیز معتقدند بعید نیست ویروس جهش یافته‌برزیلی وارد کشور شود.

تولدی نحس

اولین بار در ژاپن و اواخر دی ماه بود که ویروس جهش یافته‌برزیلی کشف شد. در آن زمان چهار مسافر از شهر آمازوناس برزیل وارد توکیو شدند؛ مسافرانی که به ویروس کرونا مبتلا بودند. پس از شناسایی این چهار نفر بود که مشخص شد ویروس کرونا در شهر آمازوناس جهش پیدا کرده‌است.

پس از بررسی‌های بیشتر کشف شد ۴۵درصد مردم این شهر، اواخر آذرماه به گونه جدیدی از ویروس کرونا مبتلا شدند. ویروس کرونای جهش‌یافته، ویژگی‌های پیچیده‌ای دارد که در هیچ منطقه‌ای دیده‌نشده‌بود. علیرضا ناجی به ما می‌گوید ویروس برزیلی دو بار جهش پیدا کرده‌است که به دو نوع ویروس جهش‌یافته P.۱ و P.۲ برزیلی نامگذاری شدند.

هر کدام از این نوع جهش‌ها در یکی از شهرهای برزیل ظهور کردند. محل تولد ویروس جهش یافته P.۲ در ریودوژانیرو است. ویروس‌های جهش‌یافته‌برزیلی P.۱ و P.۲، مشترکاتی با جهش ویروسی که در آفریقای جنوبی و بریتانیا داشته، دارند. شرایط ابتلا و مرگ و میر در کانون ویروس جهش‌یافته، یعنی برزیل این قدر بد است که سازمان‌جهانی‌بهداشت، شرایط ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در این کشور را وخیم خوانده‌است. در یک روز، بیش از ۲۰۰۰ نفر به خاطر ابتلا به بیماری کرونا جان خود را از دست داده‌اند.

بمب اتمی ساعتی

آن زمان که ویروس جهش‌یافته انگلیسی وارد کشور شد، همه از شدت سرایت و ابتلای بیشتر آن نسبت به ویروس چینی گفتند. حمید سوری، رئیس تیم واکنش سریع کشور اما ویروس جهش‌یافته برزیلی را متفاوت از ویروس‌های جهش‌یافته انگلیسی و آفریقای جنوبی می‌داند.

او به ما می‌گوید این ویروس مانند یک بمب اتمی عمل می‌کند. هرچند سوری تأکید می‌کند هنوز اطلاعات دقیقی درباره ویروس جهش‌یافته برزیلی وجود ندارد اما ویروس کرونای برزیلی، عفونی‌تر از جهش‌های دیگر است. او می‌گوید: سرایت ویروس جهش‌یافته برزیلی به‌مراتب از ویروس‌های جهش‌یافته انگلیسی و آفریقای جنوبی بیشتر است. ویروس جهش‌یافته برزیلی ۵/۱تا ۲/۲ برابر بیشتر از ویروس‌های جهش‌یافته انگلیسی و آفریقای جنوبی سرایت دارد.

از دیگر ویژگی‌های ویروس جهش‌یافته برزیلی این است که در جوان‌ها بیشتر دیده می‌شود و احتمال مرگ‌ومیر ناشی از آن نسبت به دیگر ویرو س‌های جهش‌یافته بیشتر است. دلیل نام‌گذاری این ویروس به بمب اتمی نیز به ویژگی بعدی آن برمی‌گردد؛ این ویروس نسبت به آنتی‌بادی‌ای که در بدن ترشح می‌شود، قوی‌تر است و با شدت بیشتری فرد را به ویروس مبتلا می‌کند. به این معنی که هیچ‌یک از واکسن‌هایی که تاکنون ساخته‌شده‌اند،روی ویروس کرونای جهش‌یافته برزیلی مؤثر نیستند.

به همین دلیل علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات و آزمایشگاه ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری از شرکت‌های واکسن‌سازی نام می‌برد که در تلاشند واکسنی مقاوم در برابر ویروس جهش‌یافته برزیلی تولید کنند.

او می‌گوید شرکت‌های واکسن‌سازی که واکسن‌های فایزر، مدرنا و آسترازنکا را تولید می‌کنند، تحقیقات خود را شروع کردند تا واکسن قوی‌تری در برابر ویروس جهش‌یافته برزیلی تولید کنند. به گفته ناجی، تحقیقات روی این واکسن‌ها شروع‌شده و به‌زودی واکسن‌های تولید جدید و مناسب برای مقابله با ویروس جهش‌یافته برزیلی وارد فاز انسانی می‌شوند.

راه‌های خنثی‌سازی با بمب برزیلی

هر لحظه ممکن است وزیر بهداشت و درمان پشت تریبون حاضر شود و از شناسایی اولین فرد مبتلا به ویروس کرونای برزیلی در کشور بگوید. این خبر بعید نیست، وقتی ویروس کرونای جهش‌یافته برزیلی در کشورهای آسیایی هم کشف شده و پشت درهای ایران به انتظار ایستاده است.

همه اینها لزوم مقابله با ویروس کرونای جهش‌یافته برزیلی را نشان می‌دهد. اما برای مقابله با ویروس کرونای جهش‌یافته برزیلی باید چه کار کرد؟ از نظر سوری فرقی ندارد ویروس جهش‌یافته انگلیسی، آفریقای جنوبی، برزیلی یا کالیفرنیایی باشد، چون در مواجهه با همه ویروس‌ها باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرد. همه باید ماسک بزنند و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند و دست‌ها را بشویند.

به‌جز رعایت پروتکل‌های بهداشتی، او راه‌حل دیگری هم دارد: حالا که واکسیناسیون بر روی ویروس جهش‌یافته برزیلی تاثیری ندارد، بهترین کار این است محدودیت‌های تردد بین شهری با شدت بیشتری رعایت شود.

راه‌حل ناجی برای مقابله با ویروس جهش‌یافته برزیلی اما متفاوت از سوری است. او می‌گوید: حقیقت تلخی است که واکسیناسیون روی ویروس جهش‌یافته تاثیر ندارد، اما بهترین کار این است ایمنی را در درصد بالایی از جامعه ایجاد کنیم، بنابراین بهترین کار این است تا وقتی واکسن‌های تولید داخل به تولید انبوه می‌رسند، واکسن بیشتری از خارج کشور وارد شود. از نظر این ویروس‌شناس، روند واکسیناسیون در کشور به کندی انجام می‌شود و این می‌تواند خطر زیادی برای مردم ایجاد کند. از نظر او چون وضعمان این است محدودیت‌های تردد باید با جدیت بیشتری در کشور و به‌ویژه در شهرهای قرمز اعمال شود.

ناجی توضیح می‌دهد در مقابل ویروس جهش‌یافته برزیلی باید اتحاد عمل داشت و توجه را به همکاری بین بخشی جلب کرد. او می‌گوید برای این‌که ویروس جهش‌یافته برزیلی از بین برود، بهتر است همه دستگاه‌های دولتی با هم متحد شوند و وظایف خود را به‌درستی انجام دهند. او معتقد است بین دستگاه‌های اجرایی عضو ستادملی مقابله با کرونا چند دستگی وجود دارد و این می‌تواند مدیریت ویروس کرونا در کشور را سخت کند. افزایش آزمایش غربالگری و تشخیص ژنتیک هم از نظر این ویروس‌شناس می‌تواند نقشه راه مناسبی برای مبارزه با ویروس کرونا در کشور ایجاد کند.

كرونای برزیلی در ایران؟

طبق آماری كه رئیس تیم واكنش سریع کووید-۱۹ می‌دهد تا‌به‌حال بیش از ۳۰۰ ایرانی به ویروس كرونای جهش‌یافته انگلیسی مبتلا شده‌اند؛ سوری با اشاره به همین آمار و شرایط بحرانی ابتلا به ویروس كرونا كه در استان خوزستان وجود دارد، معتقد است كه احتمال دارد در ایران هم ویروس كرونای برزیلی وجود داشته باشد.
او می‌گوید: چند روز پیش، آمار ابتلا در منطقه‌ای از سواحل خلیج‌فارس به‌یكباره افزایش پیدا كرد و ما شك كردیم كه ممكن است ویروس جهش‌یافته برزیلی وارد كشور شده باشد.

سوری توضیح می‌دهد كه پس از بررسی‌ها و آزمایش‌های ژنتیكی اما مشخص شد كه ویروس جهش‌یافته برزیلی در این منطقه وجود ندارد، اما این به آن معنی نیست كه این ویروس در كشورمان نباشد، چراكه ممكن است فردی در ایران به ویروس جهش‌یافته برزیلی مبتلا باشد و مسؤولان سلامت ندانند و این شخص نیز از شهری به شهر دیگر برود و دیگران را مبتلا كند؛ اتفاقی كه برای ویروس جهش‌یافته انگلیسی هم افتاد.
از نظر او تا زمانی كه تحقیق، بررسی و آزمایشات متعدد در مناطق صورت نگیرد، نمی‌توان به طور قطع از نبود ویروس جهش‌یافته در كشوری حرف زد.

از نظر علیرضا ناجی هم احتمال وجود ویروس جهش‌یافته برزیلی در كشورمان وجود دارد. او می‌گوید: باید آزمایشات ژنتیكی متعددی برای شناسایی واریانت‌ها در كشور انجام شود. این ویروس‌شناس توضیح می‌دهد كه باوجود ویروس‌های جهش‌یافته در دنیا، وزارت بهداشت و درمان باید به طور مداوم، آزمایشات متعدد در مناطق مختلف انجام دهد.

از نظر او اما انجام آزمایش‌های ژنتیكی كه منجر به شناسایی ویروس‌های جهش‌یافته در كشور می‌شود، به كندی صورت می‌گیرد كه این مساله می‌تواند مشكلات زیادی را برای شناسایی و مقابله با ویروس جهش‌یافته جدید ایجاد كند.

جهان زیر پای كرونای برزیلی

برزیل محل تولد واریانت برزیلی و كانون توزیع آن در جهان است؛ بنابراین ویروس جهش‌یافته برزیلی در این كشور آمریكای جنوبی برای خود جولان می‌دهد و از شهر سائوپائولو به ریوگرانجی دوسول یا پارانا، باهینا، پارائیبا، آلاگواس و آمازوناس می‌رود.

به‌جز برزیل اما ویروس جهش‌یافته، در خارج از این كشور نیز حكمرانی می‌كند. غیر از ژاپن كه ویروس جهش‌یافته برزیلی را وارد كرده، ویروس جهش‌یافته آمریكای جنوبی در آسیا، در كشورهایی مانند كره‌جنوبی و سنگاپور و در آمریكا و اروپا؛ در كشورهایی مانند آمریكا، انگلستان، كانادا، آرژانتین، نروژ و ایرلند هم دیده شده است. هرچند كه به گفته سوری، رئیس كمیته اپیدمیولوژی كووید-۱۹ و رئیس تیم واكنش سریع كشورمان ممكن است ویروس جهش‌یافته كرونای برزیلی در كشورهای دیگری نیز وجود داشته، اما هنوز توسط مدیران سلامت آن كشورها كشف نشده باشد.

از نظر او، ویروس جهش‌یافته برزیلی می‌تواند وارد هر كشوری شود و به خاطر همین است كه این روزها ویروس كرونای برزیلی، هر روز، كشوری را به فتوحاتش اضافه می‌كند.
شرایط اما در ایران چطور است؟ رئیس تیم واكنش سریع کووید-۱۹ می‌گوید تا به حال هیچ شواهدی از وجود ویروس جهش‌یافته برزیلی و آفریقای‌جنوبی در ایران كشف نشده است، این اما بدان معنا نیست كه ویروس برزیلی در ایران وجود ندارد
یا وجود نخواهد داشت.

ماجرای ادامه‌دار ویروس انگلیسی

درست است که ویروس جهش‌یافته برزیلی به طور رسمی هنوز در کشور شناسایی نشده است اما دیروز سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت از شرایط وخیم ویروس جهش‌یافته انگلیسی در کشور گفت. به گفته او ویروس جهش‌یافته انگلیسی در اغلب استان‌های کشور در حال چرخش است و به همین دلیل از شهروندان خواست به سفر نروند. به گفته لاری با افزایش سفرهای بین شهری، مراجعه به بخش‌های سرپایی، آمار بیماران بستری و مرگ و میر ناشی از کرونا افزایش پیدا می‌کند.

هشدارها درباره ویروس جهش‌یافته انگلیسی و برزیلی در حالی جدی است که به گفته نادر توکلی، معاون درمان ستاد کرونای استان تهران در دو هفته اخیر حدود ۲۶۰ تا ۳۰۰ نفر روزانه در بیمارستان‌های پایتخت بستری شده‌اند. او به ایسنا گفته است روزانه حدود ۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰ نفر به صورت سرپایی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

شرایط اما در آی‌سی‌یوها بدتر از روزهای قبل است. او گفت: افرادی که در آی‌سی‌یوها بستری می‌شوند، بدحال ترهستند. درصد بستری افراد زیر ۱۰سال نیز حدود ۱۱درصد بیشتر شده است.

او دلیل این آمار را کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و گردش ویروس جهش‌یافته انگلیسی می‌داند و عنوان می‌کند اثرات افزایش آمار ابتلا و بستری در هفته سوم فروردین ، خود را نشان می‌دهد. از نظر توکلی با آغاز سفرهای نوروزی اما شرایط تغییر خواهد کرد چراکه اگر مردم سفر نوروزی داشته باشند، امکان سرایت ویروس کرونای جهش‌یافته و کلاسیک بیشتر خواهد شد.