شروع یک تغییر

روزهایی که در اوج شیرین بودنش، متفاوت و البته کمی سخت است؛ تجربه‌‎ای که نیاز به آگاهی دارد تا قسمت شیرین‌اش بر همه سختی‌هایش غلبه کند. پس به عنوان یک تازه‌مادر، صبور باشید و هر روز چیز تازه‌ای یاد بگیرید.

آن‌وقت است که می‌توانید از این تجربه منحصربه‌فرد مادر شدن لذت ببرید و بعد از گذشت ماه‌ها و سال‌ها، به خودتان برای قوی بودن افتخار کنید. این گزارش، راهنمایی کوتاه اما کاربردی برای تازه‌مادرها و اطرافیان آنها‌ست؛ نکاتی که شاید در آگاهانه رفتار کردن در این روزهای عجیب و غریب و دلچسب، به دردتان بخورد.

اولین روزها

آخرین‌بار دونفری از خانه خارج شده‌اید و حالا سه‌نفری به خانه برگشته‌اید؛ اتفاقی که نمی‌توان از بزرگ بودنش چشم‌پوشی و آن را معمولی تلقی کرد.

حالا شما به خانه‌ای آمده‌اید که دیگر آن سکوت و آرامش قبل را ندارد. موضوعی که باید از قبل به آن فکر می‌کردید تا برای روبه‌رو شدن با آن آماده باشید.

با توجه به رسم و آداب مختلف، گاهی خانه‌ها در روزهای اول با حضور خانواده‌ها شلوغ است و بعضی وقت‌ها هم به دلیل دوری از خانواده یا هر دلیل دیگری، در خانه دست‌تنها هستید. در هر دو صورت، سعی کنید حواس‌تان به روح و جسم‌تان باشد.

مثلا با ذوق سراغ وسایلی که برای نوزادتان آماده کرده‌اید بروید. آن‌قدری که نیاز دارید استراحت کنید و از هرکسی که می‌توانید، به‌خصوص همسرتان کمک بخواهید.

فراموش نکنید که برای رو‌به‌راه شدن و سرحال‌آمدن، به چند روزی زمان نیاز دارید؛ البته در هر مادر متفاوت است پس با کمک دیگران و با استفاده از توصیه‌های پزشک، این روزها را پشت سر بگذارید تا برای روزهای مادری‌کردن پیش‌رو به قدر کافی آماده و سرحال باشید؛ این روزها می‌گذرد و شما می‌مانید و غلتک مادری کردن که رویش افتاده‌اید.

سوال بپرسید

ناگهان با موجودی به این کوچکی روبه‌رو شده‌اید و طبیعی است که ذهن‌تان سرشار از سوالات متفاوت باشد؛ پس این سوالات را به معنی این‌که چرا من نمی‌دانم باید چه‌کار کنم نگذارید. مگر تابه‌حال، چند تجربه این‌چنینی را پشت سر گذاشته بودید که حالا همه مراحل آن را از حفظ باشید؟ پس بدون نگرانی پیش بروید و مطمئن باشید که این ندانستن‌ها و مواجه شدن با پدیده‌هایی که نمی‌دانید در مقابلش چه‌کار کنید، طبیعی است و فقط باید به دنبال جواب‌هایش باشید.

بهتر است پیش از زایمان یا در همان روزهای اول زایمان، به‌جز باتجربه‌های دور و برتان، چند منبع آگاه دیگر را در این رابطه انتخاب کنید؛ منبعی که بتوانید همه سوالات‌تان را از او بپرسید و سر صبر و حوصله از او جواب بگیرید؛ البته جست‌وجوهای اینترنتی هم می‌تواند کمی بر دانسته‌هایتان بیفزاید و میانگین تجربه بزرگ‌ترها، توصیه‌های پزشک و بررسی مقالات علمی، می‌تواند شما را با کوهی از دانسته‌ها به میدان بفرستد.

اگر تنها هستید

اگر در شهری دور از خانواده‌هایتان هستید، اگر پدر و مادرتان توانایی مراقبت از شما را ندارند و هر اگر و امای دیگری که باعث شده کسی را برای کمک نداشته باشید، اصلا خودتان را از تک و تا نیندازید. شما و همسرتان به قدر کافی توانمند هستید که بتوانید از پس نیازهای یک موجود کوچک برآیید؛ ضمن این‌که احتمالا پیش از بارداری و تولد نوزاد هم به این موضوع آگاه بوده و با علم به آن، تصمیم به بچه‌دار شدن گرفته‌اید. پس غصه هیچ‌چیز را نخورید و با توکل بر خدا و با تکیه بر توانایی‌های خود و همراهی‌های همسرتان، برای روزهای پیش‌رو آماده شوید؛ روزهایی که خیلی زود به آن عادت می‌کنید و خو می‌گیرید و از آنها به عنوان متحدترین روزهای دونفره‌تان برای یک هدف مشترک یاد می‌کنید.

جسم ناخوش‌احوال

اتفاقات و عوارض بعد از زایمان، برای همه مادرها می‌افتد؛ پس بهترین راه مقابله با آنها، این است که نسبت به تک‌تک آنها آگاهی داشته باشیم تا بتوانیم راحت‌تر با آنها کنار بیاییم. یکی از این پیامدهای زایمان، وضعیت نا‌بسامان جسمی است. احتمالا درد دارید، به‌راحتی نمی‌توانید از جایتان بلند شوید، راه بروید و اتفاقات جسمی دیگر. بهتر است در این وضعیت از اطرافیان‌تان کمک بگیرید تا آن‌قدر که ممکن است، در انجام کارها کمک‌تان کنند. فارغ از توصیه‌های باتجربه‌های دور و اطراف‌تان، از مشورت با پزشک درباره ناراحتی‌های جسمی‌تان غافل نشوید و در صورت بروز علائمی غیرطبیعی، خیلی زود او را در جریان قرار بدهید. ضمن این‌که خودتان را از نظر غذایی با مواد طبیعی مانند آبمیوه‌های طبیعی تقویت کنید تا زخم‌هایتان بهتر شوند و زودتر سرپا شوید. صبر داشته باشید؛ شما دوباره سرحال خواهید‌شد.

اگر غمگین هستید

ریحانه عابدنیا، روان‌شناس بالینی می‌گوید: «هر تغییری، پیامدی در زندگی افراد دارد و تولد یک کودک، تغییر بزرگ و مهمی در خانواده به‌وجود خواهد آورد و حتی می‌تواند احساسات مادر و پدر را به اشکال مختلف تحت تاثیر خود قرار دهد.» تغییراتی که در مادر به شدت بیشتری احساس می‌شود و متعلق به همه مادران در سراسر دنیا است.

مثلا فکر می‌کنید چرا بعد از زایمان هیکل‌تان به روزهای قبل برنگشته است؟ فکر می‌کنید که چرا خانه نامرتب و کثیف است؟ چرا لباس‌هایتان هنوز برایتان تنگ است؟ و هزاران چرای دیگر؟ این‌ها از بدیهی‌ترین اتفاقات خانه یک تازه مادر است. بدن مادر با تغییرات هورمونی روبه‌رو شده است و در شرایطی که به استراحت نیاز دارد، خواب راحت و آرام و از آن مهم‌تر، خوابی به قدر کافی هم ندارد. ضمن این‌که همه‌چیز تغییر کرده است و شما با زندگی متفاوتی روبه‌رو شده‌اید. هرکدام از این دلایل به تنهایی می‌تواند مادر را به سمت ناخوش‌احوالی پیش ببرد؛ پس آنها را بپذیرید و اجازه بدهید زمان کار خودش را بکند. ماجرا این است که بالاخره شما به وزن ایده‌آل‌تان برخواهید گشت، لباس‌هایتان اندازه‌تان می‌شوند و خانه‌تان مرتب می‌شود اما روزهای تولد اولین فرزندتان، دیگر تکرار نمی‌شود. پس تمام تلاش‌تان را بکنید که غمگین نباشید و در عکس‌هایتان اخم نکنید که بعدا حسرت از دست دادن این روزها را نداشته باشید. اگر هم احساس افسردگی را در خودتان جدی می‌بینید، بهتر است از متخصص کمک بگیرید تا بتوانید کمی خودتان را پیدا کنید؛ آن وقت است که بهتر می‌توانید خودتان را با شرایط جدید وفق بدهید.

مهمانی باشد برای بعد

همه‌چیز تغییر کرده است. فرد تازه‌ای وارد خانواده شده است و برای عادت کردن و تطبیق روال زندگی‌تان با شرایط جدید، به زمان نیاز دارید. بهتر است به خودتان فرصت استراحت و خوگرفتن به شرایط جدید را بدهید؛ پس با کسی رودربایستی نکنید و از دوستان و آشنایانی که می‌خواهند برای ملاقات شما و کودک به خانه‌تان بیایند، کمی فرصت بخواهید و با روی خوش آنها را چند هفته دیگر به خانه‌تان دعوت کنید. البته اگر خودتان هم نمی‌توانید این کار را انجام بدهید، از همسر، مادر و یا دوست صمیمی‌تان بخواهید که این کار را انجام بدهند.

دوستی برای این روزها

گاهی یک دوست می‌تواند از هرکسی بیشتر و بهتر به دوست تازه‌مادرشده‌اش کمک کند. پس در قالب دوستی و رفاقت، با او صحبت کنید و نیازهایش را بپرسید. در ابتدایی‌ترین حالت، می‌توانید غذاهایی که دوست‌تان به آن علاقه دارد را برایش درست کنید؛ البته حواس‌تان به محدودیت‌های غذایی یک مادر که می‌خواهد به فرزندش شیر بدهد هم باشد.

سعی کنید آن کسی باشید که دوست‌تان حرف‌هایی که نمی‌تواند به کسی بزند را به شما می‌زند؛ پس با توجه به خواسته‌هایش، شرایط را آن‌طور که می‌خواهد برایش مهیا کنید. کمک‌کردن در کارهای خانه هم یکی دیگر از کمک‌هایی است که می‌توانید انجام بدهید. او را بخندانید و از قشنگی‌های داشتن یک موجود کوچک شیرین در خانه برایش بگویید. دوست برای همین روزها است دیگر.

شیردهی به نوزاد

مریم افضلی، روان‌شناس معتقد است یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های ذهنی یک مادر، شیر دادن به نوزادش است؛ اتفاقی که گاهی با سختی‌ها و مشقت‌هایی همراه می‌شود اما یادتان نرود که این پروسه به کمی استمرار و صبر نیاز دارد. بهتر است پیش از آن درباره روش‌های مختلف شیردهی اطلاعات کسب کرده و در حین آن هم با پزشک معالج‌تان مشورت کنید. شیر دادن مادر به نوزاد، اتفاق دلچسبی هم برای نوزاد و هم برای مادر است؛ پس زود از آن خسته نشوید اما یادتان نرود که این تنها راه سیر کردن فرزندتان نیست. پس با خیال راحت به تلاش‌تان ادامه بدهید و غصه گرسنگی نوزاد را نخورید. در واقع منتظر بهانه برای ناراحت شدن از اوضاع نگردید که ممکن است شیر دادن به فرزندتان، این بهانه را به دست‌تان بدهد. فراموش نکنید که اگر شیر شما را خورد که چه بهتر، اگر هم نخورد، شیر خشک را برای همین روزها گذاشته‌اند‌دیگر.

وزن دست‌یافتنی

عجله نکنید؛ اگر تصمیم به لاغری دارید که احتمالا دارید، به خودتان زمان بدهید و شک نکنید که در تولد یک‌سالگی فرزندتان، با وزن و هیکل ایده‌آل‌تان روبه‌رو هستید.

پس سعی کنید همچنان از رژیم‌های غذایی سالم پیروی کنید و اجازه بدهید تا مقوی‌ترین مواد وارد بدن‌تان شود؛ در عین این‌که سالم‌خوری را رعایت می‌کنید، از مصرف مواد مضر مانند فست‌فود دوری کنید.
ضمن این‌که فعالیت‌های مادری آن‌قدر تحرک دارد که می‌تواند وزن شما را از اولین روزهای بعد از زایمان کم کند. ضمن این‌که با گذشت زمان، می‌توانید به ورزش هم روی بیاورید و همه این‌ها یعنی در نزدیکی وزن ایده‌آل‌تان هستید.

اگه فرزند دیگری دارید

احتمالا شما که تجربه یک‌بار مادر شدن را از سر گذرانده‌اید، روزهای به نسبت بهتری در پیش دارید اما با شکل دیگری از دغدغه‌ها مواجه هستید؛ مثلا این‌که با فرزند دیگرم چطور برخورد کنم.

واقعیت این است که با توجه به سن فرزند اول‌تان، ممکن است رفتارها و واکنش‌هایش متفاوت باشد اما این شما و همسرتان هستید که باید بتوانید رفتار با فرزند اول‌تان را مدیریت کنید؛ به بهانه ورود فرزند جدید، حواس‌تان از او پرت نشود، به نیازها و خواسته‌هایش توجه کنید و رابطه خوبی بین او و نوزاد جدید شکل بدهید. او برای تولد خواهر یا برادر جدیدش، احتمالا یک یا دو روزی از مادرش دور بوده است و این مادر خانواده است که می‌تواند بابت این تنهایی‌اش از او عذرخواهی کند و دلش را به دست بیاورد.

به طور کلی اجازه ندهید تا این فکر را کند که زندگی قبلی‌اش در کنار پدر و مادرش با ورود نوزاد جدید به پایان رسیده است. طبیعتا ورود نوزاد به خانواده و پروسه زایمان خودش به تنهایی نیاز به رسیدگی‌های خاصی دارد که حضور فرزند بزرگ‌تر، احتمالا آن را سخت‌تر می‌کند اما شما از پس آن برمی‌آیید: «بهتر است پیش از تولد فرزند جدید، بدانیم که چه برنامه‌هایی برای فرزند بزرگ‌ترمان داریم تا او با تولد کودک دیگر خانواده با بحران روبه‌رو نشود.» مثلا از او در کارها کمک بخواهید و مدام به او یادآوری کنید که چقدر دوستش دارید.

یک زندگی سه‌نفره

با وجود این‌که این تازه‌مادرها هستند که نیاز به توجه بیشتری از سمت همسرشان دارند، اما هیچ‌‌چیز مطلق نیست؛ یعنی گاهی مادرها آن‌قدر غرق در رسیدگی به نوازد می‌شوند که توجه به همسرشان را فراموش می‌کنند. در واقع همان‌قدر که شما از ورود این نوزاد تازه هیجان‌زده هستید، او هم در پوست خودش نمی‌گنجد؛ پس بهتر است این شادی و اتفاق بزرگ زندگی‌تان را با همدیگر جشن بگیرید و از لحظه‌هایش در کنار هم لذت ببرید.

نرگس خانعلی زاده - روزنامه نگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم