بازیگران نمایش بازگشت

 از سوی دیگر، انتصاب رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه امور ایران در دولت بایدن و وندی شرمن به عنوان قائم‌مقام وزیر خارجه آمریکا، مولد سوالاتی در خصوص رویکرد واقعی آنها نسبت به ایران و مساله برجام است.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در نخستین موضعگیری رسمی خود پس از تایید توسط سنا، صراحتا بازگشت به برجام را مستلزم طی شدن پروسه‌ای زمانبر دانست و تاکید کرد: ایران در چندین موضوع تعهداتش را نقض کرده است و طول خواهد کشید تا دوباره برای اجرای تعهداتش تصمیم بگیرد. ما نیز برای این‌که بتوانیم تایید کنیم که ایران به تعهداتش بازگشته به زمان نیاز داریم. بنابراین تا رسیدن به آن نقطه راه درازی در پیش داریم و هنوز نمی‌توانیم بگوییم آن زمان کی خواهد بود.

دموکرات جنگ‌طلب

بدون شک با توجه به سوابق گذشته و موجود، می‌توان از آنتونی بلینکن به عنوان سیاستمداری دموکرات اما جنگ‌ طلب یاد کرد.

این دیپلمات ۵۸ساله در نیویورک و از پدر و مادری یهودی زاده شده است. بلینکن، حمایت از رژیم صهیونیستی و افزایش قدرت مانور تل‌آویو در منطقه غرب آسیا را یکی از اصلی‌ترین اهداف خود در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی آمریکا می‌داند.

وی در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ میلادی، رسما قائم‌مقام جان کری، وزیر خارجه اسبق آمریکا بود. قبل از آن نیز بلینکن در کاخ‌سفید دستیار ویژه اوباما در حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی ایالات متحده بود. بلینکن در سال ۲۰۱۴ میلادی، بزرگ‌ترین خوش‌خدمتی خود را به دولت نتانیاهو کرد.

او به نتانیاهو و همراهانش تضمین داد که بمباران غزه توسط آنها با حمایت مستقیم و کامل آمریکا مواجه خواهد شد. به این ترتیب با چراغ‌سبز آنتونی بلینکن، مقامات رژیم صهیونیستی جنگ ۵۱روزه‌ای را علیه ساکنان غزه آغاز کردند.

بلینکن بارها در طول جنگ، مانع توقف حملات توسط سران رژیم اشغالگر قدس شد تا بلکه بتواند در نهایت گامی در راستای نابودی حماس و مقاومت فلسطین بردارد اما در این مسیر ناکام ماند.

بلینکن حتی از ترامپ بارها به سبب عادی‌سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی تمجید کرده و آن را مهم‌ترین دستاورد ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری‌اش می‌داند. بلینکن معتقد است سامانه گنبدآهنین در سرزمین‌های اشغالی باید تجهیز شود و هزینه تجهیز آن نیز باید از جیب مالیات‌دهندگان آمریکایی پرداخت شود. به عبارت بهتر، بلینکن تلاش می‌کند تا به صورت رسمی بخشی از مالیات‌های پرداختی از سوی شهروندان آمریکایی را صرف تقویت تسلیحاتی رژیم اشغالگر قدس در منطقه کرده و از این طریق، حاشیه امنی برای تل‌آویو ایجاد کند.

درخصوص برجام، آنتونی بلینکن نگاه بسیار ویژه‌ای داشته و دارد. او معتقد است که برجام می‌تواند به یک سنگ‌بنا جهت انعقاد توافق‌های جدید با ایران تبدیل شود.

توافقاتی که در نهایت استراتژی مهار حداکثری ایران را محقق سازد. بلینکن به‌صورت مشخص از مخالفان وجود بند غروب آفتاب در برجام محسوب می‌شود.

او معتقد است که با خروج دولت ترامپ از برجام و عدم‌بازگشت بایدن به توافق هسته‌ای، فضای مناسبی جهت حذف این بند در قالب یک اصلاحیه یا الحاقیه وجود خواهد داشت. در بند غروب آفتاب آمده است که بسیاری از محدودیت‌های گنجانده شده در برجام، تا سال ۲۰۲۵ به صورت کامل برداشته خواهد شد.

بلینکن معتقد است دولت جدید آمریکا باید با اعمال فشار، ایران را وادار کند تا ضمن موافقت با حذف بند غروب آفتاب، دائمی‌شدن محدودیت‌های هسته‌ای خود را بپذیرد.

بلینکن و تنظیم بازی اروپایی‌ها در برجام

یکی دیگر از اصلی‌ترین دغدغه‌های آنتونی بلینکن در کسوت وزیر خارجه آمریکا، استفاده از توان و ظرفیت تروییکای اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) در مسیر پیاده‌سازی استراتژی فشار هوشمندانه علیه ایران است.

در این میان، برجام کمترین اصالت و موضوعیت حقوقی برای بازیگران اروپایی ندارد. از ابتدا نیز تروییکای اروپایی برجام را به‌عنوان یک متغیر وابسته سیاسی به دیگر پدیده‌های بین‌المللی قلمداد می‌کردند نه یک متغیر مستقل حقوقی.

طی دو ماه اخیر و پس از شکست ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر ۲۰۲۰، آنتونی بلینکن و جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی دولت بایدن) مقامات فرانسوی و آلمانی ماموریت داده‌اند تا ضمن همراهی با استراتژی فشار هوشمندانه دولت جدید آمریکا علیه ایران، زمینه را برای معامله‌پذیر کردن ایران در حوزه‌های موشکی، منطقه‌ای و بازرسی‌های گسترده‌تر آژانس فراهم سازند.

اصرار اخیر افرادی مانند ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه و هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان درخصوص لزوم بسط برجام به موضوعات دیگر، ریشه در همین درخواست دولت بایدن از اروپاییان دارد.

دیپلماتی که لبخند می‌زند

از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا، رابرت مالی از مقامات دولت اوباما و یکی از مذاکره‌کنندگان برجام را به‌عنوان نماینده ویژه دولت در امور ایران منصوب کرده است. رابرت مالی در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا یکی از اعضای شورای امنیت ملی آمریکا بود.

اوج فعالیت رابرت مالی بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی (به‌خصوص در پروسه برگزاری مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای با ایران) بود. او سال ۲۰۱۵ از سوی اوباما به‌عنوان مشاور ویژه رئیس‌جمهوری در مسائل خاورمیانه (غرب آسیا) تعیین شد.

رابرت مالی پس از پایان یافتن دولت اوباما به‌عنوان رئیس «گروه بین‌المللی بحران» منصوب شد.
گرچه برخی رسانه‌ها انتصاب رابرت مالی به‌عنوان نماینده ویژه دولت بایدن در امور ایران را نشانه‌ای از پایبندی بایدن به دیپلماسی در برابر ایران تلقی می‌کنند اما سوابق رفتاری و کاری رابرت مالی چنین چیزی را اثبات نمی‌کند! همان‌گونه که اشاره شد، وی رئیس گروه بین‌المللی بحران (Intenational Crisis Group) بوده است.

گروه بین‌المللی بحران، یک سازمان ظاهرا غیردولتی و غیرانتفاعی است که در سال ۱۹۹۵ با هدف فعالیت در زمینه مطالعه مناقشات خشونت‌بار و تدوین راه‌حل برای آنها تشکیل شد اما ماموریت اصلی این گروه، تقویت مؤلفه‌های جنگ نرم در کشورهای هدف ایالات متحده آمریکاست.

این اندیشکده نفوذ بسیار عمیقی در ساختار حکومتی آمریکا دارد و به‌عنوان بازوی اثرگذار وزارت خارجه آمریکا و سازمان سیا شناخته می‌شود. بهتر است بدانیم که چهره اصلی و تامین‌کننده مالی اصلی این سازمان جورج سوروس، معمار انقلاب‌های رنگی در دنیاست که همراه با الکساندر (پسرش) عضو هیات امنای این اندیشکده هستند.

گروه بین‌المللی بحران، منتقد جنگ سخت یا استراتژی فشار حداکثری و آشکار از سوی آمریکا (در قبال ایران و کشورهای دیگر) است و در عوض، روی جنگ نرم و استراتژی فشار هوشمندانه علیه کشورهای مخالف آمریکا، سرمایه‌گذاری فکری و عملیاتی زیادی کرده است.

بازگشت دیپلمات بدقول به وزارت خارجه آمریکا

نکته دیگر این‌که جو بایدن، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا قصد دارد دو نفر از کهنه‌کارهای سیاست خارجی این کشور شامل وندی شرمن و ویکتوریا نولاند را به‌عنوان مقام‌های شماره دو و شماره سه در وزارت خارجه دولتش منصوب کند.

شرمن که یکی از مذاکره کننده‌های اصلی آمریکا در جریان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ برجام با ایران بوده به عنوان معاون و قائم مقام وزیر خارجه منصوب خواهد شد.

نولاند که یک کارمند بازنشسته پرسابقه در حوزه امور خارجه بوده و قبلا به عنوان دیپلمات ارشد آمریکا در اروپا، سفیر در ناتو و سخنگوی وزارت خارجه خدمت کرده، به عنوان معاون امور سیاسی وزیر خارجه که عملا دیپلمات شماره سه آمریکاست، منصوب خواهد شد.

با این حال، وندی شرمن به عنوان قائم مقام بلینکن و دیپلمات شماره دو وزارت خارجه آمریکا،در بسیاری از پرونده‌های بین‌المللی از جمله مساله برجام، نقش کلیدی و پررنگی ایفا خواهد کرد.

با این حال شرمن برای حضور نهایی در این مسند، نیاز به تایید سنا دارد. وندی شرمن همان دیپلماتی بود که تاکید کرده بود ایرانیان دارای یک ژن فریبکاری ذاتی هستند و باید در مذاکره با آنها مراقب این نکته بود! همچنین وندی شرمن در فاصله شش ماه مانده تا انعقاد برجام، تاکید کرده بود که ایران از انعقاد توافق هسته‌ای منافع بسیار زیادی خواهد برد اما بلافاصله پس از امضای توافق هسته‌ای و اجرایی شدن آن، از شرکت‌ها و کمپانی‌های دنیا خواست تا کماکان ایران را نقطه‌ای ناامن برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و تجاری قلمداد کنند!

شرمن در یک نگاه

وندی شرمن متولد سال ۱۹۴۹ میلادی ( ۷۲ ساله) است. شرمن در خانواده‌ای یهودی در نیویورک بزرگ شد و در طول فعالیت‌های حزبی خود ( در حزب دموکرات)به عنوان یکی از یهودیان طرفدار اسرائیل شناخته می‌شود.

شرمن یک‌بار در جریان برگزاری سلسله‌مذاکرات هسته‌ای اذعان کرد که مذاکرات و نتایج آنها را به مقامات رژیم صهیونیستی انتقال داده و بر سر برجام با تل آویو همفکری می‌کند.

شرمن در دوران ریاست جمهوری اوباما و حضور جان کری در مسند وزیر خارجه آمریکا، به عنوان معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایالات متحده در نشست‌های منتهی به برجام حضور داشت اما خود نیز نسبت به آنچه امضا کرد متعهد نماند! اولین و خطرناک‌ترین اقدام ضد برجامی وندی شرمن، مربوط به همان تیرماه ۱۳۹۴( روزهای نخست انعقاد برجام ) می‌شد.

معاون وزیر خارجه اسبق آمریکا درباره تمدید ۵ ساله بند «بازگشت فوری تحریم‌های ایران»، رایزنی‌هایی را با اعضای دائمی و غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت داد! شرمن در حالی که رسانه‌ها و سیاستمداران به تازگی مشغول تجزیه و تحلیل سند برجام ( در روزهای اول امضای توافق) بودند، از «تصمیم سیاسی» اعضای دائم شورای امنیت جهت تمدید ۵ ساله بند بازگشت فوری تحریم‌های ایران در قطعنامه جدید سازمان ملل خبر داد! بر اساس این تصمیم سیاسی، قرار بود ایالات متحده آمریکا و دیگر اعضای دائمی و غیر دائمی شورای امنیت افزایش طول دوران توافق هسته‌ای از «۱۰ سال» به «۱۵ سال» را مورد بررسی قرار دهند! براساس متن برجام و مطابق قطعنامه شورای امنیت باید تمامی تحریم‌های وضع شده وفق قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت لغو و نهایتا تا ۱۰ سال پس از روز توافق برجام نیز باید برخی محدودیت‌های خاص برداشته شده و بررسی موضوع هسته‌ای ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل نیز خاتمه می‌یافت.

گرچه شرمن در نهایت به این خواسته دست پیدا نکرد اما در حال حاضر، او نیز مانند آنتونی بلینکن، جیک سالیوان، رابرت مالی و دیگر کسانی که در دولت بایدن و در قبال پرونده ایران مسؤولیت دارند، خواستار دائمی‌شدن محدودیت‌های برجامی ایران و بسط توافق هسته‌ای به موضوعات موشکی و منطقه‌ای است؛ خواسته‌ای که قطعا مقامات دولت بایدن به آن دست پیدا نخواهند کرد.

رابرت مالی کیست؟

رابرت مالی هم مانند آنتونی بلینکن ۵۸ ساله است. او فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد (با تخصص میانجیگری در بحران‌های بین‌المللی) است.

رابرت مالی تا قبل از این‌که به صورت کامل از سوی رسانه‌ها و سیاستمداران شناخته شود، دستیار مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا سندی برگردر بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۸ میلادی بود. او قبل از آن و بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ نیز مدیر حزب دموکراسی، حقوق بشر و امور انساندوستانه در شورای امنیت ملی آمریکا بود.

در جریان برگزاری مذاکرات کمپ دیوید ۲ در سال ۲۰۰۰ میلادی میان بیل کلینتون، یاسرعرفات و ایهود باراک نخست‌وزیر اسبق رژیم اشغالگر قدس، رابرت مالی نقش مهمی در هماهنگی مذاکرات ایفا کرد.

او در کنار بیل کلینتون، سعی کرد میان عرفات و باراک تفاهمی را در راستای شناسایی اسرائیل توسط فلسطینیان ایجاد کند که به‌دلیل پایبندی گروه‌های مقاومت به آرمان‌های فلسطین و تعهد آنها مبنی بر مقابله با اشغالگری صهیونیست‌ها ناکام ماند.

رابرت مالی پس از حضور در دولت اوباما، تمرکز ویژه بر امور ایران و حضور در مذاکرات هسته‌ای، اکنون بار دیگر به صورت رسمی به عرصه سیاسی و اجرایی بازگشته تا این بار به صورتی آشکار و رسمی، سکان تصمیم‌سازی دولت (به‌خصوص وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا) در تقابل با ایران را در دست گیرد.

هرچند که وی در بسیاری از موارد نیز در کسوت یک تصمیم‌ساز وارد عمل نخواهد شد و خود را مجری سیاست‌ها و تصمیمات افرادی مانند بایدن، بلینکن و سالیوان قلمداد می‌کند.

سعید سبحانی - بین الملل / روزنامه جام جم