راهکارهای جلوگیری از چشم چرانی

به گزارش جام جم آنلاین؛ حرمت چشم چرانی و نگاه شهوانی به نامحرم از مسلمات دین اسلام بوده و زمینه انحرافات بسیاری در جامعه می گردد. روایاتی که از معصومان ـ علیهم السلام ـ در این زمینه بسیار زیاد بوده و راه های پیشگیری و ردمان نیز ارائه نموده اند.

1)منشأ زنا: نگاه متمرکز و هوس آلود به نامحرم زمینه عملی قبیح همچون زنا می گردد. وقتی دو نفر علاقمند به یکدیگر ، به هم می نگرند، نیروی چشم هر دو به یکدیگر برخورد می کند و چیزی مانند جرقه نامرئی به سوی آن دو باز می گردد و عشق و علاقه ، از طریق ارتباط با همان نیرو ، به ایشان الهام می شود. در این حال، بدون اینکه میان آن دو کمترین گفتگوی محبت آمیزی رخ دهد ، هر یک به علاقه دیگری پی می برد. حال اگر آن دو دختر و پسری بیگانه باشند، معلوم است که چه فاجعه ای رخ می دهد.( جلوه نمایی زنان، ص 122) 

 از حضرت یحیی ـ علیه السلام ـ پرسیدند:« منشأ برقراری روابط نامشروع چیست؟ فرمود: نگاه »(جامع السعادات، ص 12) درروایتی دیگر از امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ آمده است:« به چیزی که نگاهش برای تو جایز نیست ، خیره خیره نگاه نکن. به درستی که عورتت مرتکب زنا نمی شود، تا هنگامی که چشمانت را از نگاه به نامحرم حفظ کنی و اگر توانستی، حتی به لباس زن نامحرم نگاه نکن که البته این کار را جز به اذن و اراده خدا نمی توانی انجام دهی.»( شرح نهج البلاغه، ج20، ص 236) 

اسلام نمی گوید که همیشه در جامعه سر به زیر کنی و فقط جلوی پای خود را بنگری، بلکه آن نگاهی را ممنوع کرده که شهوت انگیز و توأم با سوء قصد است.

پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می فرمایند:« برای هر یک از عضو آدمی زاد ، بهره ای از زناست و زنای چشم ، نگاه به نامحرم است .»(مستدرک الوسائل ، ج 14، ص 269) 

امام رضا ـ علیه السلام ـ می فرمایند: « از نگاه های اضافه و غیر ضروری برحذر باشید که تخم شهوت کاشته و غفلت، از آن متولد می شود.»( بحارالانوار ، ج 72، ص 199)

2)گوش دادن به موعظه: از آنجا که چشم چرانی ، بک نوع بیماری روانی است، نجات از آن ، نیاز به اراده ای قوی و نیرومند دارد. انسان نیاز دارد که مدام ، موعظه ها را به او یادآوری کرد. شخصی به خدمت امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ وارد شد و عرض کرد: من انسان گناه کاری هستم.صبرم بر گناهم تمام شده است.، مرا راهنمایی کن. امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ فرمودند:« پنج چیز را انجام دهید. بعد هر کاری که می خواهید انجام دهید :اول، از روزی خداوند نخور و بعد هر کاری می خواهی انجام بده. دوم، از ولایت خداوند خارج شو و بعد هر کاری می خواهی انجام بده، سوم، برای گناه جایی را انتخاب کن که خداوند نبیند و بعد هر کاری می خواهی انجام بده، چهارم، به ملک الموت اجازه نده که جانت را بگیرد و بعد هر کاری که  می خواهی انجام بده، پنجم، از دست مالکان جهنم خلاص شو و به جهنم نرو، و بعد هر کاری دلت می خواهد انجام بده.(میزان الحکمه، ح 22116)

3)درک حضور و آگاهی خدا: انسان باید این نکته را بداند که خداوند در همه حال، از رفتارهای چشمی و انگیزه های درونی او آگاه است. در حقیقت اگر خود را در محضر خدا ببیند و به این امر یقین داشته باشد، حیا می کند و به سراغ ناهنجاری چشمی نمی رود ، به راحتی خود را به گناه آلوده نمی کندو اگر غفلتی از او سر زد ، زود توبه می کند. خداوند این توجه را به افراد می دهد و در آیه 14سوره علق می فرماید:« ألم یَعلَم بِأَنَّ اللهَ یَرََی: آیا نمی دانی که خدا می بیند.» همچنین در آیه 19سوره غافر می فرماید:« یَعلَمُ خائِنَةَ الاعیُنِ وَ مَا تُخفِی الصُّدُور: خداوند از خیانت چشم ها و آنچه دردلها پنهان است آگاه است.»

از امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ سوال شد برای چشم پوشی از نگاه حرام، از چه وسیله ای می توان کمک گرفت؟ فرمودند: « با در نظر گرفتن قدرت خداوند که از نهان تو آگاه است.»(مصباح الشریعه، ص 9)

4)یادآوری مرگ و قیامت: امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ در وصف پاکان می فرمایند:« گروه اندکی باقی مانده اند که یاد مرگ و قیامت ، چشم هایشان را بر همه محارم الهی فروبسته و ترس رستاخیز ، اشک هایشان را جاری ساخته است. »(نهج البلاغه، خطبه 32)

5) برگرداندن چهره: برای کسی که اراده ش قوی نیست باید دیگران به او کمک کنند ، یکی از این کارها کمک برای نگاه نکردن است ، مثلا مشغول کردن فرد و یا حتی برگرداندن چهره او تا عمل قبیح چشم چرانی را رها کند. البته در این راه باید کاملا دلسوزانه و با حفظ شرایط که موجب هتک حرمت فرد نشود به این امور اقدام کرد. 

ابن عباس می گوید : در روز عرفه ، شخصی که همراه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بود میگفت: جوانی، زنان را ورانداز می کرد و به آنان نظر می انداخت. حضرت، صورت او را با دست مبارکش، از پشت سر او ، از نگاه به زنان منصرف کرد. پیامبر ، این کار را چند بار تکرار کرد، اما آن جوان، همچنان نگاه می کرد. در این هنگام، پیامبر ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ به او فرمود: پسر برادرم! این روز ، روزی است که باید به گوش و چشم و زبان، مالک شد تا مورد مغفرت قرار گیرد. (مسند احمد، ج1، ص329)

همچنین امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند:« کاستن از چشم ها و پایین انداختن آنها، چقدر منصرف کننده خوبی است از امیال و شهوات.»(میزان الحکمه، ج10،ص72)

6) ازدواج و مباشرت با همسر: امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند:« هنگامی که یکی از شما زنی را دید که از زیبایی او خوش اندام آمد، به نزد همسر خود آید ؛ زیرا همسرش همانند آن زنی است که دیده  و نباید برای تسلط شیطان بر قلبش راهی بگذارد و این، وقتی امکان پذیر است که دیده اش را از حرام بازدارد. و اگر همسر ندارد دو رکعت نماز گذارد و خداوند را بسیار سپاس گویدو بر پیامبر و خاندانش درود و صلوات فرستد و سپس از فضل خدا بخواهد که او با مهربانی آن چه راکه برای او مباح است، عطا کرده و از راه حلال او را بی نیاز گرداند.(میزان الحکمه، ج 10، ص80)

داستان صحابه امام صادق ـ علیه السلام ـ 

یکی از یاران امام صادق ـ علیه السلام ـ به حضرت عرض کرد: ای پسر رسول خدا! در همسایگی  ما کنیزی است بسیار زیبا که از وقتی او را دیدم ، بسیار دلباخته اش گشتم و الان در کار خویش درمانده ام. 

گویا امام به آن جوان فرمود : تقوای الهی را بیشتر رعایت کرده و از خدا بترس و حرمش را رعایت کن و این ذکر را زیاد بخوان تا خداوند مهربان از راه حلال تو را بی نیاز گرداند :« حَسبِیَ اللهُ لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ إلا بِاللهِ ، أسالُ اللهَ مِن فَضلِهِ. » جوان می گوید: بعد از این که از محضر امام خارج شدم، تصمیم جدی و قاطع گرفتم که حرمت خداوند را بیشتر نگه داشته ، چشم چرانی نکنم و این ذکر را بیشتر بخوانم. 

هنوز چند روزی از این تصمیم نگذشته بود که همان همسایه ـ که کنیزی زیبایی داشت ـ مرا صدا زدو گفت : مدتی می خواهیم به مسافرت برویم ؛ اما نمی خواهیم این کنیز جوان را با خود ببریم. از آنجا که شما فرد امینی هستید، می خواهیم این مدت در خانه شما سکنی گزیند. 

در این هنکام ضربان قلبم بالا رفت، کشمکش های عقل و هوس را به خوبی درون خودم احساس می کردم . از خدایم بود که آن دختر زیبا با من باشد... ناگهان به یاد کلام امام صادق ـ علیه السلام ـ افتادم . به همسایه گفتم : البته از حُسن ظن شما ممنونم ؛ ولی با ماندن ایشان به همراه ما، موافق نیستم و نمی توانم امانت شما را قبول کنم. 

همسایه در حالی که از جوابم سخت تعجب کرده بود، گفت : چرا؟ اگر به دلیل آذوقه و... است ، من مقداری پول می دهم که سربار شما نباشد. گفتم: مسئله اینها نیست، بلکه ایشان دختر جوان و رعنایی اند و با من نامحرم اگر در یک خانه باشیم ، این دیدن و ملاقات ، به صلاح ما نیست. همین که همسایه علت را فهمید.گفت: حال که تو این اندازه حدود الهی را مراعات می کنی ، من نه تنها از جواب تو ناراحت نشدم ، بلکه به خاطر ارادت بیشتری که نسبت به تو پیدا کردم ، این کنیز را به تو بخشیدم.( نگاه پاک، ص 53)

نتیجه :

راه اساسی برای پیشگیری و درمان تمام گناهان اعتقاد جازم و قطعی به ناظر بودن خداوند متعال در تمام حالات است. اگر بنده این باور قطعی را در خود نهادینه نموده و در عمل به آن کوتاهی نکند از بندگان صالح و برجسته الهی و مورد عنایات خاصه قرار خواهد گرفت.

نگارنده: ز. فیاضی