سوداگران در تب طلا می سوزند

در عصر حاضر وابستگی تنگاتنگ قیمت نفت و طلا در اقتصاد جهانی و نقش تاثیرگذار آن بر روابط بین الملل بر هیچ کسی پوشیده نیست.

کد خبر: ۱۲۶۷۰۰

این ارتباط همواره به صورت مستقیم و نشان دهنده بسیاری از جهتگیری های اقتصادی است. قیمت طلا بنا به دلایل مختلف همچون بحران های عرضه و تقاضا ، بحران های منطقه ای ، تشنجات نظامی یا مناقشات سیاسی بالارفته است. همبستگی مستقیم نفت و طلا همواره باعث شده است در کوتاه ترین زمان ممکن ، بحران بازار نفت به بازار طلا نیز کشیده شود.
امروزه عامل نفت ، تنها بهانه افزایش قیمت طلا نیست ؛ بلکه در کنار آن ، عوامل دیگری هستند که آنها نیز ایفای نقش می کنند. سرازیر شدن سرمایه از بورسهای مختلف جهانی ، سرمایه های بزرگی را به این بازار سوق داده است. در حال حاضر ، جهان شاهد یک چرخش سرمایه گذاری از بازار نفت ، بورس و ارز به سمت بازار طلاست. چرخشی کاملا سوداگرانه که چنانچه کنترل نشود ، هر بازار داخلی را به زانو درخواهد آورد. در زیر به علل افزایش ارزش طلا و بازیگران این بازار اشاره شده است که می خوانید.

روند صعودی قیمت نفت خام ، بی ثباتی ارزش دلار در مقابل دیگر ارزهای معتبر و تنشهای ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه موجب شده اند سرمایه گذاران کماکان به بازار طلا و دیگر فلزات گرانبهای پایه توجه نشان داده و دست به خرید طلا بزنند.
تنشهای ژئوپلیتیک بویژه در منطقه خاورمیانه موجب شده اند سرمایه گذاران و بورس بازان بیش از پیش به بازار طلا توجه نشان داده و همین مساله قیمت طلا را افزایش دهد.
افزایش قیمت طلا در بازارهای بین المللی نگرانی فعالان بازار طلا را برانگیخته است. فروشندگان بازار بر این باورند که رشد بهای طلا می تواند موجب ریزش متقاضیان بازار شود. به اعتقاد این افراد ، سرمایه گذاران بین المللی تحولات خاورمیانه را بدقت دنبال و درخصوص سرمایه گذاری در بازار نفت و طلا تصمیم گیری می کنند. با توجه به روند نزولی ارزش دلار ، سرمایه گذاران بین المللی تمایل بیشتری برای سرمایه گذاری در بازار نفت و طلا دارند. قیمت طلا و انواع سکه از اواسط 2 هفته گذشته باز هم روند صعودی خود را برخلاف هفته های پیش از آن طی می کند.
تحلیلگران مسائل بازار سرمایه توقف روند ورود پس اندازهای عمومی از حسابهای بانکی به بازار سرمایه را نیز از عوامل رشد تمایل سوداگری در بازار طلا می دانند. کارشناسان اقتصاد سیاسی نیز بر این باورند که همسویی رشد قیمت نفت و طلا در بازارهای جهانی نشان دهنده القای جو ناامنی سرمایه گذاری و نمایانگر نگرانی سرمایه داران از اقدام نظامی احتمالی علیه ایران است.
در چنین شرایطی سرمایه داران ایرانی هم ترجیح می دهند به جای نگاهداری اوراق مالی بهادار به خرید دارایی های فیزیکی دارای ارزش ذاتی همچون طلا اقدام کنند. ولی هماهنگی کامل قیمتهای بازار داخلی طلا با بازار جهانی و اخذ کارمزد از فروشندگان طلا موجب شده است سرمایه داران ایرانی بازار سکه های طلا را که قابلیت سوداگرانه بالایی دارد ، انتخاب کنند.
کارشناسان معتقدند با وجود دخالت بانک مرکزی در بازار سکه که سبب کاهش قیمت سکه تمام بهار آزادی می شود ، خوش بینی های موجود درخصوص ادامه صعود قیمت طلا در بازارهای جهانی و ادامه سیاست گذاری های دولت نهم در اقتصاد داخلی و سیاست خارجی همچنان بازار سکه را پرجاذبه نگاه دارد.
دست اندرکاران بازار جهانی طلا پیش بینی کرده اند تا سال میلادی بهای هر انس طلا از دلار به دلار افزایش یابد. برخی کارشناسان انتظار دارند طلا در روزهای آینده برای افزایش نرخ و ایجاد تغییرات بیشتر از سطح 650 دلار نیز فراتر رود و برخی نیز سقوط آن را تا حد 620 دلار در صورت کاهش مجدد بهای نفت از نظر دور نمی دارند.
براساس این گزارش ، در پی افزایش 3 دلاری قیمت نفت ، قیمت طلا نیز در بازارهای جهانی افزایش یافت و به بیش از 646 دلار در هر اونس رسید. افزایش قیمت طلا در حالی است که سرمایه گذاران بین المللی منتظر تصمیم فدرال رزرو امریکا درخصوص نرخ بهره بانکی این کشور است. کاهش شدید دمای هوا در امریکا و رشد تقاضای انرژی در این کشور ، موجب افزایش 5 درصدی قیمت نفت شده است. به اعتقاد کارشناسان ، طلا هنوز بهترین و جذاب ترین کالا برای سرمایه گذاران بین المللی به شمار می رود و سرمایه گذاران ترجیح می دهند سرمایه های خود را به شکل طلا نگهداری کنند.

افزایش قیمت طلا در ایران

افزایش ناگهانی و بی سابقه قیمت طلا در ایران ، تورم ، نقدینگی به همراه رکود سرمایه گذاری در بخش تولید که از یک مجموعه سیاست های داخلی و خارجی دولت ، ازجمله مناقشه هسته ای ناشی می شوند ، از دلایل این تلاطم شدید به شمار می آیند. کارشناسان معتقدند شوک وارد شده به بازار طلا درخصوص دیگر کالاها نیز می تواند تکرار شود و آن را زنگ خطری برای اقتصاد کشور می دانند.
افزایش قیمت طلا و سکه را برخی ناشی از افزایش قیمت طلا در بورس جهانی می دانند و پاره ای از کارشناسان آن را ناشی از سیاست های نادرست اقتصادی ، ازجمله کاهش نرخ سود بانکی و کلا فضای سیاسی داخل که موجب افزایش ناگهانی تقاضا شده است.
در شرایط فعلی نقطه آغاز افزایش قیمت طلا در بازارهای ایران ناشی از افزایش قیمت طلا در بازارهای بین المللی است ، چون به طور کلی طلا کالایی است که در بازارهای بین المللی قیمتش تعیین می شود و با نرخ دلار و افزایش قیمت نفت هم تحت تاثیر بازارهای بین المللی قرار می گیرد ، ولی همان طوری که مشاهده می شود ، درصد افزایش در بازار ایران به مراتب بیشتر از افزایش قیمت در بازارهای بین المللی است. این موضوع نشان می دهد عواملی در درون اقتصاد ما وجود دارد که در چنین شرایطی خودنمایی می کنند.

نقدینگی ذخیره شده

مهمترین عاملی که باید در این افزایش قیمتها بر آن تاکید کرد ، نقدینگی ذخیره شده یا نقدینگی انباشته شده در طول سال گذشته و حتی سیاست های پیشگیری نشده ای بود که همه انتظار داشتند این نقدینگی انباشته شده یا نقدینگی سرگردان بالاخره در جایی رسوب کند. ما در سال گذشته تا حدودی رسوب نقدینگی را در سیستم بانکداری خصوصی مشاهده کردیم. شرایط فعلی که با اتخاذ سیاست هایی از سوی مجلس و دولت هم بر آن چندین بار صحه گذاشته شده ، موجب شد بانکداری خصوصی در کشور ما دچار خدشه بشود و شرایط غیریکنواخت و بی ثباتی در بخش بانکی مشاهده شود. به نظر می رسد نقدینگی حالا دیگر به صورت رها شده در بخشهای مختلف می تواند رسوب کند. لذا این افزایش قیمت بیش از حد نرم در بازار داخل ناشی از نقدینگی بسیار بالایی است که دارد به اقتصاد کشورمان تزریق می شود.
رامین ایرانی ، اقتصاددان در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا با توجه به روند افزایش قیمت طلا در سال جاری تبدیل بخش بیشتری از ذخایر ارزی کشور به طلا مفید نیست؛ گفت: طلا می تواند کالای مناسبی برای ذخایر خارجی کشور باشد ، اما طلا هم مشکلات خود را دارد. یکی این که امکان نقد کردن فوری آن وجود ندارد و دیگر این که طلا یک کالاست و نوسانات قیمتی آن فراوان است ، بنابراین نمی توان به قیمت بالای آن در شرایط فعلی اطمینان کرد. به هر حال ، ارز از طلا ریسک کمتری دارد.

در شرایط فعلی نقطه آغاز افزایش قیمت طلا در بازارهای ایران ، ناشی از افزایش قیمت طلا در بازارهای بین المللی است

مساله دیگر ، افزایش قیمت طلا در یک سال اخیر است و افزایش سهم طلا در ذخایر خارجی کشور را ضروری می کند. براساس آمارهای بانک مرکزی ، در ابتدای امسال 93.6 درصد کل دارایی های خارجی کشورمان را ارزهای خارجی تشکیل می داده و کمتر از نیم درصد آن را طلا تشکیل می داد. بنابراین ، اگر سهم طلا در دارایی های خارجی کشورمان بیش از رقم فوق بود ، افزایش ارزش طلا در بازارهای جهانی در سال جاری (که رقم قابل توجهی هم بوده) می توانست به رشد دارایی های ارزی کشورمان منجر شود.
وی معتقد است دولت باید چاره ای برای نقدینگی خود بکند. وقتی سرمایه گذاری هایی در بخشهای مختلف اقتصادی برای تولید ملی صورت نمی گیرد و دولت بیشتر ، رویکرد خود را به این طرف برده که درآمدهای نفت را هزینه بکند ، طبیعتا بنیان های اقتصاد تولیدی ما به خطر می افتد ، حالا چه دولت این ارز را از طریق بانک مرکزی تبدیل به ریال و هزینه های جاری خود را تامین بکند ، چه این ارز را به صورت مستقیم در اختیار بخشهایی قرار دهد که کالای ساخته شده و محصول نهایی وارد کشور کنند ، کالای ساخته شده و مصرفی وارداتی هم به تولید ضربه می زنند.

طلا در سرزمین اژدهای زرد

عامل اصلی دیگر که ممکن است ما را در توضیح افزایش بهای طلا کمک کند ، چین است. در واقع سال 2005 سالی بوده که چین تقریبا یکی از فاکتورهای اصلی در همه موضوعات سیاسی و اقتصادی به شمار می رفته است. تحلیلگران اقتصادی ، اکنون هرگاه سخن از "عدم موازنه" اقتصادی به میان می آورند ، بدون درنگ به دنبال چین می گردند. اما به نظر می رسد چین ارتباط کمی با موضوع افزایش بهای طلا داشته باشد.
با وجود آن که چین اشتهای سیرنشدنی برای فلزات صنعتی از خود نشان داده و این مساله یکی از دلایل اصلی افزایش بهای بسیاری از فلزات بویژه مس ، روی و نیکل در 6 ماه گذشته است ؛ اما طلا نقش صنعتی بسیار ناچیزی دارد و آمارها نشان می دهد بخش بسیار کمی از تقاضای طلا از سوی چینی ها بوده است.

طلا در سرزمین 72 ملت

به طور سنتی ، طلا در هند به عنوان وسیله ای برای ذخیره سازی مطمئن و امن ثروت شناخته شده است. در گذشته این طور بوده و به نظر می رسد در آینده نه چندان دور نیز چنین باشد. با ادامه روند پیشرفت اقتصادی چین و با رشد طبقه متوسط ، هندی ها تمایل بیشتری به ذخیره کردن درآمدهای رو به افزایش خود به صورت طلا پیدا می کنند. گزارش ها حکایت از آن دارد که فروش طلا و جواهرات در سال 2005 به میزان چشمگیری در هند افزایش یافته و خرید نقدی طلا در هند یکی از عوامل مهم کمک کننده به افزایش بهای طلا در ماههای گذشته است.

طلا در کشورهای خاورمیانه

عامل بعدی را می توان در خاورمیانه پیدا کرد. همزمان با افزایش شدید بهای نفت خام از سال 2005 ، برنامه ریزان و مدیران پولی در منطقه بشدت مشغول شکل دهی و برنامه ریزی برای دارایی های رو به افزایش خود بوده اند. با توجه به کسری بسیار زیاد خزانه امریکا ، افزایش بهای نفت از سال 2005 تاکنون فرصت مناسبی بوده تا دولت امریکا به بازیابی «پترودلار» بپردازد. با وجود این ، معادلات سرمایه گذاری در قوت یافتن دلار در مقایسه با یورو در اواخر اکتبر سال گذشته میلادی ، باعث شد بسیاری از سرمایه گذاران به فرض این که دلار در دوره قوت میان مدت است ، به دنبال سرمایه گذاری به صورتهای دیگر باشند. قوت یافتن میان مدت دلار با افزایش بهای طلا تلاقی یافت و بسیاری از کشورهای خاورمیانه را به خرید طلا متمایل کرد و باعث شد روند افزایشی بهای طلا ادامه یابد.

نگرانی سرمایه گذاران

اکنون که بهای طلا به بالاترین حد خود در طول تاریخ رسیده ، احتمال آسیب پذیر بودن بازار بسیار افزایش یافته است . با این همه ، دلایلی که به افزایش بهای طلا در سال 2005 کمک کرد ، اکنون به صورت پررنگ تر حضور دارد. بی ثباتی سیاسی بویژه در خاورمیانه ، هنوز مایه نگرانی است. نگرانی های ناشی از برنامه هسته ای ایران در غرب ، تغییرات سیاسی در فلسطین اشغالی و اسرائیل ، وقوع جنگ داخلی در عراق همه باعث می شود سرمایه داران را به ثبات جهانی نگران کند و در این میان طلا به عنوان روشی مطمئن برای ذخیره کردن سرمایه بسیار پرطرفدار خواهد بود.