از گمیشان تا بازارچه اینچه برون
اگر نام گمیشان برده شود، شاید به گوش خیلی از ما ناآشنا باشد، حتی ممکن است موقعیت جغرافیایی آن را ندانیم؛ اما علی مهام، تهیهکننده و سیروس حسنپور کارگردان با ساخت سریال بازی نقابها برای تعریف قصه سریال و اتفاقاتی که بین دو طایفه میافتد، سراغ این منطقه بکر رفتند که یکی از شهرستانهای استان گلستان ایران است و از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان ترکمن، از شرق به شهرستان آققلا و از غرب به دریای خزر محدود میشود. صنایعدستی شهرستان گمیشان شامل تولید قالیچه، قالی، گلیم، نمد، پشتی، روسری ترکمنی، جاجیم و فرشهای دستباف است. همچنین مخاطبان با تماشای این سریال در قالب قصه با بازارچه اینچه برون در شهرستان گنبد کاووس، روستای خواجهنفس از توابع ترکمنصحرا، روستای خواجه لر، مراغه تپه و بندر ترکمن هم آشنا شدند که هر کدام از این مناطق و روستاها ویژگیهای منحصر به فردی دارد و حتما جا دارد برای یک بار هم شده سری به طبیعت بکر این منطقه بزنیم.
مختار در شاهرود
داوود میرباقری اصالتا اهل روستای خیج شاهرود است. میرباقری، بخش عمدهای از پنج جنگ بزرگ سریال عظیم مختارنامه، را در اطراف شاهرود ساخته است. مثلا صحنههای خواب و کابوس مختار که چند هیولا دنبالش میآیند در روستای خیج گرفته شده است. اردوگاه و محل جنگ ابن زیاد و مختار، اردوگاه آل زبیر در جنگ با سپاه شام در روستای چهل دختر در منطقه بسطام در شمال شاهرود جلوی دوربین رفت. صحنههای کربلا و عاشورای سریال مختارنامه هم در طرود، روستایی در 125 کیلومتری جنوب شاهرود و در دل کویر مرکزی ایران کار شد. این روستای دورافتاده، نخلهایی قدیمی و بدوی دارد که لوکیشن نهر علقمه هم در همین جاست. در شاهرود میتوانید از محلیها کمک بگیرید و به این لوکیشنها سر بزنید. این مناطق دیدنی از مناطق شناختهشده شاهرود و اطراف است.
حسینیه امینیهای قزوین
اگر قصد سفر به قزوین و بازدید از جاذبههایش را دارید دیدن حسینیه امینیها را از دست ندهید، چون با رفتن به این محل شانس این را دارید تا در محیطی آرام و دنج غرق تماشای جاذبههای معماری ایران شوید. اینجا از خانههای تاریخی ایران است که با تبدیل شدن به حسینیه رنگ سرزندگی و معنویت به خود گرفته است. حسن فتحی کارگردان، مجموعه شب دهم را با موضوع تعزیه در حسینیه امینیهای قزوین به تصویر کشید و با این سریال این حسینیه زیبا به لحاظ معماری را به منصه ظهور مخاطبان گذاشت. همچنین او برای ساخت سریال پهلوانان نمیمیرند به سراغ بافت تاریخی شهر نائین رفت. نائین شهر کوچکی در شرق استان اصفهان با آب و هوای خشک و کویری است. پیدایش این شهر به دوران پیش از اسلام و مشخصا دوره ساسانی (سده سوم تا هفتم میلادی) بازمیگردد و ساختار و فضاهای کهن آن تا حدودی حفظ شده است.
مدرسه حلبیان اصفهان
مگر میشود اسم بیبی و مجید به زبان بیاید و مخاطبان به یاد مجموعه شیرین قصههای مجید نیفتند. کیومرث پوراحمد سکانس مدرسه مجید را در مدرسه شهید حلبیان تصویربرداری کرده بود. این مدرسه جزو مدارس قدیمی شهر اصفهان است که قدمت زیادی هم دارد. همچنین خانه بیبی هم در پشت مسجد جامع و کوچه فروغی قرارداشت، یعنی درست در قلب اصفهان قدیم. در واقع پوراحمد برای ساخت این مجموعه تلویزیونی از زاویه تازهای به شهر اصفهان نگاه کرده بود و مخاطب با تماشای این سریال با بافت قدیمی شهر اصفهان هم آشنا میشد.
شیرگاه دیدنی در پایتخت
شیرگاه، مرکز شهرستان سوادکوه شمالی در استان مازندران است که از جنوب به شهرستان سوادکوه و از شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد. این شهر همچنین از سمت شرق به شهرستان ساری و از سمت غرب به شهرستان بابل راه دارد. زبان مردم شیرگاه مازندرانی است. البته تا قبل از ساخت مجموعه تلویزیونی پایتخت به کارگردانی سیروس مقدم کمتر کسی نام شیرگاه را شنیده بود، اما وقتی این سریال محبوب مردمی در شیرگاه تصویربرداری شد، مردم با زیباییهای این منطقه آشنا شدند. به همین دلیل شیرگاه از زمان ساخت این مجموعه تلویزیونی به یکی از نقاط گردشگری تبدیل شده و مردم میتوانند بار سفر ببندند و سفری به این بخش از ایران داشته باشند.
جیرفت؛ قدیمیترین نقطه از جهان
مهرداد خوشبخت، به عنوان کارگردان، سال87 برای ساخت سریال تلویزیونی شهر دقیانوس دست روی یک اتفاق واقعی گذاشت و برای به تصویر کشیدن این اتفاق سراغ مکانهای خاص رفت. به همین دلیل بخش عمده این سریال در جیرفت به تصویر کشیده شد. جیرفت جزو شهرهایی است که در فصول مختلف سال تحتتأثیر وزش بادهای منطقهای و برونمنطقهای قرار میگیرد که این بادها آب و هوای آن را دستخوش تغییرات میکند. به همین دلیل جزو قدیمیترین نقطه از تاریخ محسوب میشود. مخاطبان با تماشای این شهر نسبت به اهمیت و جایگاه ابنیه تاریخی این شهر آشنا شدند. همچنین بخشهایی از این سریال هم در بندرعباس تصویربرداری شد.
خانه عباسیان کاشان
اسماعیل عفیفه، آثار متعددی را در گونههای مختلف برای تلویزیون تهیه کرده است. در کارنامه او سه اثر دیده میشود که با تهرانگریزی تلاش کرده بخشی از ابنیه تاریخی ایران را به رخ تماشاگر بکشد. در اینباره میتوان به سریال تلویزیونی خانهای در تاریکی اشاره کرد که ماجرای اصلی این سریال در لوکیشن خانه عباسیان واقع در کاشان رخ میداد و بخشی از سریال هم در الیگودرز میگذشت. خانه تاریخی عباسیان یکی از شاهکارهای معماری ایران است که به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی - اسلامی در نظر گرفته شده است. این خانه با داشتن یک رستوران سنتی و فضای دلنشین میتواند جلوهای متفاوت به سفر شما بدهد و ساعات خوشی را برایتان به ارمغان بیاورد. این خانه تاریخی منحصر به فرد با همه چشماندازهای زیبایش تاکنون محل ساخت چندین مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی مانند سریالهای مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم)، ملاصدرا و جابر بن حیان بوده است. این تهیهکننده برای تهیه سریال در مسیر زایندهرود به سراغ شهر اصفهان رفت و بیننده به واسطه قصه این اثر با معماری خانههای قدیمی در این شهر و بناهای تاریخیاش آشنا شد. او برای ساخت سریال پس از باران هم به روستای بکری در تالش با نام جوکندان سفر کرد و زیباییهای این منطقه را برای بینندگان به تصویر کشید. این روستا از سمت شمال در پنج کیلومتری شهر لیسار و از جنوب در پنج کیلومتری شهر تالش (هشتپر) قرار دارد و از سمت شرق به دریای کاسپین و از غرب به رشگاجی و اردبیل متصل است.
طبیعت میمه
اگر بخواهیم سریالهای بهیادماندنی و خوب ایرانی را فهرست کنیم، بیشک روزی روزگاری به نویسندگی و کارگردانی امرا... احمدجو یکی از این سریالهاست. این کارگردان در این کار از جغرافیا و بافت طبیعی بیابانهای میمه کمک گرفت؛ جغرافیایی که کودکیاش، خواب و خیالها و پردازش ایدههایش برای روزی روزگاری را در آن پرورانده است. این کارگردان عشق خود به کویر و بیابان را در این سریال به تصویر کشید. همچنین دره دوزخی که در بیابانهای میمه قرار دارد و به دلیل شباهت خاک آن با گدازههای آتشفشانی این را گرفته، درهای است یادآور تاخت و تازهای مراد بیگ در گرگدره. طاقدیسهای زمینشناسی این دره قابلیت جذب گردشگران زیادی را دارد. مکانهای فیلمبرداری روزی روزگاری همه در طبیعت نزدیک به میمه قرار داشتند. تخت سرخ و تخت محمد جعفر نیز که در همین محدوده قرار دارند از دیگر دیدنیهای اطراف میمه هستند. این منطقه از نظر جغرافیایی موقعیتی ویژه دارد و خود میمه نیز با قدمتی چندهزارساله یکی از شهرهای دیدنی اصفهان است. با این توصیفها، دیدن مکانهای مربوط به فیلم تاریخی و پرطرفدار روزی روزگاری میتواند انتخاب گردشگرانه و فرهنگی خوبی باشد.
فهادان با کلی جاذبه باورنکردنی
باورکردنی نیست که بتوان در یک محله و نه یک شهر کلی بناهای تاریخی و جذابیتهای شگفتانگیز ببینیم و اما این محله جذاب، فهادان نام دارد که در یزد واقع است. در این محله مسجد تاریخی فهادان، مسجد چهلمحراب، خانه لاریها، خانه عربزاده، زندان اسکندر (مدرسه ضیائیه - بنایی چند هزار ساله که ۸۰۰سال پیش مرمت شده است)، خانه کاشفی و ... را میتوان دید. در واقع فهادان یکی از قدیمیترین و اصیلترین محلات شهر یزد به حساب میآید. این محله در گذشته جزو محلات اعیاننشین یزد بوده است. همچنین سریال تلویزیونی سر دلبران به کارگردانی محمدحسین لطیفی هم در شهر یزد و منطقه فهادان تصویربرداری شد و لطیفی هم از زاویه نگاه خودش زیباییهای این بافت قدیمی را به تصویر کشید.
از آبادان تا خرمشهر
همه ما سریال تلویزیونی کیمیا را به خاطر داریم، زیرا طولانیترین سریال ایرانی بود که از رسانه ملی به کارگردانی جواد افشار و تهیهکنندگی محمدرضا شفیعی پخش شد.
قصه این مجموعه تلویزیونی از قبل از انقلاب در خرمشهر شروع شد و مخاطبان به واسطه تماشای این مجموعه با منطقه خرمشهر آشنا شدند که هنوز هم مردم با چه مشکلاتی در این شهر زندگی میکنند.
گرچه در زمان پخش به دلیل گافهای سریال مورد انتقاد قرار گرفت، اما در مجموع کار گروه سازنده شایان قدردانی بود که تهرانگریزی کرده و قصه را در جنوب ایران به تصویر کشیده بودند.
در مجموع رسانه ملی در قالب فیلم و سریالهای متنوع تلاش داشته تا خرمشهر را به مردم بیشتر معرفی کند.
خانه طباطباییها در بانوی عمارت
خانه طباطباییها یکی از خانههای تاریخی و زیبای شهر کاشان است که در نیمه دوم سده ۱۳ هجری در محله «سلطان امیر احمد» احداث شده است. این خانه زیبا به عروس خانههای ایران معروف است. بخشی از لوکیشنهای سریال بانوی عمارت به کارگردانی عزیزا... حمیدنژاد و تهیهکنندگی مجید مولایی - که در حال حاضر روی آنتن شبکه سه است - در این خانه بوده و مخاطب بهواسطه این سریال با معماری زیبای این خانه آشنا میشود. همچنین بازار سعدالسلطنه قزوین که قدمت تاریخی دارد از دیگر لوکیشنهای این سریال است. در واقع سازندگان این اثر نمایشی دو بنای تاریخی و قدیمی ایران را به واسطه سریال بانوی عمارت به مخاطبان نشان دادند.
فاطمه عودباشی
رسانه