رسول خدا (ص) بعد از آگاه سازی و بعد از توضیحات تفصیلی و بعد از سؤال آفرینی و سؤال کردن، برخورد عملی با دشمن داشتند و این برخورد عملی هم شدت و ضعف داشت و هرگز اجازه نمیدادند آموزههای فرهنگی دشمن رشد کند و با این آموزههای فرهنگی مخالفت میکردند. برخورد پیامبر اکرم (ص) زمانی شدت بیشتری پیدا میکرد که دشمن دست به شمشیر میبرد و در مقابل چنین حرکتی رسول خدا هم دست به شمشیر میبرد و زیر بار زور نمیرفتند و اگر آنها زور میگفتند پیامبر با تمام قوا در برابر آنها میایستاد که این هم یکی دیگر از روشهای رسول الله در برخورد با دشمن بود. در مجموع در درجه اول همان بحثهای هدایتی و توضیحات تفسیری و آگاه سازی بود و در آخرین مرحله رویارویی با دشمن در دستور کار ایشان قرار داشت.
نمونه دیگر که دشمنان علیه اسلام ناب محمدی انجام دادند مبحث تغییر قبله مسلمانها است که یهودیها میگفتند پیامبر اسلام میفرماید که من از نوادگان ابراهیم هستم و دین من دین ابراهیم است ولی چرا قبلهاش قبله ابراهیم نیست؟! بلافاصله تعیین قبله پیش آمد و قبله که تغییر میکند سانتاژها (تلاش برای شکست رقیب از راه سفسطه) شروع میشود از سوی دشمنان داخلی و پیامبر قدم به قدم جلوی این سانتاژ را میگیرد و نمونههای بسیار دیگری که در تاریخ آمده است. نمونهها و حوادث زیادی در سوره توبه آمده که دشمنان علیه پیامبر اسلام اعمال میکردند و پیامبر جلوی آنها مقاومت میکرده است و باید یکی یکی مورد بررسی واقع شود.
بایدها و نبایدهای مشی سیاسی پیامبر اکرم (ص) در مقابله با دشمنان عصر حاضر باید مورد مطالعه قرار گیرد. ما مبحثی در قرآن به نام «جری و تطبیق» داریم یعنی هر آیهای که در قرآن آمده است میتوان آن آیه را مصداقی و تطبیقی کرد و در جامعه امروزی اجرا کنیم.
سیره مدیریتی پیامبر اکرم (ص) نیز جای بررسی و الگوسازی دقیق دارد. حضرت، مدیران جوان از جمله بلال حبشی، عمار و میثم داشتند که نشان می دهد ایشان تیم جوانی داشتند و در اداره مدینه از نیروهای جوان بهره میبردند و مدیران جوان را مفیدتر برای قبول مسئولیت میدانستند چرا که جوانان انرژی دارند؛ انگیزه دارند؛ خوب عمل میکنند و سرعت عمل دارند و البته افراد مسنی هم بودند در بین مدیران و فرماندهان پیامبر مانند سلمان فارسی که استثنا بودند.
ما تابع پیامبر اکرم هستیم و در قرآن کریم، آیه 31 سوره آل عمران خداوند فرموده است ای پیامبر بگو: «اگر خدا را دوست میدارید، از من پیروی کنید! تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد؛ و گناهانتان را ببخشد؛ و خدا آمرزنده مهربان است»؛ بنابراین تبعیت از پیامبر به عنوان «اسوه حسنه» بر ما واجب است.
سیره پیامبر اکرم (ص) مطابق با نیازهای امروز جامعه ماست. جهت تأسی از حضرت محمد مصطفی (ص) نخست باید تحقیقات کنیم که ایشان چه مدیریتی داشته اند؟ چطور از مقام مافوق خود که خداوند بوده است اطاعت میکردند؟ چگونه با زیردستان خود رفتار میکردند؟ جنگ و اقتصاد جامعه آن زمان را چطور اداره کردند؟ پاسخ برای این سوالات می تواند مسیر را برای پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی هموارتر سازد.
حجت الاسلام فیض آبادی استاد حوزه و دانشگاه/ جامجم آنلاین
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد