فروپاشی برجام شکست جامعه بین المللی خواهد بود

به گزارش جام جم آنلاین از خبرگزاری صدا و سیما، محمدجواد ظریف در گفتگو با «لیز دوسِت» Lyse Doucet خبرنگار ارشد بین المللی شبکه بی بی سی در نیویورک به پرسش های او درباره موضوعات مختلف پاسخ گفت.

فروپاشی برجام، شکست جامعه بین المللی، قوانین بین المللی و سازمان ملل خواهد بود

خبرنگار بی بی سی از وزیر امور خارجه ما سوال کرد :«چه اندازه نگران هستید که توافق هسته ای ایران فروبپاشد؟

ظریف پاسخ داد:« خب این احتمال وجود دارد، اما این نه تنها گام رو به عقب برای ایران، بلکه شکست برای جامعه بین المللی، قوانین بین المللی و سازمان ملل خواهد بود. آنچه اکنون با آن روبرو هستیم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است و یکی از اعضای دائم این شورا نه تنها قطعنامه ای را که خودش به آن رأی داده و در واقع، به شورای امنیت ارائه و بر سر آن مذاکره کرده است، نقض می کند، بلکه کشورهایی را که قصد دارند این قطعنامه را اجرا کنند، مجازات می کند. این، نخستین بار است که چنین اتفاقی رخ می دهد بنابراین، سقوط برجام نه تنها یک پسرفت ، بلکه رویه (بد) بسیار جدی در نظام بین المللی خواهد بود.

جامعه بین المللی باید تصمیم بگیرد آیا به آمریکا اجازه سلطه خواهد داد یا نه؟

خبرنگار بی بی سی با اشاره به برجام از آقای ظریف پرسید:« اکنون که توافق به تار مویی بسته است، اروپا سازوکار ویژه ای فراهم کرده است تا به شرکت های خصوصی و شرکت های نفتی اجازه دهد از طریق دور زدن دلار آمریکا، استفاده از سایر ارزها و پرهیز از تحریم های آمریکا، با ایران تجارت داشته باشند. عملی کردن این سازوکار نیز دشوار خواهد بود. »

وزیر امور خارجه در پاسخ گفت:« بله، این کار دشوار خواهد بود، زیرا دلار آمریکا نقش فراگیر در نظام مالی بین الملل دارد. این کار دشوار خواهد بود، اما تصمیم بسیار روشن است: آیا جامعه بین المللی به آمریکا اجازه سلطه خواهد داد یا نه. البته آمریکا در گذشته سلطه داشت، اما بر اساس مجموعه ای از قوانین و نه بر اساس موارد دیکته شده که هر چند روز یک بار تغییر می کنند.

ایران امن ترین، ایمن ترین و باثبات ترین اوضاع را در منطقه غرب آسیا دارد

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف سئوال کرد:« هفته گذشته در سازمان ملل، از شما حمایت های زیادی شد. بسیاری از اعضای شورای امنیت سازمان ملل از شما حمایت سیاسی کردند، اما همان طور که می دانید شرکت ها و غول های تجاری بزرگ نظیر «ایرباس» و «توتال» فرانسه هم اکنون نیز سرمایه گذاری های چند میلیارد دلاری خود در ایران را به علت نگرانی از تحریم های آمریکا، لغو کرده اند. »

آقای ظریف در پاسخ گفت:« بدون شک، همان طور که گفتم آمریکا در نظام مالی بین المللی، نقش گسترده ای دارد و به چالش کشیدن آن مستلزم (زمان و تلاش) زیاد خواهد بود؛ اما ایران لزوما نیاز ندارد با کسانی که در معرض (تحریم های) آمریکا قرار دارند، تعامل داشته باشد. شمار زیادی از شرکت ها در عرصه فناوری های پیشرفته و مطرح، هیچ گونه در معرض (تحریم هایی) آمریکا نیستند. اگر اروپا بتواند جایگزین هایی بیابد، آنگاه ما (تعامل) با این شرکت ها را آغاز خواهیم کرد و اطمینان دارم به محض اینکه غول های تجاری ببینند که حضور در ایران، منطقی است و خطری ندارد، آنها نیز همین کار را خواهند کرد، زیرا ایران احتمالا امن ترین، ایمن ترین و باثبات ترین اوضاع را در منطقه (غرب آسیا) دارد و همه به حضور در آن علاقه دارند.

مهم ترین و دشوارترین آزمون این خواهد بود که ببینیم آیا سازوکارهای اروپا موثر خواهد بود یا خیر

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف سوال کرد:« دونالد ترامپ هشدار بسیار جدی داد که هر کس ایران را منزوی نکند، با پیامدهای شدید روبرو خواهد شد. اکنون تکلیف کشوری مانند انگلیس که بیش از هر چیز دیگر، به دنبال حفظ روابط تجاری و سیاسی خود با ایران دارد، چیست؟ آنها (مقامات انگلیس) در این زمینه چه به شما گفتند؟»

آقای ظریف در پاسخ گفت:« ترزا می نخست وزیر انگلیس، امانوئل مکرون و دیگران، تعهدشان را اعلام کردند و گفتند ما به بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی توافق متعهدیم. تعهداتی که اروپایی ها دادند، احتمالاً بهتر از آن چیزی بود که کسی تصورش را می کرد. مرحله بعد، تبدیل این تعهدات سیاسی به سازوکار بود و به اعتقاد من، این سازوکارها قرار است اجرایی شود. محک بعدی که مهم ترین و دشوارترین آزمون خواهد بود، این است که ببینیم آیا سازوکارها مؤثر است یا خیر. به عقیده ما، دلیلی وجود ندارد که این سازوکارها عمل نکند. ما قصد داریم اندکی بیشتر شکیبایی کنیم، اما این بدین معنا نیست که کاسه صبر ما هرگز لبریز نخواهد شد، اما اندکی بیشتر صبر می کنیم تا ببینیم چه می شود.

می توانم به ترامپ اطمینان دهم که آمریکا با ایران به توافق بهتری از برجام نخواهد رسید

خبرنگار بی بی سی درخصوص بهبود روابط آمریکا و ایران از آقای ظریف سئوال کرد :«راه برون رفت وجود دارد: شما می توانید پیشنهاد ترامپ را برای دیدار (دو جانبه) با حسن روحانی بپذیرید. آیا این کار، غیرممکن است؟»

ظریف پاسخ داد :«هیچ چیزی غیرممکن نیست. اما نتیجه دیدار (احتمالی) ترامپ با روحانی، فرصتی برای عکس گرفتن مقابل خبرنگاران و سندی دو صفحه ای خواهد بود. ما هم اکنون سندی 150 صفحه ای در اختیار داریم که متن توافق است که نه تنها ایران و آمریکا، بلکه شش قدرت دیگر، بر سر تک تک واژه های آن مذاکره کردند. به عنوان فردی که بر سر این توافق مذاکره و برای مدتی طولانی درگیر این فرآیند بوده است، می توانم به ترامپ اطمینان دهم که آمریکا به توافق بهتری نخواهد رسید.

روابط بین المللی به عاشق شدن ربطی ندارد بلکه مبتنی بر احترام به تعهدات است

خبرنگار بی بی سی با اشاره به ادعاهای مقامات دولت آمریکا درباره پیامدهای توافق با کره شمالی از آقای ظریف سئوال کرد:« کیم جونگ اون رهبر کره شمالی به نتیجه متفاوتی رسید و از دشمن درجه یک عمومی در آمریکا به رهبری تبدیل شد که ترامپ می گوید به خاطر نامه های زیبایش، عاشق و شیفته او شده است. »

ظریف در پاسخ گفت:« روابط بین المللی به عاشق شدن ارتباطی ندارد. روابط بین الملل، (مبتنی) بر احترام به تعهدات است. آمریکا بر سر توافق مذاکره کرد. می دانید که با روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، فقط دولت این کشور تغییر کرد و اینگونه نبود که انقلاب رخ دهد. توافق هسته ای نیز یک توافق شخصی بین من و «جان کری» یا بین رئیس جمهور اوباما و حسن روحانی نیست، بلکه توافقی بین المللی میان هفت کشور و اتحادیه اروپا است که در قطعنامه شورای امنیت نیز درج شده است. »

ما درها را به روی مذاکره نبسته ایم اما باید چنین گفتگویی قابل اطمینان باشد

خبرنگار بی بی سی با اشاره به احتمال گفتگوی بین ایران و آمریکا از آقای ظریف پرسید:« آیا شما کاملا درها را به روی گفتگو با ترامپ بسته اید؟ آیا درها هنوز باز است؟»

ظریف پاسخ داد:« نه، ما درها را نبسته ایم. درها نیز باز است، مشروط بر اینکه، چنین دیداری قابل اطمینان باشد. ما باید اطمینان یابیم که به محض اینکه به توافق رسیدیم، توافق اجرایی شود.»

من در مایک پمپئو هر چیزی دیدم به جز احترام دوجانبه

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف پرسید :« در دولت سابق آمریکا، رابطه ای بین شما و «جان کری» شکل گرفت. پس چرا اکنون با مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفتگو نمی کنید؟ شما که هم اکنون نیز تابو گفتگو با وزرای امور خارجه آمریکا را شکسته اید. گفتگو را در این سطح (وزرای امور خارجه) آغاز کنید، آیا می توانید چنین کاری کنید؟»

ظریف در پاسخ گفت :«به نظرم آنچه برای گفتگو ضروری است، اعتماد دو جانبه نیست. »

خبرنگار گفت:« بله، حتی اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا نیز گفت اعتمادی وجود ندارد. »

آقای ظریف در پاسخ گفت «بله و این، پیش شرط مذاکره نیست، اما احترام دوجانبه پیش شرط گفتگو است و من در مایک پمپئو هر چیزی دیدم به جز احترام دوجانبه.»

احترام دوجانبه یعنی اینکه شما برای خودتان و قول هایتان احترام قائل باشید

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف پرسید :« ترامپ گفت که روحانی، مردی دوست داشتنی است؛ مگر این احترام نیست؟»

آقای ظریف پاسخ داد:« نه، این احترام نیست. احترام بدین معناست که برای خودتان و قول هایتان احترام قائل باشید. »

خبرنگار بی بی سی گفت :«به نظرم آنها گفته اند که به قول هایشان عمل خواهند کرد. »

وزیر امور خارجه در پاسخ با اشاره به رفتار رئیس جمهوری آمریکا پس از نشست گروه هفت گفت:
« نه، زمانیکه شما باور دارید که می توانید با گروه هفت به توافق برسید و سپس سوار هواپیما شوید و این توافق را پاره کنید؛ فقط به این علت که شخصی سخنانی بر زبان آورده که برای شما ناخوشایند بوده است، این به من نشان نمی دهد که شما مذاکره کننده ای قابل اطمینان هستید.»

آثار تحریم ها بیش از اینکه جنبه واقعی داشته باشد، جنبه روانی دارد

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف پرسید: «شما به گونه ای وانمود می کنید که گویی گذر زمان به نفع شما خواهد بود، اما در ایران موج بی سابقه ای از اعتراض ها شکل گرفته است: افزایش نارضایتی، اعتراض ها به گرانی، سیاست های اقتصادی دولت شما، انتقاد از حکومت ایران. اینها رو به افزایش است و تحریم های بیشتر در ماه نوامبر، در راه است. »

آقای ظریف پاسخ داد: «به نظرم تحریم ها تاکنون نیز اثر خود را گذاشته اند، زیرا آثار تحریم ها بیش از اینکه جنبه واقعی داشته باشد، جنبه روانی دارد.»

خبرنگار گفت : «اما ریال، حدود 80 درصد از ارزش خود را از دست داده است.»

آقای ظریف در پاسخ گفت: «همان طور که گفتم، این اثر روانی (تحریم ها) است و در دو روز اخیر، ریال دوباره توانست حدود 30 درصد از این 80 درصد را دوباره به دست آورد. این، یک جنگ روانی است. جنگ اقتصادی که آمریکا و برخی وابستگان آن در منطقه علیه ایران راه انداخته اند، بیش از آنکه واقعا جنگ اقتصادی باشد، جنگ روانی است.»

خبرنگار بی بی سی از آقای ظریف پرسید: «حسن روحانی برای نخستین بار در پنج سال اخیر در پارلمان ایران با انتقادات شدید در خصوص سیاست های ناکارآمد اقتصادی روبرو شد. بنابراین، موضوع فقط تحریم ها نیست.»

آقای ظریف گفت :«نه، این به تلفیقی از مسائل مربوط می شود که در ایران رخ داده است.»