نقش دعا در روز عاشورا (بخش دوم)

جام جم آنلاین - دراوج قدرت، باید در خود احساس قدرت نکنی؛ منبع لایزال قدرت را خدا بدانی و از او بطلبی؛ به‌سوی او دستِ نیاز درازکنی. دیدید همان وقتی‌که ما به پیروزی‌های درخشانی در جنگ دست‌یافته بودیم یعنی آن‌وقتی که تازه پیروزی‌های ما شروع‌شده بود، امام عزیز ما، خطاب به رزمندگان عزیز ما گفت: «فتح المبین، پیروزی بر هواهای نفس است؛ فتح المبین، گشودن سرزمین اطاعت و عبادت خدا در وجود انسانی است»

خودِ دعا کردن را ما باید یاد بگیریم! هیچ حادثه‌ای هیچ پیروزی‌ای، هیچ سختی‌ای ما را نباید از دعا غافل کند. ای ملت بزرگ اسلام! در این راه طولانی و پر نشیب و فراز و پرحادثه که درآن شادی‌ها و غم‌ها و شیرینی‌ها و تلخی‌هاست، یک‌لحظه نباید خدا را و راز و نیاز باخدا را فراموش کرد. من دیروز که داشتم فکر می‌کردم روی دعاهای امام حسین (ع)، منقلب شدم؛ این چه روح باعظمتی است! آن‌چنان باخدا حرف می‌زند و آن‌چنان دل آرام و مستقر او در بحبوحه آن‌همه مشکلات، راز و نیاز می‌کند که انسان را به اعجاب وادار می‌کند.

پیام دوم در دعای حسین بن علی (ع) این است که موقعیت خودش را به زبان دعا برای همیشه در ذهن تاریخ باقی می‌گذارد. در شب عاشورا یکی از آن دعاهای عمیقِ پرمغز ایشان صادر شد، از دل و لب مبارکش: «اُثنی عَلَی اللهِ اَحسَنَ الثَّنا و اَحمَدُهُ علی السَّراءِ وَ الضَّراءِ» بعد از حمد و ثنای الهی «اللهُمَّ اِنّی اَحمَدُکَ عَلی اَن اَکرَمتَنا بالنُّبُوَّهِ و عَلَّمتَنا القُرآنَ و فَقَهتَنا فِی الدین» این پیام امام حسین (ع)، در این کلمات است.

مبادا آیندگانِ در تاریخ، جنگ امام حسین (ع) را اشتباه بفهمند! یا خیال کنند که حسین بن علی (ع) دنبال قدرت بوده است، یا گمان کنند که صف مقابل حسین بن علی (ع) هم که دم از خدا و قرآن می‌زد، واقعاً اهل خدا و قرآن بوده است؛ این‌جور نیست! حسین بن علی (ع) می‌گوید: خدایا! من تو را شکر می‌کنم و سپاس می‌گویم بر این‌که ما را به نبوت گرامی داشتی! نبوت در خاندان ما و وحی تو بر اهل‌بیت نازل شد. ما اولین کسانی بودیم که پیام تو را گرفتیم؛ برای آزادی انسان، برای استقرار عدل، برای نجات بشریت، برای به خاک مالیدن بینی ستمگران؛ یعنی ای مردم تاریخ! امروز هم‌نبرد حسین (ع) بایزید، دنباله هدف‌های نبوت است؛ امروز هم برای حسین (ع)، مسئله احیای عدل و رغم انفِ (خار کردن) طواغیت و شیاطین و جباران و گسترده کردن توحید در عالم مطرح است. مسئله این نیست که حسین بن علی (ع) فرار می‌کرد؛ او را گرفتند و خونش را ریختند؛ یا برای قدرت مادی و ظاهری تلاش می‌کرد و کامیاب نشد و خونش ریخته شد!

این درسی است برای تاریخ. «عَلَّمتَنا القُرآنَ» به ما قرآن را آموختی. «فَقَهتَنا فِی الدین» ما را در دین خودت فقیه کردی؛ یعنی دین را به ما یاد دادی؛ یعنی آن‌کسانی که به‌ظاهر دین، دل‌خوش کرده‌اند و نفهمیدند که دین برای استقرار نظام الهی و عادلانه است و برای ارزش بخشیدن به انسان و برای رفع ظلم و برای کامل کردن نفوس بشری درراه این اهداف جهاد و تلاش نکردند؛ این‌ها اسلام را نفهمیدند و ما فهمیدیم!

امام حسین (ع) در بعضی از دعاها درک خود از واقعه را روشن و بیان می‌کند. معلوم است که به نظر حسین‌ابن‌علی (ع) قضیه عاشورا جنگ حق و باطل است؛ پس درس عاشورا برای همه مردم مسلمان دنیا و کسانی که ایشان را قبول دارند این است؛ جنگ حق با باطل؛ تا آنجایی که امام رفت.

حسین بن علی (ع) با این حرکت عظیم این درس را به انسان‌ها داد که هر وقت حق دچار این وضعیت دردناک و وخیم می‌شود طرفداران حق، ولو در مقابل دریایی از دشمن هستند، باید قیام کنند. نگویی دشمن نیرومند است، دشمن دنیا را گرفته، درس این است که دشمن هرقدر که نیرومند باشد بایستی قیام کرد باید حرکت کرد.

البته در این راه دو سرنوشت؛ یکی پیروزی ظاهری و یکی شکست ظاهری در انتظار انسان است. اگر یک سلسله وظایف و کارهایی انجام بگیرد پیروزی نصیب خواهد شد. آن روز اگر مسلمانان (فقط همان‌هایی که برای امام نامه نوشتند) مقاومت و استقامت می‌کردند امام پیروز می‌شد. این‌طور نبود که ما خیال کنیم که امام حتماً باید در این نبرد به شهادت می‌رسید، البته سرنوشت را امام می‌دانست، اما مردم درصورتی‌که قیام می‌کردند و حرکت و اراده می‌کردند، می‌توانستند این سرنوشت را عوض کنند.

برداشتی از خطبه نماز جمعه رهبر معظم انقلاب در تاریخ 1364.07.05