از این سفره‌ها معجزه دور نیست

در این یک ماه همه ما مهمان او هستیم و این حس خوب را داریم که خداوند مهربان، همان‌طور که خدای بی‌نظیری است، میزبان بی‌نظیری هم خواهد بود. حالا همه ما مسلمان‌ها که بر سر خوان نعمت خداوند نشسته‌ایم، بسته به آداب و رسوم و فرهنگ کشور خود، ماه رمضان‌هایمان حال و هوای خاص خودش را هم خواهد داشت. در این گزارش نگاهی می‌اندازیم به آداب ماه رمضان در دیگر کشورهای اسلامی تا ببینیم خواهر و برادران دینی‌مان که حدود 2 میلیارد نفر از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده‌اند، چگونه ماه مهمانی خدا را پشت سر می‌گذارند.

مسلمانی از هند

در کشور هند از دهه سوم ماه شعبان به استقبال رمضان می‌روند و مساجد را تمیز می‌کنند، چون در این ماه کلاس‌های قرآنی و... همه در مسجد برگزار می‌شوند و روزه‌داران همان‌جا هم افطار می‌کنند و نماز می‌خوانند. روزه‌داران اغلب با خرما افطار می‌کنند، خرما هم نبود با آب یا نمک.

سفره‌های افطار و سحر مسلمانان هند با غذاهای خاصی به نام «غنجی» همراه است که از برنج، گوشت، آب و مواد دیگر درست می‌شود، سحرخوان‌ها هم هنوز در این کشور نقش برجسته‌ای دارند، آنها پیش از نماز صبح مردم را از خواب بیدار می‌کنند و در پایان ماه رمضان هم برای این تلاششان به آنها هدایایی داده می‌شود.

در هند جمعه آخر ماه مبارک رمضان «جمعه وداع» نامیده می‌شود و به همین مناسبت مسلمانان به بزرگترین مسجد خود می‌روند و نماز جمعه را برپا می‌دارند.

ماه عشق و حال در اندونزی

ماه مبارک رمضان برای مردم اندونزی ماه جشن و شادی است. شادمانی‌های شبانه، تفریحات، بازی‌های مختلف و غذاهای متنوع، همه جزئی از فرهنگ مردم اندونزی در ماه رمضان است. از رویت هلال ماه رمضان در اندونزی، تعدادی از افراد تا صبح طبل می‌زنند و به این نحو آغاز ماه مبارک را به دیگران اعلام می‌کنند. اندونزیایی‌ها مراسمی هم دارند به نام «حلال به حلال» به معنی روز مصالحه و آشتی که در مساجد برگزار می‌شود.

یک شب و روز در اندونزی، به‌عنوان شب نزول قرآن و روز نزول قرآن شناخته می‌شود. اندونزیایی‌ها این روز را بسیار گرامی می‌دارند، مراسم ویژه‌ای هم به این مناسبت در قصر ریاست‌جمهوری اندونزی برگزار می‌شود. مراسم احیا، عبادت و آداب شب و روز نزول قرآن از رادیو و تلویزیون این کشور پخش می‌شود. مسلمانان اندونزی 10 شب آخر ماه را به شب زنده‌داری و عبادت می‌گذرانند و معتقدند یکی از این شب‌ها شب قدر است.

روزه داری در شرق دور

مالزی دارای تنوع قومی است و رمضان‌هایش هم به‌واسطه همین موضوع حال و هوای متفاوت تری نسبت به دیگر کشورها دارد. یکی از ویژگی‌های مهم این کشور در برگزاری بازارهای رمضان با عنوان محلی«پاسار مالام» است.

این بازار هنگام افطار برپا می‌شود و البته در کنار آن مساجد بزرگ هم هر شب سفره‌های افطاری پهن می‌کنند و با اذان مغرب مردم در مساجد با خرما و شربت روزه خود را باز می‌کنند. پس از نماز مغرب هم سفره افطار کامل و از روزه‌داران با انواع غذاهای بومی و سنتی پذیرایی می‌شود. از دیگر رسوم مسلمانان این کشور برگزاری نماز «تراویح» است که این نماز را مسلمانان سنی در شب‌های ماه رمضان پس از نماز عشاء به جماعت می‌خوانند.

بفرما بکوله!

مسجدهای پاکستان برای تلاوت قرآن و احادیث دینی پر می‌شوند از روزه‌داران و صف‌های نماز طولانی شده و گاهی موجب بسته شدن خیابان‌ها هم می‌شود. آنها بعد از ادای نماز با خرما و برنج و گوشت افطار می‌کنند.

فروش «بکوله» که پیاز قرمز و گوشت سرخ شده است، در این ماه بازار داغی دارد. در دهه آخر ماه رمضان هم مردان غذای سحری خود را در مساجد می‌خورند و به این طریق روزهای پایانی ماه رمضان را در کنار هم به پایان می‌رسانند تا به عید فطر برسند.

سحری با طعم «التو»

همین که هلال ماه رمضان در نیجریه رویت شود، مردم جشن می‌گیرند و با زدن طبل در خیابان‌ها می‌چرخند و سرود می‌خوانند. افطاری‌ها را در سینی‌ها و طبق‌هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول افطاری خوردن می‌شوند، مردم این کشور افطاری را با همسایگان خود تناول می‌کنند. سحری نیز غذایی مانند «التو» و شیر و چای می‌خورند. فرستادن زیاد صلوات، خواندن مناجات‌ها و دعاهای مخصوص از عادت‌های بسیار زیبا و پسندیده مسلمانان نیجریه است. ثروتمندان در بعضی از ایالت‌های نیجریه، بودجه‌ای مخصوص برای تهیه افطار و سحری فقرا اختصاص می‌دهند.

بچه محل های «صلاح»!

در قاهره پایتخت مصر، گروه‌های مختلف عرب و غیرعرب جشن‌های مختص خود را دارند چراکه هر کدام به گونه‌ای خاص این ماه را می‌شناسند و هرکدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را می‌دانند.

این جشن‌ها ترکیبی از جشن‌هایی هستند که از دوره فرعونیان، قبطانیان و اسلامیان باقی مانده است. قاهره در ماه رمضان به دو شهر تبدیل می‌شود، اول شهری است از صبح زود تا ساعت 14 که در این هنگام شهری آرام، ساکت و بدون کوچک‌ترین شلوغی و ازدحام است و از ساعت 14 تا زمان افطار و اذان مغرب و گاهی اوقات تا نیمه شب هم شهری می‌شود که در آن شلوغی بیداد می‌کند و هیاهویی برپاست.

سبقت همسایه‌ها

مردم افغانستان از چند روز قبل با جارو و غبارروبی مساجد به پیشواز ماه رمضان می‌روند. بد نیست بدانید نخستین روز ماه رمضان در افغانستان تعطیل است و علاوه بر آن در این ماه روزانه سه ساعت از زمان اداری کارمندان کاسته می‌شود و غذاخوری‌ها و رستوران‌ها در این ماه به دستور دولت تعطیل می‌شود، اما در عوض بازار ترشی و جلبی (زولبیا) در افغانستان گرم است. افطاری دادن هم در این کشور همانند دیگر کشورها مرسوم است تا جایی که گاهی سبقت‌گرفتن مردم برای دادن افطاری دیدنی است.

وقتی هم که افطار می‌شود نمازگزاران با خود افطاری به مسجد می‌برند و پس از خواندن نماز مغرب افطار می‌کنند و به خانه می‌روند و شام می‌خورند. مردم افغانستان با روی آوردن به مساجد و حسینیه‌ها در مجالس مخصوص این ماه شرکت می‌کنند که از جمله آنها مراسم احیا و گرامیداشت شب‌های قدر و سوگواری در شهادت حضرت علی(ع) است.

رمضان، مفرح برای کودکان

ماه رمضان‌های کویت حال و هوای خاصی دارد. مردم در روز آخر شعبان مراسم ویژه‌ای به نام «قریش» را برگزار می‌کنند و پایان ماه شعبان و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را جشن گرفته و شیرینی و حلوای خاصی را بین مردم و خانواده‌ها توزیع می‌کنند.

پنج روز اول این ماه مبارک را هم فرصت خوبی می‌دانند تا به خانه بزرگان خانواده بروند و فرا رسیدن رمضان را که ماه برکت است، به آنها تبریک بگویند. در نیمه ماه رمضان و در روز تولد امام حسن مجتبی‌(ع) هم مراسم خاصی در این کشور برگزار می‌شود که در آن پس از افطار، کودکان با لباس‌های سنتی و نو به خیابان‌ها آمده و با سردادن سرودهای ویژه محلی این روز را تبریک می‌گویند. تاکید مردم کویت بر اقامه نماز صبح در مساجد از نکات قابل توجه دیگر کویتی‌هاست.

افطار مغربی

مسلمانان مراکش این ماه را فرصت بزرگی برای تقرب به خدا و دوری از تفرقه می‌دانند. مسلمانان برای ادای نماز به ویژه نماز شب و نماز تراویح به مساجد می‌روند.

مسلمانان پس از ادای نماز عشا و تراویح به برنامه‌هایی می‌پردازند که تا سحر ادامه دارد. پس از نماز صبح هم برخی از مردم برای قرائت قرآن کریم و تلاوت دعاهای صبح در مساجد می‌مانند. همچنین افرادی موسوم به «طبال» در کوچه‌ها و خیابان‌ها با زدن طبل مسلمانان را برای خوردن سحری بیدار می‌کنند.

به وقت افطار

مردم سوریه در ماه رمضان هر روز با صدای طبل بیدار شده و آماده خوردن سحری می‌شوند. این آیین را هم طبل‌زنی می‌نامند و شنیدنش خبر از رسیدن وقت خوردن سحری و خواندن نماز صبح می‌دهد. سوری‌ها رمضان را به سه دهه تقسیم می‌کنند؛ دهه اول ماه رمضان «دهه‌غذا» نامیده می‌شود که کنایه‌ای است از توجه و اهتمام مردم به تهیه وعده‌های غذایی که البته در ماه رمضان خواه ناخواه در شرایط روزه داری مهم می‌شود، دهه دوم «دهه پوشاک» است که مردم در آن ‌به‌خرید لباس برای استقبال از عید فطر می‌روند. دهه آخر هم «دهه شیرینی» است و مردم در آن سراغ شیرینی ‌های معروف در بازارها می‌روند تا آماده استقبال از عید شوند.

زهره آذرآباد - خبرنگار