احتیاط به جای مـرگ در کوله کوهنوردی

یکی از بهترین راه‌ها، پناه بردن به دامان طبیعت است. اگرچه این روزها هوا سرد و هرلحظه احتمال بارش برف و باران وجود دارد، اما با دیدن قله‌های پوشیده از برف کوه‌های شمالی پایتخت که از تمام شهر پیداست، بسادگی می‌توان صدای طبیعت را که هموطنان را به سمت خود دعوت می‌کند شنید و چه بسیار افراد خوش ذوق و با نشاطی که به این ندا پاسخ گفته و با تحمل سرما و سختی‌های خاص کوه‌پیمایی در این فصل، به آغوش طبیعت پناه می‌برند.

در تهران تقریبا تفرجگاه‌های شهری در مناطق کوهپایه‌ای و دامنه کوه‌های البرز مرکزی قرار دارد و بسیاری از افراد حتی برای چند ساعت به ارتفاعات رفته و ساعاتی را دور از هیاهوی شهرها نفسی تازه می‌کنند. البته افرادی نیز به‌ صورت حرفه‌ای اقدام به صعودهای چند روزه می‌کنند که قطعا برنامه‌ریزی مفصلی را می‌طلبد. رفتن به کوه اگرچه بسیار مطلوب و جذاب است اما در صورت بی‌احتیاطی می‌تواند حوادث ناراحت‌کننده‌ای را رقم بزند و خاطره‌ای بد به جا بگذارد. گم شدن یا گرفتار شدن در کوهستان از جمله حوادثی است که در این ایام به دفعات اتفاق می‌افتد. همه ساله با شروع فصل زمستان حوادث کوهستان نیز افزایش پیدا می‌کند که متاسفانه در بعضی موارد نیز ختم به خیر نمی‌شود. مواردی بوده که افراد بر اثر سقوط از ارتفاع، گرفتار شدن زیر بهمن، سقوط اشیا و سنگ از ارتفاع، گم شدن در مسیرهای ناشناخته، برخورد با کولاک و جبهه هوای نامناسب جان خود را از دست داده و حتی در بعضی از این موارد مدت‌ها بعد جنازه منجمد شده آنان پیدا شده است. روز جمعه گذشته هم شاهد دو حادثه در ارتفاعات شمال تهران بودیم که یکی از حوادث جان کوهنوردی را گرفت. پس لازم است افراد برای استفاده مطلوب از این مناطق، توصیه‌های ایمنی را به کار گیرند. البته این توصیه‌ها برای تمامی افرادی است که به کوهستان عزیمت می‌کنند، حال سفرهای یکروزه باشد یا چند روزه. به همین بهانه چند توصیه مهم و اصولی را یادآوری می‌کنیم که امید است با رعایت این نکات سفری خوش و بدون حادثه در پیش رو داشته باشید.

احتیاط را همراه ببرید

همواره احتیاط را در کوله‌پشتی خود جای دهید.هیچ‌گاه تنها به کوه نروید حتی اگر برای چند ساعت قصد سفر دارید. در کوه از پرتاب کردن و غلطاندن سنگ پرهیز کنید. بیش از توان فیزیکی یا توان فنی خود و دیگران برنامه‌ریزی نکنید و همواره توان ضعیف‌ترین فرد را در نظر بگیرید. هیچ‌گاه در کوه دچار غرور نشوید و همیشه از تجربیات و توصیه‌های دیگران خصوصا پیشکسوتان بهره بگیرید. اصول اساسی حمل بار، بخشی از ایمنی در کوهستان است. بیش از توان فیزیکی خود بار همراه نبرید.

آماده‌باش گروه امداد و نجات کوهستان

گروه‌های امداد و نجات ویژه کوهستان سازمان آتش‌نشانی تهران که از اسفند 1384 با احساس نیاز مدیران سازمان راه‌اندازی شده در ایستگاه 64 ولنجک و ایستگاه 74 شهران مستقر است، تاکنون به صدها حادثه مختلف در کوهستان اعزام شده و هزاران نفر را از خطر مرگ نجات داده اند و حتی بعضی از این عملیات چند روز به طول انجامیده است.

بویژه عملیات در شب‌های زمستان و در میان حجم زیادی از برف و یخ و سرما بسیار سخت و طاقت‌فرساست و بارها آتش‌نشانان، خود نیز با مشکلاتی مواجه شده‌اند اما عشق به خدمت به هموطنان تحمل این سختی‌ها را برای آنان سهل و آسان می‌کند. این گروه‌ها همیشه با امکانات و تجهیزات مناسب آماده خدمت‌رسانی به هموطنان و کوهنوردان عزیز هستند و روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته که حضور افراد در ارتفاعات بیشتر می‌شود به صورت شبانه‌روزی در ایستگاه 5 توچال مستقر شده تا پاسخگوی سریع‌تر و بهتر نیازهای هموطنان گرامی باشند.

در پایان خاطرنشان می‌شوم در صورت بروز هر نوع حادثه خونسردی خود را حفظ کرده و بسرعت مراتب را به سامانه 125 آتش‌نشانی یا اکیپ آتش‌نشانان مستقر در توچال اطلاع دهید. آرزو می‌کنم زمستان امسال که ان‌شاءالله پر از خیر و برکت و الطاف الهی باشد بدون حادثه‌ای سپری شده و تمام هموطنان به لطف خداوند متعال در نهایت سلامت از هوای دل‌انگیز و طبیعت زیبای آن بهره‌مند شوند.

مسیر را شناسایی کنید

همواره در مسیرهای مشخص و تائید‌شده حرکت کنید و از تردد در مسیرهای ناشناخته و بیراهه بپرهیزید. قبل از سفر برنامه‌ریزی کنید و دقیقا طبق برنامه عمل کنید و تغییرات احتمالی با نظر همه گروه باشد. دوستان و نزدیکان خود را از مسیر انتخاب شده برای کوه‌پیمایی آگاه کنید تا درصورت تاخیر در بازگشت، دیگران محل و مسیر حرکت شما را بدانند و درصورت تغییر در مسیر، آنان را از مسیر جدید آگاه کنید. در کوه عجله نکنید، قبل از تاریک شدن هوا کوه را ترک کرده و پایین بیایید و همیشه وقت اضافی برای اتفاقات پیش‌بینی نشده در کوه درنظر بگیرید. کروکی یا نقشه مسیر را به همراه داشته باشید. بهتر است فرد با تجربه‌ای را به عنوان رهبر گروه انتخاب کنید.

در مواقع گم شدن چه کنیم؟

اگر گم شدید در پایین آمدن از کوه عجله نکنید و با مشورت و تفکر، بهترین راه را پیدا کنید و درصورت نیافتن راه مناسب، بلافاصله مراتب را به سامانه 125 آتش‌نشانی یا اکیپ‌های امدادی اطلاع دهید. مکان اعلام شده خود به آتش‌نشانی را تغییر ندهید و درصورت تغییر، بلافاصله محل جدید را به آنان اطلاع دهید.

از بازی کردن و انجام کارهای غیرضروری با تلفن همراه خود جدا خودداری کنید. زیرا این کار باعث تخلیه شارژ تلفن همراه شما شده و درصورت نیاز نمی‌توانید از آن استفاده مفید کنید. همیشه به صورت گروهی و با هم حرکت کنید و از حرکت پراکنده خودداری کنید. برای استراحت برنامه‌ریزی مفید داشته باشید. به جای برپایی آتش از چراغ خوراک‌پزی استفاده کنید.

ترجیحا از غذاهای سبک، سالم و مقوی استفاده کنید و از خوردن غذاهای آماده پرچرب خودداری کنید. حتما زباله‌های خود را در محل‌های مشخص‌شده قرار دهید یا به ارتفاعات پایین بازگردانید. هر چیزی که پیدا کردید در جای خود بگذارید. زیرا هر کدام از آنها می‌تواند نشانه‌ای برای گروه‌های دیگر باشد. در کنار رودخانه‌ها، مسیر سیلاب‌ها، لبه دره‌ها و پرتگاه‌ها و در مسیر راه چادر نزنید. درصورت برخورد با حیوانات وحشی از آنان فاصله بگیرید و با بچه‌ها و لانه‌های آنها کاری نداشته باشید.

هرگاه دچار حادثه شدید با شماره 125 تماس بگیرید و با خونسردی کامل موقعیت خود یا برخی علائم خاص منطقه را اعلام کنید تا در کمک‌رسانی تسریع شود. در زمان حادثه با تماس‌های بی‌مورد، تلفن همراه خود را مشغول نکنید تا نجاتگران بتوانند با شما در ارتباط باشند. با نیروهای امدادی همکاری داشته باشید و تا زمانی که آنان به شما نرسیده‌اند محل حضور خود را تغییر ندهید و اگر به هر دلیلی مجبور به ترک محل شدید حتما مکان جدید خود را به نیروهای امدادی اعلام کنید.

برای شرایط سخت آماده باشید

ترجیحا فردی را که به اصول کمک‌های اولیه آشناست به همراه داشته باشید. بی‌اعتنایی به خطرات کوهستان یک نوع جان باختن برای هیچ است. هرگاه به کوه می‌روید خود را برای بدترین شرایط تجهیز کنید. مراقب تغییرات ناگهانی هوا باشید و سعی کنید همیشه با وسایل کامل و پوشاک مناسب به کوه بروید. روی یال‌های برفگیر و دره‌های بهمن‌ریز حرکت نکنید.

جلال ملکی

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی