استیصال عربستان در مساله لبنان

بحران لبنان بین‌المللی می‌شود

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه لبنانی الاخبار، پاریس در ضرب‌الاجلی 48 ساعته به ریاض اعلام کرد که اگر سعد حریری تا پایان روز چهارشنبه به لبنان برنگردد، فرانسه پیگیری این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل را به صورت جدی بررسی خواهد کرد.

در همین چارچوب «امانول مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه در تماس با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل درباره تحولات لبنان و استعفای «سعد حریری» صحبت کرده است.

وزیر خارجه لبنان هم گفت: استعفای سعد حریری شروط لازم را نداشت و امیدواریم که او تا 22 نوامبر (اول آذر) روز استقلال لبنان به کشور بازگردد.

جبران باسیل که در ادامه سفر اروپایی به بروکسل رفت، درباره اهداف این سفر گفت: می‌خواهیم عربستان را قانع کنیم که آنچه رخ داده از نظر قوانین بین‌المللی قابل قبول نیست.

فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بعد از دیدارش با جبران باسیل بر لزوم تأمین شرایط بازگشت سعد حریری و خانواده‌اش تأکید کرد و گفت: بازگشت حریری نقش مهمی در حفظ ثبات داخلی و تقویت وحدت ملی لبنان خواهد داشت.

علاوه بر این وزیر امور خارجه انگلیس هم ابراز امیدواری کرد که سعد حریری نخست‌وزیر لبنان «بدون تأخیر بیشتر» به لبنان برگردد.

«بوریس جانسون» پس از دیدار با همتای لبنانی خود در لندن گفت: استقلال لبنان باید محترم شناخته شود و این کشور نباید به عنوان ابزاری برای درگیری‌های نیابتی مورد سوء استفاده قرار گیرد.

وزارت خارجه روسیه هم اوضاع لبنان پس از استعفای حریری را نگران کننده دانست و خواستار دستیابی به راهکاری برای حفظ ثبات و امنیت این کشور شد.

خبر دیگر اینکه قرار است اتحادیه عرب به درخواست عربستان روز یکشنبه نشستی را درباره ایران برگزار می کند که احتمالا به موضوع لبنان نیز اختصاص خواهد داشت. برخی منابع عربی اعلام کردند که عربستان می‌خواهد در این نشست درخواستش را برای تعلیق عضویت لبنان در اتحادیه عرب مطرح کند.

شکست در داخل لبنان

با گذشت 10 روز از استعفای اجباری سعد حریری در عربستان، اوضاع داخلی در لبنان برخلاف توقع حکام سعودی آرام است و سران طوایف، احزاب و نهادهای حکومتی بر حفظ ثبات و امنیت لبنان تاکید دارند.

در همین چارچوب شیخ احمد قبلان مفتی جعفری لبنان با اشاره به استعفای اجباری نخست‌وزیر لبنان در خاک عربستان گفت: حفظ ثبات لبنان خواسته همه مردم است و استعفای حریری نشان داد که دشمنان لبنان ثبات و یکپارچگی این کشور را هدف قرار داده‌اند.

قبلان از میشل عون، نبیه بری و سعد حریری، روسای جمهوری، مجلس و نخست وزیر لبنان به عنوان پایه و اساس وحدت لبنانی‌ها یاد کرد و گفت: طوایف و گروه‌های لبنانی در برابر توطئه‌ها، واحد و یکپارچه‌اند و منتظر بازگشت حریری در سریع‌ترین زمان ممکن به لبنان هستند.

پیش از ان نیز همه رهبران سیاسی، حزبی، قومی و مذهبی در لبنان بر حفظ وحدت و آرامش برای گذر از شرایط پیش آمده و پایبندی به الزامات امنیت و ثبات لبنان تاکید کردند و نشان دادند که درک درستی از ماهیت توطئه سعودی برای ایجاد آشوب و فتنه داخلی در لبنان دارند، و حاضر به همراهی با سناریوی مداخله جویانه و ضدلبنانی عربستان سعودی نیستند.

شرط و شروط عربستان برای بازگشت الحریری

در حالی که سعد حریری در نخستین مصاحبه پس از استعفا از بازگشتش به بیروت برای تقدیم استعفانامه به رئیس جمهوری لبنان خبر داد، برخی رسانه‌ها از جمله روزنامه لبنانی «الاخبار» گزارش دادند که سعودی‌ها برای بازگشت حریری و آینده سیاسی وی در لبنان شرط و شروطی مطرح کرده اند.

«الاخبار» نوشت: حکام سعودی از اینکه حریری در مصاحبه خسته و ناراحت نشان داد و به مخاطب فهماند که اوضاع بر وفق مراد نیست، ناراحتند. حریری همچنین در این مصاحبه تایید کرد که استعفایش پیش از بازگشت به لبنان و تقدیم رسمی متن استعفانامه به رئیس جمهور غیر قانونی است.

انفعال ریاض در برابر اقتدار حزب الله

مهمترین نکته در متن استعفای سعد حریری وارد کردن اتهام و انتقاد به حزب الله لبنان است. اتهامی که از مدت ها پیش حکام سعودی همزبان با سران رژیم صهیونیستی و دولتمردان آمریکایی آن را تکرار کرده اند، و خواستار حذف سلاح جنبش مردمی حزب الله و پایان دادن به نقش آفرینی این جنبش در بحران های منطقه ای از جمله مبارزه با تروریسم تکفیری در لبنان و سوریه شده اند.

به باور تحلیگران سیاسی آنچه سعد حریری در ریاض به عنوان استعفانامه قرائت کرد، متنی نوشته شده در دربار سعودی و با نظارت محمد بن سلمان ولیعهد عربستان بود، که حریری را متهم به ناتوانی در مهار حزب الله و مماشات در برابر فعالیت های داخلی و برونمرزی این جنبش مردمی کرده بود.

حال باید پرسید، علت خصومت عربستان با حزب الله لبنان چیست؟
دشمنی ریاض با حزب الله لبنان در وهله نخست در تقابل راهبردی جریان سازش با جبهه مقاومت در منطقه قابل ارزیابی است. از این منظر ریاض به عنوان بخشی از کشورهای تحت نفوذ آمریکا، پازلی از جریان سازش قلمداد می شود که به ویژه در سال های اخیر تلاش مضاعفی را برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی آغاز کرده است.

همراهی ریاض با تل آویو در بحران سوریه و پس از نفوذ تروریسم تکفیری در این کشور بیش از گذشته آشکار شد و دو رژیم از همه امکانات مالی و سیاسی و انواع تجهیزات نظامی و امنیتی برای حمایت از گروه های مسلح و تروریستی برای براندازی نظام سوریه استفاده کردند، و به منافع مشترکی در تقابل با جبهه مقاومت با محوریت ایران و حزب الله لبنان رسیدند.

بعلاوه حزب الله لبنان که در دو دهه گذشته به تدریج به اصلی ترین قدرت بازدارنده در برابر رژیم صهیونیستی و تامین کننده ثبات و امنیت برای لبنان تبدیل شده است، در سپهر سیاسی لبنان نیز وزن تعیین کننده خود را بر سایر گروه ها تحمیل کرد، و این موقعیت به عاملی بازدارنده در برابر مداخلات خارجی در لبنان تبدیل شده است، و موجبات ناکامی توطئه های عربستان سعودی در لبنان را فراهم کرده است.

نقش ویژه حزب الله لبنان در مبارزه با گروه های مسلح و تروریستی تحت حمایت عربستان در سوریه عامل دیگری است، که طرح های براندازانه سعودی ها در سوریه را بی نتیجه گذاشت و به دشمنی بیشتر حکام سعودی با حزب الله لبنان دامن زد.

اما آنچه صبر مقامات سعودی را لبریز کرد، باور به حمایت های راهبردی حزب الله لبنان از جنبش انصارالله در یمن است. روزنامه الاخبار لبنان در این باره نوشت: ریاض فکر می کند حزب الله تنها طرفی است که می تواند مشکل موشک های یمنی را - که تا پایتخت عربستان رسیده است - حل کند.

به عبارت دیگر سعودی ها معتقدند که حزب الله لبنان در حمایت از انصارلله یمن نقش دارد، و سعد حریری در مقام نخست وزیر لبنان نتوانسته است حزب الله را از این سیاست باز دارد، به همین دلیل با تحمیل استعفا به وی تلاش کردند، شرایط را برای اعمال فشار بیشتر بر حزب الله و قطع حمایت های ادعایی حزب الله لبنان از انصارالله یمن فراهم کنند.

عربستان برای اعمال فشار بیشتر بر حزب الله لبنان دست به دامان واشنگتن، تل آویو و کشورهای عرب منطقه هم شده است. فراخواندن محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاض پس از استعفای تحمیلی حریری و رایزنی با وی بخشی از سناریوی عربستان برای منزوی کردن حزب الله و بستن راه های ارتباطی این جنبش در مرزهای فلسطین اشغالی بود.

ریاض درخواست مشابهی را هم از سایر کشورهای عرب از جمله مصر و اردن مطرح کرد، اما کشورهای مختلف منطقه تاکنون هیچ نشانه ای مبنی بر همراهی با عربستان در فشار بر حزب الله از خود نشان نداده اند، و بر حل اختلافات موجود از طریق مذاکره و سازو کار سیاسی تاکید کرده اند.

همه این شرایط منجر به استیصال عربستان در مساله لبنان و انفعال ریاض در برابر قدرت و نفوذ داخلی و منطقه ای حزب الله لبنان شده است، و بحران اخیر لبنان را به ناکامی دیگری برای ولیعهد جوان و ناپخته سعودی تبدیل کرده است.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین