اولین اقدام ایران پس از غروب برجام/ افول بیزینس ترامپ با دیپلماسی فرا برجامی تهران

امیر علی ابوالفتح در گفت‌وگو با جام جم آنلاین در خصوص اظهارات معاون خزانه داری آمریکا مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران و ارگان های دولتی ایران در فهرست تحریم ها گفت: بر اساس ادعاهای واهی رییس جمهور آمریکا سپاه پاسداران به دلیل حمایت از تروریسم با هدف اجرای «فرمان کاتسا» در لیست تحریم قرار می گیرد. باید توجه داشت این ادعا تنها مربوط به مقامات فعلی کاخ سفید نیست و روسای جمهور قبلی آمریکا نیز چنین موضع خصمانه ای علیه این ارگان انقلابی اتخاذ می کردند.

کارشناس مسایل آمریکا در تشریح سایر ابعاد اقدام خزانه داری آمریکا مبنی بر تحریم سپاه، خاطر نشان کرد: دامنه این تحریم ها تنها به اینجا ختم نمی شود و هر شرکت داخلی و یا خارجی که مرتبط با سپاه است ذیل تحریم ها قرار می گیرد. از این رو خزانه داری آمریکا این شیوه تحریم(کاتسا) را مادر تحریم ها نامگذاری کرده است. یعنی قانونی که با خود زایش و در دل خود محدودیت های دیگری به همراه دارد.

ابوالفتح هدف اصلی دولت آمریکا از این قبیل اقدامات را کمرنگ نمودن موضوع برجام دانست و افزود: واشنگتن تلاش دارد با طرح موضوعاتی همچون حضور ایران در منطقه و مسایل دفاعی جمهوری اسلامی ایران موضع توافق هسته ای را با این دو مولفه گره زده تا از این رهگذر به زعم خود امتیازگیری کند.

وی در این خصوص تصریح کرد: متاسفانه آمریکایی ها در برابر آنچه که ما گروه های تکفیری صهیونیستی همچون داعش را تروریسم می دانیم، آنها محور مقاومت را با چنین عنوانی خطاب می کنند. بنابراین با فراهم کردن زمینه حضور سپاه به عنوان مستشار اصلی محور مقاومت در لیست تحریمها، فکر می کنند برجسته سازی این مسئله حمایت جمهوری اسلامی از جبهه مقاومت را کاهش خواهد داد.

ابوالفتح در مورد احتمال خروج آمریکا از برجام به بهانه سوال برانگیز نقض روح برجام از سوی ایران گفت: ارزیابی و جمع بندی ها نشان می دهد مقامات آمریکایی در باطن قصد خروج از برجام را ندارند. مستقل از مواضع برجامی ترامپ، ایالات متحده تلاش دارد بجای خروج از برجام نظارت بر اجرای آن را تقویت کند.

وی اضافه کرد: ترامپ به تأسی از یک نگاه افراطی ملی گرایانه تصور می کند جمهوری اسلامی با ظرفیت دیپلماسی خود با دولت قبلی آمریکا به گونه ای به توافق رسیده که ایران نظارتهای شدید فعالیت هسته ای خود را نپذیرفته است و برای پایان انقضای برجام دستورالعمل مشخصی تدوین نشده است. لذا گمان می برند منافع ملی آمریکا در چارچوب برجام هنوز تامین نشده است.

ابوالفتح با نگاهی به نوع و چرایی استراتژی برجامی ترامپ اضافه کرد: رییس جمهور آمریکا در عین بلاهتی که از خود نشان می دهد و البته نباید فریب آن را هم خورد از یک زیرکی خاصی برخوردار است. وی نماینده کشوری است که سود زیادی از توافقات مختلف با دنیا به جیب زده است و به همین خاطر اعتراض خود نسبت به توافق حاصله در برجام را به نظام بین الملل منتقل می کند تا در آینده از امتیازت بیشتری منفع شود.

وی افزود: بنابراین باید گفت ترامپ تابعی است از سبک و سیاق دیپلماسی بیزینسی! و به همین دلیل دایم در بوق و کرنا فریاد می زند که توافق برجام بدترین توافق تاریخ ایالات متحده است. ولی از برجام هم خارج نمی شود چون می داند این توافق برای آمریکا منافع زیادی در بر دارد.

در ادامه گفت و گو از کارشناس مسایل آمریکا درباره حمایت وزرای خارجه اتحادیه اروپا از برجام در نشست اخیر خود در مقابل بدعهدی ایالات متحده نسبت به این توافق، سوال کردیم این مسئله به عنوان دو نطقه متضاد چگونه قابل تحلیل است که وی در پاسخ گفت: سخنان خانم موگرینی بعنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حمایت از برجام و به تبع آن تایید این مواضع از طرف وزرای خارجه اروپایی، قطعا نقطه قوتی در حفظ و پایداری سند مذکور بشمار می آید.

ابوالفتح در این ارتباط تاکید کرد: از قبل هم انتظار می رفت دولتمدران اروپایی مواضع مثبتی در قبال برجام از خود نشان دهند. اما باید توجه کرد، اروپا ما به ازاء این حمایت چه موضوع جدیدی را مطالبه می کند؟! آنها انتظار دارند ایران با طرف غربی وارد مذاکرات غیر برجامی شود. به این معنی که اروپایی ها تلاش دارند در خصوص مسئله موشکی و ایفای نقش منطقه ای با ما مذاکره کنند که البته موضع جمهوری اسلامی ایران در این مورد کاملا صریح و شفاف است.

وی دلیل نوع نگاه اروپا نسبت به ایران را تبلیغات آمریکایی ها در خصوص توان بازدارنگی و دفاعی دانست و گفت: ایالات متحده به دولت های اروپایی اینگونه القاء کرده است، برد موشک های ایران خطری برای امنیت این کشورها محسوب می شود. با اینکه مقامات کشورمان به دفعات بر دفاعی بودن قدرت نظامی ایران تاکید داشته اند اما تبلیغات سوء آمریکا موجب شده دول اروپایی بدنبال حصول اطمینان در مورد توان موشکی ما در برابر امنیت خود باشند.

این کارشناس مسایل آمریکا با اشاره به ضرورت تقویت دیپلماسی عمومی کشورمان در همه ابعاد(اقتصادی، فرهنگی و...) در رابطه با به فرجام رساندن برجام گفت: همان طور که مسئولین کشور بارها اعلام کرده اند اساسا قرار نیست برجام دوباره به مذاکره گذاشته شود اما ما نباید از بکارگیری دیپلماسی عمومی غافل شویم. برخی گفت و گوها و رایزنی ها در کنار برجام این امکان را می دهد، شبهاتی که با شیطنت آمریکایی ها مثلا در مورد توان موشکی ما بوجود آمده برطرف شود. بکارگیری دیگر ابعاد دیپلماسی امکان ناکامی آمریکا در اهداف خود را بسیار افزایش می دهد و ما نباید صرفا در برجام متوقف شویم.

وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با حضور در سوریه و عراق تمام معادلات آمریکا و رژیم صهیونیستی را به هم زده، عنوان داشت: این نقش آفرینی ها نشان می دهد ایران یک بازیگر مهم با نقشی سازنده در منطقه است و ما می توانیم با تقویت دیپلماسی عمومی خود نظیر حل بحران بالکان(بوسنی و هرزه گوین)، مناقشات جنگ نیروهای ائتلاف با عراق و افغانستان تاثیر گذار باشیم.

ابوالفتح در این باره افزود: امروز ایران قدرت بلامنازع در محور سوریه و عراق است. به خاطر همین است غرب واهمه دارد این قدرت به دیگر نقاط جهان تسری پیدا کند. اما رایزنی های دیپلماتیک- تقویت تعاملات و تفهیم این موضوع به طرف غربی که جمهوری اسلامی ایران بدنبال نظم منطقه ای است و نه سلطه بر منطقه و نیز توسعه موشکی آن صرفا جنبه دفاعی دارد، رسیدن به یک نقطه مشترک با اروپا را تسهیل بخشیده و عملا ماشین تبلیغاتی ترامپ را هم از کار می اندازد.

وی درباره اینکه تیلرسون وزیر خارجه دولت ترامپ از توافق ثانویه و یا همان الحاق بندهای موشکی به برجام سخن گفته است، اظهار داشت: قطعا مباحث دفاعی و برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران جز خطوط قرمز محسوب می شود و هیچ کشوری توان نظامی خود را به مذاکره نمی گذارد. اما کشورهایی در این زمینه کمتر دچار مشکل می شوند که تهدید آمیز متصور نشوند. باید بپذیریم این بذر تهدید توسط آمریکایی ها در دل اروپاییان کاشته شده ولی ما باید با بکارگیری تکنیک های دیپلماسی دفاعی و دیپلماسی عمومی ریشه آن را بخشکانیم.

کارشناس مسایل سیاسی آمریکا در ادامه پیرامون هراس‌افکنی رژیم صهیونیستی و آمریکا درباره بند موسوم به «غروب آفتاب برجام» گفت: این بند بازه زمانی رفع محدودیت‌های هسته‌ای ایران را مشخص می‌کند که شامل افزایش سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم بعد از ۱۰ سال و افزایش حجم اورانیوم کمتر غنی شده بعد از ۱۵ سال است.

وی در مورد دلیل نارضایتی آمریکا در خصوص غروب برجام عنوان اشت: آنها مدعی اند با پایان این بازه زمانی (که به‌زعم آنها کوتاه است)، ایران عملا به نقطه صفر بازمی‌گردد و بار دیگر (به زعم آمریکا)در مسیر ساخت بمب هسته‌ای قرار می‌گیرد!؟ از این رو وزیر خارجه آمریکا از بند موسوم به غروب آفتاب برجام اعلام نارضایتی کرده و مدعی شد این توافق آن‌طور که لازم است برنامه هسته‌ای ایران را کند نمی‌کند.

ابوالفتح مواضع ضد ایرانی ترامپ را حاکی سرخوردگی آمریکا در تحولات منطقه دانست و گفت: خود آمریکایی ها بارها اعتراف کرده اند، ایران صحنه گردان قدرتمند منطقه است و اذعان دارند ایران با حضور مشروع خود(مطابق قوانین بین المللی) در کشورها جلوی سقوط بغداد و دمشق بدست تروریست ها را گرفته است. لذا آمریکایی ها از این مسئله رنج می برند که کریدورهای راهبردی خود را دو دستی به ایران تقدیم کرده اند.

وی در پاسخ به این سئوال که ایران چه اقدامات تلافی جویانه ای در برابر خروج احتمالی آمریکا و غرب از تعهد برجام خواهد داشت، گفت: بنظر می رسد از بعد فنی و تکنیکالی، اولین اتفاقی که بعد از ملغی کردن توافق هسته ای توسط غربی ها رخ خواهد داد متوقف شدن اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران باشد.

ابوالفتح افزایش کیفیت غنی سازی به 20 درصد را گام بعدی اقدام ایران در تقابل با خروج آمریکا و غرب از برجام بشمار آورد و تصریح کرد: خود کارشناسان غربی به خوبی به این موضوع واقف هستند که اگر تهران اراده کند به فاصله کمتر از یکسال امکان بازگشت به نقطه قبلی توافق هسته ای را دارد. به همین دلیل بازگشت ایران به افزایش درصد غنی سازی مهمترین عامل بازدارندگی برای خروج آمریکا و احتمالا غرب محسوب می شود.

وی در همین ارتباط و در جواب این پرسش که به لحاظ حقوقی چه سناریوهایی پیش روی ایران قرار دارد، پاسخ داد: فرآیند حقوقی شکایت از برجام ( در صورت لزوم) در خود این سند آمده است. به این ترتیب که اعضا می توانند به کمیسیون مشترک رسیدگی به اختلافات در اجرای برجام شکایت کنند. چنانچه نقض فاحش برجام برای یکی از طرف ها مسجل شده باشد، می تواند برای رسیدگی به این کمیسیون شکایت کند.

اما کارشناس مسایل آمریکا در جمع بندی بررسی خود از رفتار آمریکا در قبال برجام و نوع کنش اروپایی ها به تبع ترامپ، خاطر نشان کرد: اول اینکه ایالات متحده به دلیل آنچه در این ارتباط بحث شد امکان خروج از برجام را ندارد. دوم، اقدامات و مواضع خصمانه آمریکا علیه برجام بیش از آنکه برجام را ضعیف کند به قوت آن منجر شد.

ابوالفتح در پایان جمع بندی به نکته سوم اشاره کرد و افزود: بر خلاف تلاش آمریکا تا امروز اجماع جهانی درباره برجام محقق نشده است و این بزرگترین مانع لغو برجام در برابر آمریکا محسوب می شود.

محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین